Kαι σε μέρος του μη φτωχού πληθυσμού της χώρας, αφορούσε πέρυσι η στέρηση βασικών αγαθών και υπηρεσιών (δυσκολία ικανοποίησης έκτακτων οικονοµικών αναγκών, αδυναµία κάλυψης εξόδων για διακοπές µίας εβδοµάδας το χρόνο, αδυναµία διατροφής που να περιλαµβάνει κάθε δεύτερη ηµέρα κοτόπουλο, κρέας ή ψάρι, αδυναµία  πληρωµής για ικανοποιητική θέρµανση της κατοικίας, έλλειψη βασικών αγαθών όπως πλυντήριο ρούχων, έγχρωµη τηλεόραση, τηλέφωνο, αυτοκίνητο, αδυναµία αποπληρωµής δανείων ή αγορών µε δόσεις, δυσκολίες στην πληρωµή πάγιων λογαριασµών).

Αυτό προκύπτει από τη μελέτη της ΕΛΣΤΑΤ για τις συνθήκες διαβίωσης του πληθυσµού της χώρας, σύμφωνα με την οποία, κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, και κυρίως από το 2009 και µετά, παρατηρείται αύξηση της υλικής στέρησης (δηλαδή αύξηση του πληθυσµού που, λόγω οικονοµικών δυσκολιών, στερείται τεσσάρων τουλάχιστον βασικών αγαθών και υπηρεσιών από αυτά που προαναφέρθηκαν).

Συγκεκριµένα, το ποσοστό του πληθυσµού που αντιµετωπίζει οικονοµικές δυσκολίες µε αποτέλεσµα να στερείται, τουλάχιστον, τέσσερις από τις εννέα συνολικά διαστάσεις της υλικής στέρησης ανέρχεται σε 22,4% το 2016, ενώ το ποσοστό αυτό ήταν 22,2% το 2015, 21,5% το 2014, 20,3% το 2013, 19,5% το 2012 και 11% το 2009.

Η αύξηση του ποσοστού το 2016 σε σχέση με το 2015 είναι µεγαλύτερη στην περίπτωση των παιδιών ηλικίας έως και 17 ετών (1 ποσοστιαία µονάδα) συγκριτικά µε τις υπόλοιπες ηλικιακές οµάδες. Η υλική στέρηση των παιδιών ηλικίας έως και 17 ετών ανέρχεται για το 2016 σε 26,7%, ενώ το 2009 ήταν 11,9%. Για τα άτοµα ηλικίας 65 ετών και άνω, το ποσοστό στέρησης το 2016 ανήλθε σε 15,2% και παρέµεινε αµετάβλητο σε σχέση µε το 2015, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό το 2009 ήταν 12,1%. Στα άτοµα ηλικίας 18 έως 64 ετών το ποσοστό όσων στερούνται βασικών αγαθών και υπηρεσιών το 2016 ανέρχεται σε 23,7%.

Τα νοικοκυριά που αντιµετωπίζουν ελλείψεις βασικών ανέσεων στην κύρια κατοικία κατατάσσονται, κατά καθεστώς ιδιοκτησίας, ως εξής:

To 5,5% των νοικοκυριών  διαθέτει ιδιόκτητη κατοικία µε οικονοµικές υποχρεώσεις (δάνειο, υποθήκη, κλπ.)

Τo 5,5% των νοικοκυριών µε ιδιόκτητη κατοικία χωρίς οικονοµικές υποχρεώσεις (δάνειο, υποθήκη, κλπ.)

To 8,2% των νοικοκυριών ζει σε ενοικιασµένη κατοικία

Τo 10,2% των νοικοκυριών βρίσκεται σε παραχωρηµένη δωρεάν κατοικία

Το ποσοστό του πληθυσµού που διαβιεί σε κατοικία µε στενότητα χώρου ανέρχεται σε 28,7% για το σύνολο του πληθυσµού, σε 25,1% για τον µη φτωχό πληθυσµό και σε 42,2% για τον φτωχό πληθυσµό.

Το 53,2% των φτωχών νοικοκυριών δηλώνει ότι στερείται διατροφής που περιλαµβάνει κάθε δεύτερη ηµέρα κοτόπουλο, κρέας, ψάρι ή λαχανικά ίσης θρεπτικής αξίας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των µη φτωχών νοικοκυριών εκτιµάται σε 1,8%.

Το ποσοστό των νοικοκυριών που δηλώνουν οικονοµική αδυναµία να έχουν ικανοποιητική θέρµανση τον χειµώνα ανέρχεται σε 29,2%, ενώ είναι 51,6% για τα φτωχά νοικοκυριά και 23,6% για τα µη φτωχά νοικοκυριά.

Το 80,7% των φτωχών νοικοκυριών και το 47,6% των µη φτωχών δηλώνει οικονοµική δυσκολία να αντιµετωπίσει έκτακτες, αλλά αναγκαίες δαπάνες ύψους, περίπου, 384 ευρώ.

Περιβαλλοντικά προβλήµατα από παρακείµενη βιοµηχανία ή προβλήµατα από την κυκλοφορία αυτοκινήτων δηλώνει ότι αντιµετωπίζει το 20% των νοικοκυριών, ενώ ποσοστό 12,2% των νοικοκυριών αναφέρει ως πρόβληµα τους βανδαλισµούς και την εγκληµατικότητα στην περιοχή του.

Το 54,1% των νοικοκυριών που έχουν λάβει καταναλωτικό δάνειο για αγορά αγαθών και υπηρεσιών, δηλώνει ότι δυσκολεύεται πάρα πολύ στην αποπληρωµή αυτού ή των δόσεων.

Το 62,3% των φτωχών νοικοκυριών δηλώνει δυσκολία στην έγκαιρη πληρωµή πάγιων λογαριασµών, όπως αυτών του ηλεκτρικού ρεύµατος, του νερού, του φυσικού αερίου, κ.λπ.

Το 67,4% των φτωχών νοικοκυριών αναφέρει µεγάλη δυσκολία στην αντιµετώπιση των συνήθων αναγκών του µε το συνολικό µηνιαίο ή εβδοµαδιαίο εισόδηµά του.

Το ελάχιστο µέσο καθαρό µηνιαίο εισόδηµα για την αντιµετώπιση των αναγκών των νοικοκυριών της χώρας ανέρχεται, κατά δήλωσή τους, σε 1.716 ευρώ. Τα φτωχά νοικοκυριά χρειάζονται 1.467 ευρώ, ενώ τα µη φτωχά νοικοκυριά 1.780 ευρώ.

Το 25,5% των φτωχών νοικοκυριών, το 7,9% των µη φτωχών νοικοκυριών και το 11,4% του συνόλου των νοικοκυριών δεν διαθέτουν ένα τουλάχιστον ΙΧ επιβατηγό αυτοκίνητο, ενώ το 13,4% των φτωχών νοικοκυριών, το 4,4% των µη φτωχών και το 6,2% του συνόλου των νοικοκυριών δεν διαθέτουν προσωπικό ηλεκτρονικό υπολογιστή, αν και τον χρειάζονται, λόγω οικονοµικής αδυναµίας

Ως προς την υλική στέρηση που σχετίζεται µε την οικονοµική δυνατότητα κάλυψης βασικών αναγκών σχετικών µε κοινωνικές δραστηριότητες – για άτοµα ηλικίας 16 ετών και άνω – προέκυψαν τα ακόλουθα ευρήµατα:

*το 18,9% του πληθυσµού δεν έχει την οικονοµική δυνατότητα να συναντιέται (στο σπίτι ή κάπου αλλού) µε φίλους ή συγγενείς για ένα γεύµα ή ένα ποτό τουλάχιστον µια φορά το µήνα.

*το 27,6% του πληθυσµού δεν έχει την οικονοµική δυνατότητα να συµµετέχει τακτικά σε δραστηριότητες αναψυχής, όπως αθλητισµό, σινεµά κ.λπ. Τα αντίστοιχα ποσοστά για το φτωχό και τον µη φτωχό πληθυσµό ανέρχονται σε 48,8% και 22,2%.

*το 45,3% του πληθυσµού δεν έχει την οικονοµική δυνατότητα να ξοδεύει χρήµατα για τον εαυτό του ή για κάποιο χόµπι χωρίς να συµβουλευτεί κάποιο άλλο µέλος του νοικοκυριού. Το ποσοστό εκτιµάται στο 70,2% για τον φτωχό πληθυσµό και στο 39,0% για τον µη φτωχό πληθυσµό.

*το 8,2% του πληθυσµού δεν διαθέτει σύνδεση στο διαδίκτυο για οικιακή χρήση λόγω έλλειψης οικονοµικής δυνατότητας.

Ο μέσος όρος του πληθυσμού με υλική στέρηση είναι 7,8% στην Ευρωπαϊκή Ένωση και 6,8% στην ευρωζώνη. Η Ελλάδα (22,4%) βρίσκεται στην 3η θέση μεταξύ των κρατών- μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά από τη Βουλγαρία (31,9%) και τη Ρουμανία (23,8%), ενώ η Κύπρος είναι στην 5η χειρότερη θέση (15,4%). Στις τρεις καλύτερες θέσεις βρίσκονται η Σουηδία (0,7%), η Νορβηγία (2%) και το Λουξεμβούργο (2%).

Ένα βήμα πριν την πλήρη «βαλκανοποίηση» οικονομικά η χώρα. Η μισή μεσαία τάξη σύμφωνα με τα στοιχεία έχει φτωχοποιηθεί αδυνατώντας πλέον να ανταπεξέλθει σε βασικές  ανάγκες.

Αν συνδυαστεί με τα στοιχεία για την δραματική μείωση των καταθέσεων, γίνεται σαφές ότι το μικρό ή μεγαλύτερο «κομπόδεμα» που υπήρχε για την κάλυψη έκτακτων και απρόβλεπτων δαπανών, έχει αναλωθεί μέσα στα χρόνια της κρίσης στην κάλυψη βασικών αναγκών.