Υπεγράφη η εμπορική και οικονομική συμφωνία μεταξύ τΕ.Ε. και ο Καναδά, η λεγόμενη CETA, ωστόσο οι αντιδράσεις της τοπικής κυβέρνησης της Βαλονίας (γαλλόφωνο Βέλγιο) δημιουργούν νέα δεδομένα σε σχέση με τις συμφωνίες της Ευρώπης με διεθνείς εταίρους.Το γαλλόφωνο Βέλγιο έδωσε το «πράσινο φως» για την υπογραφή της συμφωνίας, που θα αρχίζει να εφαρμόζεται προσωρινά μετά την επικύρωσή της από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το καναδικό.

Η CETA πρέπει να επικυρωθεί απ’ όλα τα εθνικά κοινοβούλια, διαδικασία που θα ολοκληρωθεί μακροχρόνια . Η συμφωνία  καταργεί το 99% των υφιστάμενων δασμών.

Το αρχικό προσχέδιο της συμφωνίας Ε.Ε.-Καναδά, δηλαδή πριν από την αμφισβήτησή της από τους Βέλγους, ήταν μια κακή συμφωνία για τους Ευρωπαίους, καθως δημιουργούσε προηγούμενο για τις διαπραγματεύσεις με τους Αμερικανούς για τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου.

Είναι ενδεικτικό του “κλειστού κλαμπ” πως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαπραγματεύεται εδώ και επτά χρόνια με τον Καναδά, χωρίς τα κράτη μέλη και τα εθνικά κοινοβούλια να λαμβάνουν γνώση του “τιπαίζεται” Το μόνο που κάνει διαχρονικά η Κομισιόν με όλες τις συμφωνίες που διαπραγματεύτηκε με τρίτες χώρες, είναι μια απλή ενημέρωση του αρμόδιου Συμβουλίου σε τακτά διαστήματα χωρίς λεπτομέρειες και κυρίως δίχως λογοδοσία. Αρκεί η αρχική εντολή που της δίνεται από το Συμβούλιο.

Η διαπραγμάτευση που έκανε το τοπικό κοινοβούλιο της Βαλονίας (μία από τις τέσσερις οντότητες του ομοσπονδιακού κράτους του Βελγίου) δημιουργεί πλέον προηγούμενο  για όλα τα Εθνικά Κοινοβούλια. Οι Βέλγοι διαπραγματεύτηκαν τόσο με την Κομισιόν όσο και με τον Καναδά και οι διευκρινίσεις που απέσπασαν ισχύουν για όλα τα κράτη μέλη. Απέσπασαν το δικαίωμα να αποχωρήσουν μέσα σε έναν χρόνο από την προσωρινή έναρξη υλοποίησης της συμφωνίας, εάν διαπιστώσουν ότι είναι επιζήμια για τη Βαλονία ή για οποιαδήποτε άλλη βελγική οντότητα. Αυτό δεν υπήρχε στο αρχικό κείμενο.

Κοινοτικές πηγές στις Βρυξέλλες υποστηρίζουν ότι η συμφωνία με τις ΗΠΑ (ΤΤΙΡ) καθυστερεί, γιατί πολλά κράτη μέλη έκαναν δεύτερες σκέψεις και δεν είναι πλέον υποστηρικτές της. Ωστόσο, η συμφωνία Ε.Ε.-Καναδά θα απωθήσει από μόνη της τους Αμερικανούς, δεδομένου ότι φαντάζει αυτή τη στιγμή αδύνατο να αποδεχθούν οι αμερικανικές πολυεθνικές μια διαιτησία αποτελούμενη από δικαστές και όχι δικηγορικά γραφεία. Ούτε οι αμερικανικές αρχές θα δεχθούν την επίλυση των διαφορών μεταξύ των εταιρειών τους και κυβερνήσεων της Ε.Ε. από εθνικούς δικαστές. Από την άλλη, οι Ευρωπαίοι, μετά από αυτό που επέβαλαν οι Βέλγοι στη CETA, και να θέλουν δεν μπορούν πλέον να αποδεχθούν διαιτησία δικηγόρων. Κάποιοι στις Βρυξέλλες λένε ότι αυτό που έγινε με τους Βέλγους είναι κακό για την Ευρώπη γιατί δεν θα μπορούν στο μέλλον να συνάπτονται συμφωνίες. Πρόκειται για μια εσφαλμένη αντίληψη, γιατί ακριβώς εξαιτίας της έλλειψης διαφάνειας και μη λογοδοσίας η Ε.Ε. έχει σήμερα απέναντι της τους πολίτες, αλλά και ένα μεγάλο μέρος εθνικών βουλευτών.

Το πιο προβληματικό στοιχείο της αρχικής συμφωνίας, που προκαλεί πολλά ερωτηματικά για τη στάση της Κομισιόν, αφορούσε το δικαίωμα που δινόταν στις καναδικές επιχειρήσεις να αμφισβητήσουν έναν εθνικό νόμο διεκδικώντας αποζημιώσεις όχι από τα δικαστήρια, αλλά από μια «περίεργη» διαιτησία δικηγόρων. Οι Βέλγοι πέτυχαν η διαιτησία να είναι πλέον ένα διεθνές δικαστήριο αποτελούμενο από 15 Ευρωπαίους και Καναδούς δικαστές πλήρους απασχόλησης, οι οποίοι θα διορίζονται από τις δύο πλευρές. Μάλιστα, οι συνεδριάσεις αυτού του οργάνου θα είναι δημόσιες, ενώ θα υπάρχει και δυνατότητα έφεσης.

Μια άλλη ακατανόητη υποχώρηση της Κομισιόν αφορούσε τον γεωργικό τομέα, όπου είχε συμφωνήσει να μπορούν οι Καναδοί να κλείνουν προσωρινά τα σύνορά τους σε περίπτωση που οι εισαγωγές ενός προϊόντος από την Ε.Ε. διαταράσσουν την ομαλή λειτουργία της αγοράς τους, ωστόσο δεν προβλεπόταν το αντίστοιχο για τους Ευρωπαίους. Τελικά υπήρξε αμοιβαιότητα.

Ο τοπικός πρωθυπουργός του Βελγίου, Πολ Μανιέτ, ήταν απολύτως κατηγορηματικός για μια άλλη συμφωνία που διαπραγματεύεται η Κομισιόν, εκείνη με τις ΗΠΑ (ΤΤΙP). «Μετά τις διευκρινίσεις και τις αλλαγές που πετύχαμε στις συζητήσεις με την Κομισιόν και τον Καναδά, αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι η υπό διαπραγμάτευση συμφωνία με τις ΗΠΑ έχει ήδη ενταφιαστεί», δήλωσε ο κ. Μανιέτ στο κοινοβούλιο της Βαλονίας. Η Ευρωπαία επίτροπος Σεσίλια Μάλμστρομ, που έκλεισε τη CETA και διαπραγματεύεται με τους Αμερικανούς, αντέκρουσε λέγοντας ότι δεν ευσταθεί αυτό που λέει ο κ. Μανιέτ, ωστόσο αναγνώρισε ότι δημιουργούνται τώρα κάποια νέα δεδομένα.

Οι Βαλόνοι ή πιστώνονται το φρένο στην συμφωνία ελευθέρου εμπορίου Ευρωπαϊκής Ένωσης- Καναδά (CETA).Στη Γερμανία το Συνταγματικό Δικαστήριο έχει δώσει το πράσινο φως υπό προϋποθέσεις ενω στη Γαλλία, οι ενστάσεις στην κοινωνία και στο Κοινοβούλιο πληθαίνουν. Ανά την ήπειρο, εργατικά συνδικάτα, περιβαλλοντικές και καταναλωτικές οργανώσεις επισημαίνουν  μία σειρά από αγκάθια.

Το ελεύθερο εμπόριο, έχει μπει στο στόχαστρο. Και αυτό δεν είναι ευρωπαϊκό φαινόμενο. Αρκεί μόνο να αναφέρουμε πως στις ΗΠΑ, σαφείς αποστάσεις από την TTIP (ΕΕ-ΗΠΑ) δεν έχει λάβει μόνο ο Τραμπ, αλλά και η Χίλαρι Κλίντον.

Η Παγκόσμια Τράπεζα διατείνεται ότι η σταδιακή απελευθέρωση του εμπορίου από το 1990συνέβαλε στο να μειωθεί κατά 50% ο αριθμός των ανθρώπων, που ζουν σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι όλες οι εμπορικές συμφωνίες είναι για το κοινό καλό. Οι μεγάλες εμπορικές συμφωνίες των τελευταίων ετών δεν σταματούν στην άρση των εμπορικών δασμών. Πηγαίνουν πολύ πιο βαθειά, επιδιώκοντας να καταργήσουν ό,τι νοείται ως “εμπόδιο”. Και εκεί υπάρχουν και οι “παράπλευρες απώλειες”.

Οι διαφορές στις προδιαγραφές για την ασφάλεια των προϊόντων, στη μέριμνα για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον είναι καποια παραδείγματα. Και εκεί συνήθως η εναρμόνιση δεν γίνεται προς τα επάνω, αλλά προς τα κάτω, με οτι αυτό σηματοδοτεί για τις εργασιακές σχέσεις και τους μισθούς.

Δε χρειαζεται να γίνουμε  φοβικοί πολέμιοι της παγκοσμιοποίησης. Στοχευμένη και κυρίως στοιχειοθετημένη αντίδραση απέναντι σε μία απελευθέρωση χωρίς κανόνες και χωρίς δίχτυ ασφαλείας για τους “χαμένους”.

Είναι αστείο το επιχείρημα ότι στις ευρωπαϊκές κοινωνίες οι αντιδράσεις είναι αποκλειστικά απόρροια φοβικών συνδρόμων και τάσης απόρριψης του “ανοιχτού κόσμου”.

Η ΕΕ θεωρεί ότι η CETA θα προσθέσει 12 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ της Ένωσης. Ο Καναδάς αντιστοίχως κάνει λόγο για κέρδος 12 δισ. δολαρίων. Αυτό που παραβλέπουν είναι το τίμημα, ποιος θα το πληρώσει και εάν υπάρχει η βούληση και η δυνατότητα για στήριξη των ηττημένων.Γιατί είναι βέβαιο, πως τέτοιοι θα υπάρξουν.

Η CETA με την τροπή που πήρε η συμφωνία ισως αποτελέσει το μετέωρο βήμα της παγκοσμιοποίησης, στο βαθμό που εθνικές και περιφερειακές κυβερνήσεις  κατήγαγαν μια καθαρή νίκη και στο μέτρο που αυτό θα έχει συνέχεια.

Το όλο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που διεξάγει η ΕΕ με τρίτους μπαίνει στο μικροσκόπιο και δεν αποκλείονται εκπλήξεις και αποκαλύψεις ολκής.