Τελευταία εντάθηκαν οι προσπάθειες να πέσει η αποκλειστική ευθύνη της πολικής ψυχρότητας των ελληνορωσικών σχέσεων στον πρώην υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά.

Εξ’ αρχής, βεβαίως, από το καλοκαίρι, οπότε ξέσπασε η διπλωματική κρίση αυτές οι μεθοδεύσεις, εντός και εκτός κυβέρνησης, σύμφωνα με τις οποίες, «για όλα φταίει ο Κοτζιάς», ήταν οφθαλμοφανείς.

To ταξίδι του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, αύριο στη Μόσχα, χωρίς τον Νίκο Κοτζιά, αποτελεί ένα «ελπιδοφόρο μήνυμα» για να «σπάσουν οι πάγοι» και να «γίνει επανεκκίνηση» στις ελληνορωσικές σχέσεις.

Η εικόνα αυτή, όμως, σύμφωνα με όσα έχει πει ο Ν.Κοτζιάς, αμέσως μετά την παραίτησή του από το πόστο του υπουργείου Εξωτερικών, μάλλον δείχνει παραπλανητική.

Μπορεί, βέβαια, ο ρωσικός παράγων, ο οποίος, από την αρχή έριχνε τις ευθύνες στον πρώην υπουργό για τη διπλωματική κρίση, και διέρρεε ότι είναι ο «άνθρωπος των Αμερικάνων» που θέλει να πλήξει τις ελληνορωσικές σχέσεις, να είδε με ανακούφιση την παραίτησή του, αλλά στην πραγματικότητα η Μόσχα μάλλον φαίνεται ότι επιτίθεται σε ανεμόμυλους.

Διότι, ναι μεν επιδιώκει την επαναθέρμανση των διμερών σχέσεων, και, ως όλα δείχνουν, αυτό θα επιτευχθεί τουλάχιστον σε επίπεδο δημόσιας εικόνας, αλλά, όσον αφορά την ισχυροποίηση των θέσεων του αμερικανικού παράγοντα στην Ελλάδα και συνολικότερα του ΝΑΤΟϊκού στα Βαλκάνια, που είναι το μεγάλο «αγκάθι» για τη Μόσχα, το πιθανότερο ουδέν θα αλλάξει.

Είτε με Κοτζιά, είχε χωρίς.

Το αντίθετο, ίσως με Κοτζιά οι Αμερικανοί να άκουγαν και κάποιο «Όχι». Τώρα, είναι αμφίβολο κι αυτό.

Ονοματολογικό Σκοπίων

Ως εκ τούτου, ψευδαισθήσεις για την επίσκεψη Τσίπρα δεν πρέπει να υπάρχουν. Οι Ρώσοι θα πιέσουν ασφυκτικά, όπως το έκαναν και προ μηνός, όταν πήγε στη Μόσχα ο Πάνος Καμμένος, για την αυξανόμενη αμερικανική παρουσία στην Ελλάδα, την παρουσία του ΝΑΤΟ στα Βαλκάνια και κυρίως στην πΓΔΜ, ακόμα και για το θέμα της ρύθμισης της αιγιαλίτιδας, που, όπως πιστεύουν, τους κλείνει ναυτικούς δρόμους και αγκυροβόλια.

Στο ονοματολογικό των Σκοπίων, ως είναι αναμενόμενο, θα υπάρξει πλήρης διάσταση απόψεων, αν και το πιθανότερο είναι ότι η Μόσχα θα αποφύγει να το θίξει με ιδιαίτερη ένταση. Να σημειωθεί πως η Ρωσία «απειλεί» ότι θα επιδιώξει να φέρει το θέμα της ονομασίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, προκειμένου, ως μόνιμο μέλος του, να το μπλοκάρει. Οι Δυτικοί, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι, με βάση το διεθνές δίκαιο, δεν μπορεί να κάνει κάτι τέτοιο.

Το περιβάλλον

Το περιβάλλον, λοιπόν, μέσα στο οποίο θα κινηθεί η επίσκεψη Τσίπρα έχει ένα αναμφισβήτητο δεδομένο, το οποίο πρέπει να λαμβάνει πάντα σοβαρότατα υπόψιν της η ελληνική διπλωματία και πολιτική: Η Μόσχα έχει ανάγκη να διατηρήσει τις καλές σχέσεις με την Ελλάδα, τόσο για την γεωπολιτική όσο την πολιτική – διπλωματική σημασία της (μέλος ΕΕ και ΝΑΤΟ).

Γι’ αυτό το λόγο, άλλωστε, εν μέσω πρωτοφανούς ψύχρανσης των σχέσεων Αθήνας – Μόσχας, οι Ρώσοι, χωρίς να το πολυσκεφτούν, όχι μόνο δέχτηκαν την ελληνική πρόταση για επίσκεψη Τσίπρα, αλλά την επεδίωξαν και οι ίδιοι.

Εξάλλου, δεν είναι να χάνει κανείς από φίλο ή σύμμαχο μια χώρα – μέλος του ΝΑΤΟ, της οποίας η κοινή γνώμη και σημαντική μερίδα της πολιτικής είναι θετικά διακείμενη στη Ρωσία. Εκτός των άλλων, η Βουλγαρία πλέον έχει απομακρυνθεί αισθητά από τη ρωσική σφαίρα επιρροής, στα Σκόπια το πραγματικό πρωθυπουργικό μέγαρο μάλλον είναι η αμερικανική πρεσβεία, το Μαυροβούνιο πέρασε στα χέρια του ΝΑΤΟ, και ουσιαστικά ο κύριος πυλώνας της ρωσικής επιρροής στα Βαλκάνια είναι το σερβικό στοιχείο, στη Σερβία και στο σερβικό τμήμα της Βοσνίας.

Τα ελληνοτουρκικά

Πόσο μάλλον, όταν γνωρίζουν πολύ καλά εκεί στην παγωμένη Μόσχα ότι δεν απέχει και πολύ από την αλήθεια ο χαρακτηρισμός Κοτζιά ότι η Ρωσία είναι «σύντροφος εν όπλοις» με την Τουρκία. Ένας ασυνήθιστα επιθετικός για τα διπλωματικά δεδομένα χαρακτηρισμός που ενόχλησε σφοδρότατα την ρωσική πλευρά. Πλην, όμως, δεν παύει να είναι η ωμή πραγματικότητα. Ανεξαρτήτως αν πρόκειται για λυκοσυμμαχία ή μη, με ημερομηνία λήξης ή όχι, η Ρωσία έχει συμφωνήσει να δώσει αντιαεροπορικά συστήματα S-400 στην Τουρκία, πυρηνικά εργοστάσια καθώς και να εκπαιδεύσει Τούρκους επιστήμονες σε αυτό τον τομέα, με τους όποιους κινδύνους ενέχει μια τέτοια κίνηση για τη μετατροπή της γείτονος σε πυρηνική δύναμη στην ευρύτερη γειτονιά μας.

Η Μόσχα είναι που συνεργάζεται, ως έναν σημαντικό βαθμό, με την Τουρκία στη Συρία, και αυτή επέτρεψε στους τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις να κάνουν περίπατο και να καταλάβουν το Αφρίν από τους Κούρδους, οι οποίοι είναι συντεταγμένοι με τις ΗΠΑ.

Προφανώς, βέβαια, όλα αυτά είναι πιθανό να ανατραπούν. Να τα ξαναβρούν οι ΗΠΑ με την Τουρκία, και να μείνει η Ελλάδα με τις παχυλές υποσχέσεις του Αμερικανού πρέσβη, Τζέφρι Πάγιατ, στο… χέρι. Για να μην μιλήσει κανείς για ενδεχόμενη αναβίωση των γνωστών, παλαιών σχεδίων των ΗΠΑ περί μοιράσματος του Αιγαίου Πελάγους. Μέχρι τότε, πάντως, η Ελλάδα αναμφισβήτητα επιβάλλεται να διατηρεί τις ισορροπίες με τη Μόσχα, αλλά δεν μπορεί παρά να διεκδικεί και κέρδη –και σοβαρά ανταλλάγματα- από την Ουάσιγκτον για όσα δίδει στην τελευταία. Στην περίπτωση, λοιπόν, της Ρωσίας, ο Έλληνας πρωθυπουργός υποχρεούται να θέσει μετ’ επιτάσεως τα ελληνοτουρκικά, και σίγουρα το Κυπριακό, δεδομένου ότι η Ρωσία, ως μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, έχει βαρύνοντα ρόλο.

Δίχως, όμως, και εδώ να υπάρχουν ψευδαισθήσεις. Πόσο μάλλον, αφού τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Μόσχας, επιβάλλουν την ερωτοτροπία της με την Άγκυρα, και εάν είναι δυνατόν, την απόσπασή της από τον ιστορικά παραδοσιακό συμμαχικό άξονά της με τις ΗΠΑ. Κάτι, εναντίον του οποίου δίδει μανιώδεις μάχες η Ουάσιγκτον, και γι’ αυτό εξάλλου, μεταξύ άλλων, έστειλε στην Ελλάδα τον επικοινωνιακά υπερδραστήριο, «ταλαντούχο», κ.Πάγιατ.

Τις πταίει;

Οι Ρώσοι, λοιπόν, μετά από τόσα κύματα που πέρασαν οι ελληνορωσικές σχέσεις το τελευταίο διάστημα, θα έχουν αντιληφθεί πιθανότατα ότι δεν ήταν ο πρώην υπουργός Εξωτερικών εκείνος που έβαλε το «φουρνέλο». Ο ίδιος έχει υποστηρίξει πως «εντολές» Τσίπρα εκτελούσε, ενώ άφησε να εννοηθεί ότι το θέμα της συγκέντρωσης των πληροφοριών σχετικά με «ύποπτες» κινήσεις Ρώσων διπλωματών –και μη- στην Ελλάδα το χειρίστηκαν οι αρμόδιες Υπηρεσίες. Ενδεχομένως, έτσι φωτογράφισε το «ευαγές ίδρυμα» της Κατεχάκη.

Παρασκήνιο με την ημερομηνία

Το πιθανότερο, βέβαια, είναι ότι μια χώρα σαν τη Ρωσία με μεγάλη ιστορία στη διπλωματία και στις μυστικές υπηρεσίες της, θα ήταν δύσκολο να πιστέψει ότι ο Λαβρόφ για παράδειγμα θα έβαζε βόμβα στις ρωσοαμερικανικές σχέσεις, χωρίς να ρωτήσει προηγουμένως τον Πούτιν. Κάτι αντίστοιχο δεν αποκλείεται να έγινε και στην Ελλάδα, αφού μάλλον δεν ήταν ο Κοτζιάς εκείνος που πήρε τις αποφάσεις. Ωστόσο, στη συνέχεια, ο ίδιος στις συνεντεύξεις του εξαπέλυσε ασυνήθιστα σκληρές επιθέσεις κατά της Μόσχας, κάτι που συσσώρευσε βαριά σύννεφα στις διμερείς σχέσεις.

Από αυτού του σημείου, όμως, μέχρι να τον χαρακτηρίζουν οι Ρώσοι, έστω και δια διαρροών, ως «άνθρωπο των Αμερικάνων» και να λέγουν ότι δεν τον ήθελαν να συνοδεύει τον πρωθυπουργό στη Μόσχα, η απόσταση είναι τεράστια. Πόσο μάλλον, όταν ήταν ο υπουργός Άμυνας, Π.Καμμένος, ο οποίος, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στις ΗΠΑ, μοίραζε (στα λόγια) βάσεις στους Αμερικανούς λες και ήταν χωράφια του. Παρά ταύτα, και ενώ ο ίδιος ήταν στην Ουάσιγκτον, έπαιρνε την πρόσκληση για να επισκεφθεί τη Μόσχα.

Πάντως, καλά πληροφορημένες πηγές αναφέρουν ότι, παρά την επιμονή που φέρονταν να είχαν οι Ρώσοι για να μην πάρει ο Έλληνας πρωθυπουργός τον Ν.Κοτζιά στη Μόσχα, ο πρώτος είχε αποφασίσει να πάνε μαζί. Πόσο μάλλον, αφού δεν ήθελε να δείξει υποχωρητικός έναντι των ρωσικών αξιώσεων. Γι’ αυτό άλλωστε, όπως λέγεται, άλλαξε την ημερομηνία της επίσκεψής, από 12 Δεκεμβρίου που πρότειναν οι Ρώσοι, στις 7 – 12 – 2018. Ο λόγος ήταν ότι στις 13 Δεκεμβρίου, ο Ν.Κοτζιάς θα έπρεπε να είναι στην Ουάσιγκτον. Τελικώς, παραιτήθηκε, και όλα «λύθηκαν».

 

Ελληνικό λάβαρο made in Crimea

Για την επίσκεψη στη Μόσχα, λέγεται ότι έχει ετοιμαστεί και ένα «δώρο» για τον Έλληνα πρωθυπουργό, το οποίο θα του προσφέρει ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Πρόκειται για ένα ακριβές αντίγραφο της παλαιάς σημαίας των ελληνικών στρατευμάτων επί τσαρικής Ρωσίας που είχε δοθεί από την Μεγάλη Αικατερίνη πριν την επανάσταση του 1821. Η σημαία βρίσκεται στο μουσείο Ερμιτάζ και ήταν του τάγματος πεζικού της Μπαλακλάβα που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ιστορία της Κριμαίας επί ρωσικής αυτοκρατορίας.

Πάντως, σε όλα αυτά που έχουν να κάνουν με την Κριμαία, ίσως θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προσοχή ο Α.Τσίπρας.

 

Ενεργειακά

Εδώ το πακέτο είναι πολύ σημαντικό για την Ελλάδα, αλλά είναι αμφίβολο εάν έχει τις ίδιες «ανησυχίες» και η ρωσική. Εκτός των άλλων, συνεχίζονται και οι αμερικανικές πιέσεις κατά της ρωσικής ενεργειακής προώθησης. Να σημειωθεί ότι οι Ρώσοι πολύ πιθανώς θα ήταν αρκετά πιο μπροστά από τους αμερικανικούς ενεργειακούς σχεδιασμούς, τουλάχιστον στη Βόρειο Ελλάδα και στα βόρεια σύνορά μας, αλλά, εξαιτίας των αμερικανικών εμποδίων και των πιέσεων προς την ΕΕ για ευθυγράμμιση –σε πολλές περιπτώσεις- με τις αμερικανικές απαιτήσεις, οι ρωσικοί σχεδιασμοί έμειναν πίσω.

Κατά τον Ουσακώφ, «η ελληνική πλευρά ενδιαφέρεται να συνδεθεί στα έργα υποδομής για την παράδοση ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της νότιας διαδρομής, δηλαδή τη συμμετοχή στην υλοποίηση του έργου αγωγού φυσικού αερίου “TurkStream”». Άξιον προσοχής είναι ότι άνθρωπος του Ρώσου προέδρου κάνει λόγο για ενδιαφέρον της ελληνικής, όχι της ρωσικής πλευράς.

Από τη μεριά του, ο Ρώσος πρέσβης στην Αθήνα, Αντρέϊ Μασλόφ, είναι σαφέστερος: «Η δεύτερη γραμμή του “TurkStream”, η οποία προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία το 2019, προορίζεται για παραδόσεις φυσικού αερίου στη νότια και νοτιοανατολική Ευρώπη. Η ελληνική ηγεσία τονίζει το ενδιαφέρον της να συμμετάσχει σε αυτό το έργο. Επί του παρόντος, διερευνώνται όλες οι πιθανές επιλογές για τη συνέχιση της διαδρομής του “TurkStream”. Μία είναι η συνέχισή του μέσω της Ελλάδας. Ωστόσο, η δεύτερη γραμμή του αγωγού μπορεί να πάει προς βορρά μέσω Βουλγαρίας, Σερβίας, Ουγγαρίας, κ.λ.π. Για το θέμα αυτό ασχολούνται άμεσα οι οικονομικοί παράγοντες. Να υπογραμμίσω ότι για να υλοποιήσουμε το έργο, χρειαζόμαστε τις εγγυήσεις της ΕΕ ότι δεν πρόκειται να ακυρωθεί. Δεν θέλουμε να επαναληφθεί η τύχη του “South Stream”. Οι σταθερές εγγυήσεις από την ΕΕ αποτελούν προϋπόθεση για τη δεύτερη γραμμή του “TurkStream”».

Ο Α.Τσίπρας πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη επέμεινε στο ότι υπάρχει ελληνικό ενδιαφέρον για το έργο. Ωστόσο, σύμφωνα με ρωσικά ΜΜΕ, η Μόσχα φαίνεται να κλίνει προς τη μεριά της διόδου μέσω Βουλγαρίας. Άκρως ενδιαφέροντα, άλλωστε, είναι τα αυξημένα αλισβερίσια της Σόφιας με την Άγκυρα, όπως και η πολιτική υποστήριξη εντός της ΕΕ που της παρέχει συχνά η πρώτη στη δεύτερη. Όσον αφορά αυτόν καθεαυτόν τον “TurkStream”, οι Πούτιν και Ερντογάν ουδέποτε έκρυψαν ότι αποτελεί κομμάτι μιας ευρύτερης στρατηγικής συμμαχίας τους. Η Ρωσία, εξάλλου, ενδιαφέρεται σφόδρα για το έργο, αφού έτσι παρακάμπτει την Ουκρανία. Να σημειωθεί πως αντίστοιχη, ακόμα πιο θεαματική κίνηση κάνει η Μόσχα από Βορράν, σε συμμαχία με το Βερολίνο, με τον δεύτερο υποθαλάσσιο αγωγό της Βαλτικής Θάλασσας, Nord Stream II.

Οικονομικά – επιχειρηματικά

Ο Α.Μασλόφ είπε ότι «προετοιμάζεται προς υπογραφή μια ολόκληρη δέσμη εγγράφων, μεταξύ άλλων και οικονομικού χαρακτήρα». Ο Ουσακόφ πρόσθεσε ότι «η Ρωσία και η Ελλάδα συζητούν την οργάνωση συγκοινωνίας μεταξύ πορθμείων για τη διαδρομή Θεσσαλονίκη-Νοβοροσίσκ», ενώ «στο στάδιο της προμελέτης το έργο για την παράδοση σύγχρονων υδροπτέρυγων Kometa 120M (σ.σ. σύγχρονα «ιπτάμενα δελφίνια») για τον επιβατικό στόλο της Ελλάδας».

Μένει να φανεί στην πράξη, βέβαια, εάν οι Ρώσοι θα αποφασίσουν επιτέλους να ρίξουν κάποια ρούβλια στην Ελλάδα, και ειδικά, όπως ακούγεται, στον τουριστικό, αγροτικό, και άλλους σημαντικούς τομείς. Ως γνωστόν, επίσης, η Ελλάδα αντιμετωπίζει τεράστια εξαγωγικά προβλήματα λόγω των Δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία και των ρωσικών αντικυρώσεων. Λέγεται ότι θα υπάρξουν κάποιες «προτάσεις» προς αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο, πολλοί αντιμετωπίζουν τις υποσχέσεις με επιφυλάξεις. Κοντολογίς. Όπου ακούς πολλά λόγια, κράτα μικρό πανέρι.

Εκκλησιαστικά

Στα εκκλησιαστικά και ειδικά στο θέμα της κόντρας Οικουμενικού Πατριαρχείου – Πατριαρχείου Μόσχας για την αυτοκεφαλία της «Ουκρανικής» Εκκλησίας, η Μόσχα φαίνεται ότι δεν θα κρατήσει υψηλούς τόνους προς τον Α.Τσίπρα, αν κρίνει κανείς από τις δηλώσεις του Αντρέϊ Μασλόφ. «Η επίθεση που εξαπέλυσε από το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης (σ.σ. η ρωσική πλευρά αποφεύγει συστηματικά να το πει «Οικουμενικό»), είναι ενδοεκκλησιαστική και δεν μπορεί να επηρεάσει τις ρωσοελληνικές σχέσεις», είπε.

Από την άλλη, φαίνεται ότι εξομαλύνεται το θέμα των επισκέψεων Ρώσων ιερέων και μοναχών στο Άγιον Όρος. «Σύμφωνα με διευκρινήσεις του Πατριαρχείου Μόσχας, προσκυνητές από τη Ρωσία μπορούν να επισκεφθούν το Άγιο Όρος, να βρίσκονται σε ναούς, να επικοινωνήσουν με τους μοναχούς μοναστηριών και να προσκυνούν τα ιερά, αλλά δεν μπορούν να συμμετάσχουν στα μυστήρια της Εξομολόγησης και της Κοινωνίας. Εξ όσων γνωρίζουμε, σήμερα συνεχίζεται η ροή των προσκυνητών από τη Ρωσία προς το Άγιο Όρος, αν και έχει μειωθεί».

Βέβαια, ως ήταν αναμενόμενο, η ρωσική διπλωματία αποφεύγει να επαναλάβει τους ισχυρισμούς ισχυρών κύκλων στη Μόσχα που αμφισβητούν ανοικτά και συστηματικά τα ελληνικά πρωτεία επί του Αγίου Όρους, και επιδιώκουν την θεαματική ισχυροποίηση του ρωσικού παράγοντα εκεί. Στόχος, για τον οποίο, ως όλα δείχνουν, έχουν βρει σημαντικούς συμμάχους εκεί ηγουμένους (με το αζημίωτο;).

Κλειδί η «υπόθεση Βίνικ»

Στην Ελλάδα συνελήφθη, κρατείται και δικάζεται ο 38χρονος Ρώσος Αλεξάντερ Βίνικ, γνωστός και ως «Mr Bitcoin». Η Μόσχα θεωρεί άκρως σημαντική την υπόθεση. Η Ουάσιγκτον πιέζει για να μην εκδοθεί ο Βίνικ στη Ρωσία. Μια ενδιάμεση λύση που εξετάζεται, είναι να εκδοθεί στη Γαλλία, κι έτσι να απαλλαγεί η Αθήνα από αυτό το «αγκάθι». Όπως και να’ ναι, η «υπόθεση Βίνικ» θεωρείται ένα από τα «τέλεια» διαπραγματευτικά ατού τόσο προς τη Μόσχα όσο και την Ουάσιγκτον.

Ο Α.Μασλόφ είπε πρόσφατα γι’ αυτό: «Ελπίζουμε σε μια δίκαιη απόφαση για την έκδοση του Βίνικ στη Ρωσία, τη χώρα της ιθαγένειάς του, όπου, όπως είναι γνωστό, αντιμετωπίζει πολύ σοβαρές κατηγορίες. Η θετική απόφαση των ελληνικών δικαστικών αρχών- του δικαστηρίου της Θεσσαλονίκης και του Αρείου Πάγου- υπάρχει. Την έκδοση του Ρώσου πολίτη επιδιώκουν επίσης οι ΗΠΑ και η Γαλλία, και για τα αιτήματα αυτά υπάρχουν επίσης αποφάσεις από τα τοπικά δικαστήρια. Σύμφωνα με τον ελληνικό νόμο, η εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων θα πρέπει τελικά να αποφασιστεί από τον υπουργό Δικαιοσύνης. Δεν είναι ακόμη γνωστό πότε θα ληφθεί η απόφαση και ποια θα είναι».

Εξοπλισμοί

Στα αμυντικά, μάλλον τα πράγματα θα είναι έτσι όπως τα περιγράφει ο Ρώσος πρέσβης: «Επί του παρόντος, η συνεργασία σε αυτόν τον τομέα αναπτύσσεται κατά κύριο λόγο στη γραμμή της συντήρησης των ρωσικών όπλων που υπάρχουν ήδη στην Ελλάδα. Ειδικοί μας συμμετέχουν ενεργά στην έγκαιρη συντήρηση αυτού του εξοπλισμού. Από την πλευρά μας, είμαστε ανοιχτοί στην επέκταση της συνεργασίας σε αυτόν τον τομέα και είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε νέα έργα».

Ως γνωστόν, τα σημαντικότερα ρωσικά οπλικά συστήματα που διαθέτει η χώρα μας, είναι τα αντιαεροπορικά μέσου και μεγάλου βεληνεκούς. Αυτά, εκτός από τη συντήρηση, χρειάζονται και νέα πυρομαχικά (πυραύλους). Οι S-300, πάντως, βρίσκονται στην Κρήτη, ουσιαστικά σε αχρησία από τις ελληνικές ΕΔ, για να ασκούνται ΝΑΤΟϊκές και ισραηλινές Δυνάμεις.

Πηγή: antinews.gr