Μία ακόμα ανθρωποκτονία συντάραξε χθες την κοινή γνώμη, με δράστη έναν πατέρα 61 ετών, ο οποίος σκότωσε και κατόπιν πέταξε στα σκουπίδια την 6χρoνη κόρη του.

Ανάλογα συναισθήματα υπήρχαν και στην υπόθεση της μικρής Άννυς που δολοφονήθηκε και τεμαχίστηκε επίσης από τον πατέρα της. Το εύλογο ερώτημα που γεννάται είναι τι μπορεί να ωθήσει έναν πατέρα στο να προβεί σε μία τέτοια αποτρόπαια πράξη; Πολλές από τις απαντήσεις βρίσκονται στην δομή της προσωπικότητας των δραστών. Πρόκειται για πιθανόν ψυχοπαθητικές ή αντικοινωνικές προσωπικότητες όπως ταξινομούνται στον Άξονα ΙΙ του DSM-IV (1994).

Κατατάσσονται σε ένα ευρύ φάσμα που περιλαμβάνει από ακραία ψυχωτικά, αποδιοργανωτικά και παρορμητικά χαρακτηριστικά ως και περιπτώσεις ευπρεπών ατόμων με κοινωνική επιρροή.

Θα μπορούσαμε να ξεκινήσουμε την περιγραφή αναφέροντας το πλέον χαρακτηριστικό σύμπτωμα των ατόμων αυτών: η αδυναμία δημιουργίας συναισθηματικών δεσμών. Αυτό συμβαίνει γιατί δεν τους δόθηκε η ευκαιρία ή διακόπηκε η σύνδεση προκαλώντας ένα «τραύμα». Η προβλητική ταύτιση σχετίζεται με τη δυσκολία έκφρασης ενώ η διάσχιση σχετίζεται με ένα τραυματικό και χαοτικό περιβάλλον από το οποίο μόνο έτσι θα μπορούσαν να έχουν επιβιώσουν ψυχικά. Ως συνέπεια, οι άλλοι υπάρχουν μόνο αν έχουν κάποια «χρησιμότητα» ή αποτελούν πηγή εκμετάλλευσης. Για αυτό ακριβώς το λόγο δεν ενδιαφέρονται για τις ανάγκες και τις επιθυμίες τους, παρά μόνο επικεντρώνονται στο να αντιληφθούν την αδυναμία για την χειριστούν προς όφελος τους. Οι αντικοινωνικοί θα εμφανιστούν αρχικά ως ιδιαίτερα γοητευτικοί προκειμένου να επιτύχουν μέσω της ανίχνευσης των σκέψεων των γύρω τους την εκπλήρωση της επιθυμίας τους με κάθε τίμημα.

Ένα ακόμα σημαντικό γνώρισμα αποτελεί η απουσία ενοχής. Ο πρωτόγονος αμυντικός μηχανισμός που κυριαρχεί είναι ο έλεγχος. Αισθάνονται ότι είναι ικανοί να χειριστούν τους άλλους και να ασκήσουν πάνω τους απόλυτη και αποκλειστική ισχύ. Η ανάγκη αυτή θέτει σε δευτερεύουσα θέση τα υπόλοιπα συναισθήματα που βιώνουν απέναντι στους άλλους. Στην περίπτωση της μικρής Άννυς ο πατέρας της ομολόγησε χωρίς ίχνος ενοχής ή ντροπής, την πράξη του με όλες τις λεπτομέρειες που την ακολούθησαν. Το ίδιο και με το τραγικό συμβάν στην Αγία Βαρβάρα, όπου κατήγγειλε την εξαφάνιση της κόρης του “σα να είχε χάσει το κινητό του”.

Μελέτες αναφέρουν ότι σε αυτά τα άτομα υποβόσκει μία έμφυτη επιθετικότητα, όχι μόνο με την έννοια της υποκρυπτόμενης μανίας αλλά και ενός βιολογικού υποστρώματος. Συναντούμε δηλαδή ένα υψηλότερο επίπεδο ανάγκης διέγερσης και αδυναμίας διαχείρισης συναισθημάτων ανίας.

Η παραμέληση, η κακοποίηση και η κακομεταχείριση μπορούν επιπρόσθετα να επηρεάσουν την ανάπτυξη του κογχομετωπιαίου φλοιού, στον οποίο εδρεύει το κέντρο της ηθικής στον εγκέφαλο. Οι αντικοινωνικές προσωπικότητες έχουν χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης και οι διαγνωσμένοι ψυχοπαθείς εμφανίζουν χαμηλή αντιδραστικότητα στο αυτόνομο νευρικό σύστημα. Αυτό μπορεί να εξηγήσει την ανάγκη τους για διέγερση, και την αποτυχία τους στη μάθηση από την εμπειρία.

Άτομα με αυτή μπορεί να αρχίσουν την αντικοινωνική τους συμπεριφορά ακόμα και πριν τα 15 οπότε και παρουσιάζουν επιθετικότητα προς ανθρώπους και ζώα ή σοβαρή παραβίαση κανόνων. Στην εφηβεία, η σεξουαλική δραστηριότητα των ατόμων αυτών αρχίζει νωρίς και μπορεί να είναι ασυνήθιστα επιθετική ή βίαιη.

Στην ενήλικη ζωή τα άτομα αυτά δεν μπορούν να κρατήσουν μια δουλειά, μια σχέση ή να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους και αδιαφορούν για τη δική τους ασφάλεια ή των άλλων. Η συννοσηρότητα με διαταραχή χρήσης ουσιών φτάνει μέχρι και στο 80%. Συνύπαρξη υπάρχει με αγχώδεις, συναισθηματικές ή διαταραχές σωματοποίησης, με τον εθισμό στον τζόγο, καθώς και με μεταιχμιακή και ναρκισσιστική προσωπικότητα.

Η απουσία έγνοιας για τους άλλους, αλλά και η απουσία άγχους ή ενοχών, τους κάνει να αποδίδουν την ευθύνη των συνεπειών των πράξεων τους στον ίδιο τον παθόντα, σε ατυχία ή σε οτιδήποτε άλλο εκτός από τον εαυτό τους. Δεν θα προσέλθουν ποτέ για θεραπεία ενώ γίνονται αντιληπτοί αφού έχουν παραβεί το νόμο καθώς δεν ορίζουν τη συμπεριφορά τους ως πρόβλημα παρά μόνο όταν αρχίζουν να επέρχονται οι κυρώσεις του νόμου.

Υπάρχει όμως σαφής διαφοροποίηση και διαχωρισμός ανάμεσα στον ορισμό των ψυχικά ασθενών και αυτών που στερούνται καταλογισμού, και άρα χρειάζονται εγκλεισμό σε ψυχιατρική πτέρυγα.

Ο Ποινικός Κώδικας ορίζει διαφορετική αντιμετώπιση των ψυχικά ασθενών δραστών βάση του Άρθρου 69. Αν ο κατηγορούμενος δεν έχει επίγνωση της πράξης του, δεν του καταλογίζεται. Το άρθρο 34 προβλέπει την διαταγή Ψυχιατρικής Πραγματογνωμοσύνης προκειμένου να διερευνηθεί η πιθανότητα «νοσηρής διατάραξης των πνευματικών λειτουργιών και της συνείδησης», λόγω των οποίων ο κατηγορούμενος δεν είναι σε θέση να «αντιληφθεί το άδικο της πράξης του ή να ενεργήσει σύμφωνα με την αντίληψή του για το άδικο αυτό». Η μεικτή βιολογική- ψυχολογική μέθοδος χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της παρουσίας ή της απουσίας ψυχικής, οργανικής ή εγκεφαλικής διαταραχής και διαταραχές συνειδήσεως συνήθως παροδικής φύσης.

Τα στατιστικά στοιχεία σωφρονιστικών ιδρυμάτων αναφέρουν ότι το 40% των καταδικασθέντων για ανθρωποκτονία, εμφανίζει χαρακτηριστικά Αντικοινωνικής Διαταραχής Προσωπικότητας.

Για τους δράστες η ανθρώπινη ζωή δεν έχει αξία, δεν υπάρχει σεβασμός στα δικαιώματα των άλλων και υπακοή σε κανόνες ή υποχρεώσεις. Όσοι χαρακτηρίζονται από ψυχοπαθητική συμπεριφορά δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να υπάγονται στο άρθρο 69 του Ποινικού Κώδικα ώστε να προβλέπεται νοσηλεία σε ψυχιατρείο καθώς έχουν πλήρη καταλογισμό της πράξης τους και συνείδηση των συνεπειών της.

 

(ΥΓ emo.gr: Σημειώνεται ότι ο 61χρονος δολοφόνος της μικρής Στέλλας οδηγήθηκε το μεσημέρι της Παρασκευής στον εισαγγελέα, ο οποίος του άσκησε ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση και περιύβριση νεκρού.

Ο κατηγορούμενος κατέθεσε αίτημα να εξεταστεί από νευρολόγο ψυχίατρο καθώς όπως λέει έχει αυτοκτονικές τάσεις και επί σειρά ετών λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή…)