Για 18 ολόκληρα χρόνια υπήρξε ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της Ένωσης Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών. Την οδήγησε στην στρατιωτική και διαστημική υπεροχή αλλά παράλληλα οδήγησε στην παρακμή την βιομηχανία, την γεωργία, την παιδεία και την υγεία. Θιασώτης του κλασικού συγκεντρωτικού σοβιετικού μοντέλου στην οικονομία. Ταυτόχρονα της καθοδήγησης της κοινωνίας και της χαλιναγώγησης κάθε ατομικής έκφανσης.
Ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ ανήκε στην πρώτη μετεπαναστατική γενιά έστω κι αν φρόντισαν, την εποχή της παντοδυναμίας του, να τον τοποθετήσουν σε φωτογραφίες με τους λοιπούς ηγέτες της επανάστασης.
Γεννήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου του 1906 στο Δνιπροντζερζίνσκ της Ουκρανίας, τότε επαρχία της Αυτοκρατορικής Ρωσίας. Έγινε μέλος του κομμουνιστικού κόμματος το 1931, λίγο πριν ξεκινήσει τις σπουδές του, στο Μεταλλουργικό Ινστιτούτο του Δνιπροντζερζίνσκ. Τόσο ως φοιτητής όσο και ως εργαζόμενος παρέμεινε στέλεχος του κόμματος.
Η ανταμοιβή της συνέπειάς του έρχεται το 1939, όταν αναλαμβάνει γενικός γραμματέας της περιφερειακής κομματικής επιτροπής του Δνιπροντζερζίνσκ. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο, αναλαμβάνει πολιτικός κομισάριος στον Κόκκινο Στρατό και ανεβαίνει με την ταχύτητα που επιτρέπει ο πόλεμος, τα σκαλιά της ιεραρχίας. Στο τέλος του Β ΠΠ, έχει το βαθμό του υποστρατήγου και είναι επικεφαλής του τμήματος πολιτικών κομισάριων στο ουκρανικό μέτωπο.

Η εκτόξευση έρχεται με τη θέση του γενικού γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Μολδαβίας, περιοχής που μόλις έχει κατακτηθεί και πρέπει να εκσοβιετιστεί, απεμπολώντας την ρουμανική της ταυτότητα. Το 1952 γίνεται μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Κόμματος και βάζει υποψηφιότητα για το Πολίτμπυρο.
Ο Στάλιν πεθαίνει το Μάρτιο του 1953, και ο Μπρέζνιεφ χάνει τις νεοαποκτηθείσες θέσεις του. Τοποθετείται βοηθός πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Αμύνης. Τα μηνύματα είναι δυσοίωνα για το μέλλον του, έχει όμως τη διορατικότητα να ποντάρει στο σωστό άλογο: στο παιγνίδι της διαδοχής στηρίζει τον Νικήτα Χρουστσόφ.
Το 1954 ο Χρουστσόφ είναι ο ισχυρός άνδρας στη Μόσχα κι ο Μπρέζνιεφ ο ανεπισήμως χρισθείς ως διάδοχός του, καθώς του αναθέτει το κόμμα στο Καζακστάν. Ήταν η θέση που κρατούσε πριν ο ίδιος ο Χρουστσόφ, ο οποίος ήταν υπερήφανος γιατί είχε βάλει την απομακρυσμένη χώρα των Στεπών στο χάρτη, με το πρόγραμμα των παρθένων γαιών, που έδωσε την περιοχή σε ρώσους μέτοικους, αγρότες, για να καλλιεργήσουν στάρι.
Η αποκατάσταση δεν αργεί: ο Μπρέζνιεφ εκλέγεται πλήρες μέλος του Πολίτμπυρο και στην Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος, το 1956. Το 1960 αναλαμβάνει την προεδρία του Ανώτατου Σοβιέτ και το 1964 εγκαθίσταται στο γραφείο του Χρουστσόφ ως δεύτερος γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής είχε λάβει πια κι επίσημα το χρίσμα. Μόνο που, ο Μπρέζνιεφ είχε ζήσει από αρκετά κοντά τη σταλινική εποχή για να αποδεχθεί την αναμονή δεν υπήρχε τίποτε πιο επικίνδυνο από το χαμένο χρόνο στους διαδρόμους του Κρεμλίνου.
Τρεις μόλις μήνες μετά την άνοδό του στο αξίωμα του δεύτερου γραμματέα, μετέχει ως ηγετικό στέλεχος στη συμμαχία που εξεδίωξε το Χρουστσόφ. Οι Αλεξέι Κοσίγκιν και Νικολάι Ποτγκόρνι είναι οι δύο άλλοι του σχήματος, που, όμως, θα αρκεστούν σε μικρότερο ρόλο.
Από το 1964 που αναλαμβάνει τη γενική γραμματεία του κόμματος, ο Μπρέζνιεφ είναι ο αδιαμφισβήτητος ηγέτης της ΕΣΣΔ, κι έχει το γενικό πρόσταγμα στις διεθνείς σχέσεις και τα στρατιωτικά θέματα.

Ιστορικό είναι το “Δόγμα Μπρέζνιεφ”, το οποίο προβλέπει ότι όταν δυνάμεις εχθρικές στο σοσιαλισμό προσπαθούν να οδηγήσουν μια σοσιαλιστική χώρα στον καπιταλισμό, αυτό δεν αφορά μόνον την εμπλεκόμενη χώρα αλλά είναι πρόβλημα και υπόθεση όλων των σοσιαλιστικών κρατών.

Κοινώς, καμία σοσιαλιστική χώρα δεν μπορεί να διεκδικεί εθνική ανεξαρτησία ή να επαγγέλλεται έναν τρίτο δρόμο προς το σοσιαλισμό, όπως έμαθε με τον πιο άγριο τρόπο η Τσεχοσλοβακία του Αλεξάντερ Ντούπτσεκ, το 1968 κι όπως κοντά δεκαπέντε χρόνια αργότερα, το 1981, θα μάθαινε η Σολινταρνόσκ στην Πολωνία του Γιαρουζέλσκι.

Η δεκαετία του 1970 βρίσκει ΕΣΣΔ και ΗΠΑ σε μια φρενίτιδα ανταγωνισμού των εξοπλισμών που απειλεί και τις δύο οικονομίες. Η Détente, η αποκλιμάκωση της έντασης και τα ανοίγματα μεταξύ των δύο πλευρών, που ακολουθεί, είναι πολιτικό τέκνο του Μπρέζνιεφ. Ο ίδιος όμως, συνέχισε να ασχολείται με περαιτέρω εξοπλισμούς, έχοντας επιπλέον αναλάβει την αρχιστρατηγία, μόνος αυτός μετά το Στάλιν.

Το 1977 προχωρά στην συγκέντρωση όλων των εξουσιών, αναλαμβάνοντας και την προεδρία του ανώτατου Σοβιέτ και γίνεται ο πρώτος ηγέτης της ΕΣΣΔ που κρατά τα ηνία κόμματος και σοβιέτ-κράτους. Εν τω μεταξύ ενίσχυε με κάθε τρόπο το σοβιετικό στρατό τη μεγαλύτερη στρατιωτική μηχανή του κόσμου, αδιαφορώντας για τους λοιπούς τομείς.

Το διαστημικό πρόγραμμα κι οι εξοπλισμοί και πάλι κατανάλωναν το μεγαλύτερο μέρος των πόρων της ΕΣΣΔ, καλλιέργειες, βιομηχανία και υγεία απογυμνώθηκαν από κεφάλαια και η πτώση του βιοτικού επιπέδου άρχισε να γίνεται εμφανής. Η στρατιωτική αυτή μηχανή θα εισβάλει στο Αφγανιστάν το 1979, μετά την αποτυχία της προσπάθειας για μία συμφωνία μείωσης των όπλων με τις ΗΠΑ και υποστηρικτικά προς μια παραπαίουσα σοσιαλιστική κυβέρνηση. Ήταν η τελευταία μεγάλη στιγμή της πορείας του Λεονίντ Μπρέζνιεφ.

Η Γεωργιανή με τις «μεταφυσικές ικανότητες»

Ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ, την περίοδο της ηγεσίας του στη Σοβιετική Ένωση, αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα υγείας. Τον Ιούνιο του 1980 αποφάσισε να ζητήσει βοήθεια, προκειμένου να βελτιωθεί η κατάστασή του. Ο Μπρέζνιεφ δεν απευθύνθηκε σε κάποιον επιστήμονα. Προτίμησε να εμπιστευτεί μια γεωργιανή που δεν είχε γνώσεις ιατρικής, αλλά διέθετε «μεταφυσικές ικανότητες». Πρόκειται για την Ντζούνα Νταβιτατσμπίλι, η φήμη της οποίας είχε τότε διαδοθεί στον τομέα των θεραπειών. Η «θεραπεύτρια» Ντζούνα Νταβιτατσμπίλι Η επίσημη ιατρική και το κράτος της Σοβιετικής Ένωσης, της είχαν παραχωρήσει το δικαίωμα να εξασκεί το επάγγελμα της θεραπεύτριας.

Ο Σοβιετικός πρόεδρος που κατέφυγε στη βοήθεια της 30χρονης κοπέλας, δήλωσε ότι γιατρεύτηκε σύντομα και δεν αντιμετώπισε ξανά προβλήματα υγείας. «Αισθάνομαι πολύ κουρασμένη, διότι ένας από τους ασθενείς μου χρειάστηκε τεράστιες ποσότητες ενέργειας για να θεραπευτεί», δήλωσε η Ντζούνα μετά τη βελτίωση της υγείας του προέδρου. Θεωρούσε πως οι θεραπευτικές της ικανότητες βασίζονταν σε μια «μαγική ενέργεια», μέρος της οποίας διοχέτευε στους ασθενείς της.

Η ενέργεια αυτή όμως δεν ήταν ανεξάντλητη και έπειτα από κάθε θεραπεία ένιωθε όλο και πιο αδύναμη. Αρκετοί επώνυμοι ασθενείς της εποχής, δήλωσαν ότι έγιναν καλά χάρη στη δική της βοήθεια. Η θεραπεύτρια του Μπρέζνιεφ ήταν γκαρσόνα σε ζαχαροπλαστείο.

Η Ντζούνα Νταβιτατσμπίλι μετά την θεραπεία του Μπρέζνιεφ, έμεινε γνωστή για τις μεταφυσικές της ικανότητες. Η αναγνωρισιμότητα που απέκτησε ήταν κάτι πρωτόγνωρο για εκείνη.

Το φιλί με τον Χόνεκερ

Το «αδελφικό φιλί του σοσιαλισμού»  μπήκε στο κάδρο της φωτογραφικής μηχανής του φωτορεπόρτερ Ρέτζις Μπόσου το 1979, κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων για τα 30 χρόνια της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας.

Έγινε αμέσως πρωτοσέλιδο σε πολλά περιοδικά που κυκλοφόρησαν με τίτλο «Το Φιλί», που έγινε αργότερα το «αδελφικό φιλί», αφού αποτύπωνε τη συντροφική σχέση που συνέδεε τις δύο σοσιαλιστικές χώρες.

Είναι μια εμβληματική πράξη για τους τότε κομμουνιστές που συμβόλιζε  την ισχύ του ανατολικού μπλοκ και κατ΄ επέκταση, την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Το σοσιαλιστικό αδελφικό φιλί αποτελείται από μια αγκαλιά και ένα φιλί στα μάγουλα και σπάνια, στο στόμα.

Η «τελετουργία» έχει τις ρίζες της στην Ανατολική Ορθόδοξη Αδελφότητα ή το φιλί του Πάσχα, το οποίο μέσω της διάδοσης στις τελετουργίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας πέρασε στην καθημερινότητα. Το αδελφικό φιλί ήταν εθιμοτυπική διαδικασία στις συναντήσεις των κομμουνιστών ηγετών και έτσι η εικόνα του φιλιού ανάμεσα στον Χόνεκερ και τον Μπρέζνιεφ δεν ήταν  κάτι το συγκλονιστικό. Ήταν βέβαια για όσους ήθελαν να ειρωνευτούν τον κομμουνισμό. Σίγουρα όμως, το συγκεκριμένο πλάνο έχει έναν ενθουσιασμό που το καθιστά ξεχωριστό. Πρώτη φορά δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Paris Match» με ρεπορτάζ που κάλυπτε ένα εντυπωσιακό δισέλιδο….

Το τέλος του “καλύτερου ηγέτη στην Ιστορία της Ρωσίας”

Ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ έφυγε από τη ζωή στις 10 Νοεμβρίου του 1982, έχοντας αφήσει πίσω του μια ισχυρότατη στρατιωτική βιομηχανία, μια παραπαίουσα σοβιετική οικονομία, μια διεφθαρμένη γραφειοκρατική μηχανή κι ένα λαό που δεν πίστευε πια στην Επανάσταση, Λιγότερο από δέκα χρόνια μετά το θάνατό του, τίποτε απ’ όσα υπηρέτησε δε θα υπήρχε.

Παρά ταύτα, π σκληρός επικεφαλής της πρώην ΕΣΣΔ, Λεονίντ Μπρέζνιεφ, ψηφίστηκε ως ο καλύτερος ηγέτης στην ιστορία της Ρωσίας, σύμφωνα με δημοσκόπηση του Κέντρου Λεβάντα του 2013.

Σε ποσοστό 56,6% οι ερωτηθέντες απάντησαν ότι έχουν «θετική ή μάλλον θετική» στάση απέναντι στον Λεονίντ Μπρέζνιεφ και μόνο το 29% εξέφρασε αρνητικά συναισθήματα για τον πρώην ηγέτη της ΕΣΣΔ.

Παρά το γεγονός ότι τα 18 χρόνια (1964-1982) που ηγήθηκε της πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ σημαδεύτηκαν από μεγάλες διώξεις αντιφρονούντων, πολλοί Ρώσοι θεωρούν ότι υπήρξε περίοδος σχετικής ευημερίας και σταθερότητας.

Ο Βλαντιμίρ Λένιν, ιδρυτής της ΕΣΣΔ, έρχεται στη δεύτερη θέση με 54% και ακολουθεί ο Ιωσήφ Στάλιν με 49%, που παρά τις εκκαθαρίσεις των πολιτικών του αντιπάλων τιμάται στη Ρωσία για τη νίκη επί των Ναζί το 1945.

Το 48% των Ρώσων εξέφρασε θετική άποψη για τον τελευταίο τσάρο, τον Νικόλαο Β’, που εκτελέστηκε από τους μπολσεβίκους μαζί με τα μέλη της οικογένειάς του το 1918. Ο διάδοχος του Στάλιν, Νικίτα Χρουτσόφ είναι λιγότερο δημοφιλής (45%), αλλά και πάλι το ποσοστό που συγκέντρωσε είναι υπερδιπλάσιο από αυτό του Γκορμπατσόφ και του Μπόρις Γέλτσιν. Οι δύο τελευταίοι χαίρουν εκτίμησης μόνο από το 22% των Ρώσων.

Πηγές: Σκάι, Μηχανή του Χρόνου, iefimerida.gr