Τους κοιτούσα έναν – έναν. Άνθρωποι περασμένης ηλικίας μ’ ένα ικανοποιητικό οικονομικό επίπεδο , μιλούσαν με θυμό κι απογοήτευση για τη κατάσταση , περιμένοντας τη κόρη του ενός ζεύγους που θα παντρευόταν σε λίγες μέρες . Άνθρωποι που το μορφωτικό τους επίπεδο διέφερε όπως και οι εμπειρίες τους , με ημιαστική ή αγροτική καταγωγή , έχοντας όμως ένα κοινό : την οικονομική εξάρτηση από δημόσιο οργανισμό , σαν την κύρια πηγή του εισοδήματός τους .

Τότε ο Αργύρης , κοντά στα 70 , πάνω στη κουβέντα άρχισε να θυμάται τα περασμένα κι εγώ να παρακολουθώ τη μεταπολεμική Ελλάδα να ξεδιπλώνει εμπρός μου. Τα έργα και οι ημέρες μιας χώρας που έβγαινε από τη φρίκη ενός πολέμου και του εμφυλίου που ακολούθησε κι αγωνιζόταν να σταθεί στα πόδια της ξανά . Μια χώρα που , ενώ είχε ρυθμούς ανάπτυξης , με την οικονομία να προχωρά , ζούσε μία λιτή , σε βαθμό στέρησης , ζωή ( για τους περισσότερους ) .

Ο ήρωας της ιστορίας μας , αναγκάστηκε να διακόψει το σχολείο γιατί έπρεπε να δουλέψει μαζί με το μεγαλύτερο αδελφό του , ενώ ο μικρότερος που δούλευε κι αυτός. κατάφερε να πάει σε νυχτερινό . Παιδιά μιας τυπικής οικογένειας της επαρχίας που το λιγοστό της εισόδημα δεν έφτανε για όλους , γνώρισαν από νωρίς το σκληρό πρόσωπο της ανάγκης , αλλά δεν το έβαλαν κάτω . Έτσι , όταν μια τεχνική εταιρεία ζήτησε προσωπικό για δουλειά στη Νιγηρία , αυτός αποφάσισε να φύγει . ” Ο ήλιος έκαιγε ακόμα και το χώμα ……. Δεν έβγαινες έξω από το camp της εταιρείας . Φοβόσουν .. άλλος κόσμος …..” , έλεγε κουνώντας το κεφάλι του . Μετά από μερικά χρόνια , όταν τελείωσε το συμβόλαιο που είχε , αποφασίζει να γυρίσει . Άνεργος πλέον , επιστρέφει στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης όπου το πάρε – δώσε ψηφοφόρων και εξουσίας , φαινόταν ο πιο σίγουρος τρόπος για την ανάπτυξή της και την καταπολέμηση της ανεργίας .

Εύκολα μπόρεσε να διοριστεί και να πάρει σειρά κι ο αδελφός του ο μικρός . Κι η νύφη του . Και ο άνδρας της μεγάλης του αδελφής, επίσης . ” Να φάνε κι αυτοί ένα κομμάτι ψωμί .” όπως συνηθίζει να λέει . Κι άρχισε το χρήμα να τρέχει . Και μαζί μ’ αυτό , άρχισε ν’ ανεβαίνει και η κατανάλωση . Κι ο ταλαιπωρημένος Αργύρης της ιστορίας μας , έμαθε πως είναι να βγαίνεις έξω , να τρως , να διασκεδάζεις , να ταξιδεύεις . Να ξοδεύεις . Έφτιαξε και το σπίτι στο χωριό , πήρε κι ο αδελφός εκείνο το δάνειο για τις καλλιέργειες , αγόρασε κι ο τρίτος ένα διαμέρισμα σε καλή περιοχή της πόλης και μετά από λίγα χρόνια , έφτιαξε και τη βίλλα στη θάλασσα . Κι επειδή ο ήρωάς μας ήταν δραστήριος , έγινε και συνδικαλιστής στην υπηρεσία του . Εκεί πια , όταν νοιώθει άνετα και σ’ εμπιστεύεται , έχει ένα σωρό ιστορίες να διηγηθεί για τον κομματισμό , τη διαφθορά που ξεκινάει από τα πρόσωπα , το αλισβερίσι των διορισμών με ανώτερους κομματικούς ή και τους ίδιους τους υπουργούς , τα δωρεάν ακριβά ταξίδια.

Τότε , χαμηλώνει το κεφάλι , λέγοντας : ” αυτά πληρώνουμε σήμερα …..” ” Ξερεις ” , λέει γυρνώντας σε μένα ,” εμείς στο χωριό τότε , ήμασταν ανεξάρτητοι . Κάθε οικογένεια ήταν αυτάρκης , παρήγαγε ό,τι χρειαζόταν για να ζήσει . Δεν αγοράζαμε παρά μόνο ό,τι δεν μπορούσαμε να παράξουμε , κι αυτά ήταν ελάχιστα . Εμένα που με βλέπεις , ξέρω να κάνω όλες τις αγροτικές δουλειές . Ξέρω μέχρι και να χτίζω σπίτι  Οι μακαρίτες οι γονείς μου έφερναν βόλτα τις καλλιέργειες , τα ζώα . Ήταν στο πόδι από το χάραμα μέχρι το βράδυ …”

Σταμάτησε τη κουβέντα , γιατί ερχόταν η ανιψιά του που θα παντρευόταν . Το νεαρό ζευγάρι που ανέβαινε τα σκαλιά και ήταν καλοντυμένο με την τελευταία λέξη της μόδας , συζητούσε έντονα γύρω από όλες εκείνες τις διαδικασίες της τελετής , που η νεόπλουτη σύγχρονη νοοτροπία πάντα βρίσκει τρόπους ν’ ανεβάζει το κόστος σε μια όλο και περισσότερο προκάτ διασκέδαση .

Κι αν έχεις τη δυνατότητα που σου δίνει το εισόδημα ή η καταγωγή να χρηματοδοτήσεις την όποια τρέλα ή εκκεντρικότητα , έχει καλώς . Τι γίνεται όμως , όταν η ματαιοδοξία γυροφέρνει το βιβλιάριο καταθέσεων των γονιών , ή σε σπρώχνει στη τράπεζα για ένα δάνειο ; Γκρίνια … ”

“Το κορίτσι,” συνέχισε σκύβοντας προς το μέρος μου ο Αργύρης , ” δουλεύει σ’ ένα ξενοδοχείο . Ο γαμπρός , δεν έχει σταθερή δουλειά και κοιτάζουμε μήπως και τον βάλουμε πουθενά . Ο πατέρας του ήταν μηχανικός , έπαιρνε δημόσια έργα . ” Και χαμηλώνοντας τη φωνή του με ένα συνωμοτικό χαμογελάκι , συμπλήρωσε : ” τον έχει τον τρόπο του .”

” Και η περιουσία που έχετε στο χωριό ; ” ρώτησα εγώ . ” Δύσκολη ζωή γι’ αυτούς , δεν είναι μαθημένοι . Πως να τους πεις να πάνε ; Έπειτα , το Δημόσιο είναι μια εξασφάλιση , ένα εισόδημα που θα έχουν κάθε μήνα και θα μπορούν να κανονίσουν τη ζωή τους κι όχι να δουλεύουν για τον κάθε έναν πολλές ώρες για λίγα λεφτά . Δες την αδελφή της : αν δεν δούλευε στη Νομαρχία , πως θα ζούσαν από τότε που απέλυσαν τον άντρα της ; Βλέπεις , δύσκολα βρίσκεις δουλειές έξω . ‘

Αργά το βράδυ οδηγώντας για το σπίτι , διασχίζοντας το σχεδόν έρημο κέντρο με τα ξενοίκιαστα καταστήματα που όλο και πολλαπλασιάζονται όπως και τα αδέσποτα , στο μυαλό μου γύριζε η τελευταία κουβέντα που μου είπε φεύγοντας ο Αργύρης :

” Κόρη μου , η εξουσία πάντα έπαιζε με τα όνειρα και τις επιθυμίες . Είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για να εξασφαλίζει την ισχύ της .”

Αφροδίτη Αγγελετοπούλου