Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν φόβους για πράγματα όπως ασθένειες, ατυχήματα ή απώλειες, ωστόσο κάποιοι «δεσμεύουν» συναισθηματικά την ζωή τους γύρω από αυτούς και εγκλωβίζονται σε έναν Φαύλο Κύκλο.

Σημαντικό είναι όχι το να απουσιάζει ο φόβος αλλά το πώς θα τον διαχειριστούμε.

Ο φόβος είναι από τα ισχυρότερα και πιο απαραίτητα συναισθήματα καθώς λειτουργεί ως μέσο προστασίας απέναντι σε κινδύνους. Υπάρχει σαφής διαφοροποίηση ανάμεσα στον φόβο και το άγχος, καθώς στην πρώτη περίπτωση αναφερόμαστε σε υπαρκτούς κινδύνους ενώ στην δεύτερη σε φανταστικές απειλές. Ο διαχωρισμός αυτός μας επιτρέπει να καταλάβουμε την αναγκαιότητα του φόβου στο βαθμό όμως που δεν περιορίζει την λειτουργικότητά μας.

Για ποιους λόγους όμως κάποιοι άνθρωποι φοβούνται περισσότερο; Η προσωπικότητα, τα βιώματα και ο τρόπος αντίληψης απέναντι στις διάφορες καθημερινές καταστάσεις παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Η ύπαρξη επίσης κάποιας κλινικής διάγνωσης για παράδειγμα της κατάθλιψης μπορεί να ενισχύσει ακόμα περισσότερο το συναίσθημα του φόβου. Όμως καθοριστικό ρόλο παίζει η μαθημένη συμπεριφορά μέσα από το οικογενειακό ή άμεσα κοινωνικό μας περιβάλλον. Για παράδειγμα, η συνεχής έκθεση σε ένα περιβάλλον όπου τα μέλη αντιδρούν φοβικά, η άγνοια, η λάθος εκτίμηση των ενδείξεων και η ημιμάθεια οδηγούν σε μία διογκωμένη αντίληψη των κινδύνων που καλείται κάποιος να αντιμετωπίσει.

Πώς να τον διαχειριστούμε; Για να αντιμετωπίσουμε έναν φόβο πρέπει να τον αναγνωρίσουμε, μπαίνοντας στη διαδικασία της καταγραφής. Ένας ψυχολόγος μπορεί να βοηθήσει στην εκλογίκευση και την υιοθεσία εναλλακτικών ωφέλιμων σκέψεων σε σχέση με τον φόβο. Με τις κατάλληλες ερωτήσεις όπως «πόσο συχνά φοβάμαι;», «είναι λογικό να φοβάμαι τόσο;», «πώς μπορώ να το αντιμετωπίσω;», το άτομο μπαίνει στον ωφέλιμο ανασυλλογισμό και την επίλυση του προβλήματος.

Πότε ο φόβος γίνεται φοβία; Η φοβία χαρακτηρίζεται ως ένας υπερβολικός και χρόνιος φόβος που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Οι φοβίες οδηγούν το άτομο στην απομόνωση λόγω των συνεχών αποφυγών και σε έναν ατελείωτο κύκλο επανάληψης.
Ποιες φοβίες υπάρχουν; Οι φοβίες χωρίζονται σε:
1. Αγοραφοβία (φόβος του να βρεθούμε σε πολυσύχναστο χώρο έχοντας την αίσθηση πως η διαφυγή είναι δύσκολη όταν μας πιάσει η κρίση πανικού).

2. Κοινωνική φοβία (φόβος του να βρεθούμε κάπου όπου νιώθουμε πως μας παρατηρούν οι άλλοι, μας κοιτάνε, «κρίνουν» τη συμπεριφορά μας, με αποτέλεσμα να θεωρούμε πως θα ρεζιλευτούμε κ.λπ.).

3. Ειδικές φοβίες, που ταξινομούνται με τη σειρά τους σε μικρότερες κατηγορίες, όπως φοβίες για τα ζώα, το φυσικό περιβάλλον, το αίμα και αυτές που αφορούν καταστάσεις (π.χ. αεροπλάνο, ασανσέρ κ.λπ.). Ειδικές φοβίες παρουσιάζει περίπου το 10% του γενικού πληθυσμού και είναι πιο συχνές στις γυναίκες.

Όταν κάποιος έχει μία φοβία, το συναίσθημα ενεργοποιείται όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την συγκεκριμένη κατάσταση, για παράδειγμα το να βγούμε στο μπαλκόνι (υψοφοβία). Ο τρόπος διαχείρισης γίνεται μέσω της αποφυγής ή με υπερβολικό άγχος που συνοδεύεται από ψυχοσωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία. Για να προσέλθει κάποιος σε θεραπεία θα πρέπει βέβαια να κρίνει το κατά πόσο αυτή η φοβία επηρεάζει την λειτουργικότητά του και πόσο συχνά υπάρχει επαφή με το ερέθισμα αυτό που την προκαλεί. Το πρόβλημα δεν είναι σοβαρό παρά μόνο αν είμαστε αναγκασμένοι να ερχόμαστε συχνά αντιμέτωποι με το «αντικείμενο του φόβου» μας.  Κάποιες φοβίες μπορεί ακόμα να πυροδοτηθούν από κάποιο αρνητικό ή τραυματικό γεγονός, ή λόγω συνεχών προειδοποίησεων ότι θα πρέπει να είμαστε προσεκτικοί απέναντι σε κάτι ή σε κάποιον.

Πώς αντιμετωπίζονται όμως οι φοβίες; Για να ξεπεράσει κάποιος τις φοβίες του χρειάζεται κίνητρο. Αν δεν υπάρχει άμεση αντιμετώπισή τους τότε μπορεί να επιδεινωθούν και να γενικευτούν στους περισσότερους τομείς της ζωής του ατόμου. Η πιο αποτελεσματική παρέμβαση είναι η σταδιακή, κλιμακωτή απευαισθητοποίηση απέναντι στο φόβο, μέσω της έκθεσης στην φαντασία ή δια ζώσης, με την βοήθεια ενός ειδικά εκπαιδευμένου ψυχολόγου.