Κουνούσαν το δάκτυλο. Διαρκώς, επιδεικτικά, επιθετικά, με στόμφο, θράσος και χωρίς μέτρο.

Κουνούσαν το δάκτυλο. Έλεγαν “σωστά πράγματα”. Ήταν καθημερινά στις επάλξεις της δημοσιότητας. Για κάθε θέμα, με κάθε αφορμή.

Τα μέσα τους έπαιζαν. Ένας καλός καυγάς, πάντα φέρνει νούμερα.

Με μια τακτική Ιωάννη Κωλέττη προσαρμοσμένη στις σύγχρονες συνθήκες κατάφερναν να είναι μέσα σε όλες τις καταστάσεις (με ή άνευ Μνημονίου) και όλες τις περιστάσεις (συντηρητικές, φιλελεύθερες, σοσιαλδημοκρατικές).

Είχαν ατζέντα και ήξεραν να χτυπήσουν στο φιλότιμο και στις αξίες του μέσου Έλληνα: από τη Μακεδονία και τα θέματα της Εκκλησίας, μέχρι την υπερφορολόγηση της μεσαίας τάξης και καίρια πάνω στο “κεραμίδι πάνω από το κεφάλι”.

Και πάνω από όλα “ηθική”. Ηθικολογία για την ακρίβεια. Αλλά για μισό λεπτό. Για τη γυναίκα του Καίσαρα λένε πως εκτός του να είναι τίμια, πρέπει και να φαίνεται. Από τον Καίσαρα δεν τόλμησε να ζητήσει κανείς κάτι τέτοιο.

Μπορεί να δηλώνει θρησκευόμενος και άνθρωπος της Εκκλησίας και να τρώει παϊδάκια Μεγάλη Παρασκευή.

Μπορεί να δηλώνει φανατικά υπέρ του θεσμού της οικογένειας και η ζωή του να δείχνει πως είναι ο μεγάλος του εφιάλτης. Οι γάμοι είναι όχημα ανέλιξης. 6-7 διαζύγια το πιστοποιούν.

Τα λοιπά περί σωστής ανατροφής των τέκνων, προτύπων και ζωντανών παραδειγμάτων είναι για τους μικροαστούς.

Μπορεί να ορκίζονταν στην Πατρίδα, αλλά όταν τους δόθηκε η ευκαιρία έβαλαν όχι μόνο το δάκτυλο στο μέλι αλλά όλο το χέρι μέχρι τον αγκώνα. Να μελώσουν και να καραμελώσουν. Να δέσουν με την πλουτοκρατία. Να γίνουν μεγάλοι, ισχυροί, δυνατοί. Να εξασφαλίσουν 6-7 γενιές (λησμονούν βέβαια πως πάντα βρίσκεται ο μερακλής απόγονος που θα τα σκορπίσει στους τέσσερις ορίζοντες).

Προσπάθησαν να διαψεύσουν τον Λίνκολν και το διάσημο ρητό του: “Μπορείς να τους ξεγελάς όλους για λίγο καιρό, λίγους όλο τον καιρό, αλλά όχι όλους όλο τον καιρό”.

Έλεγε όμως και το άλλο ο Αβραάμ: “Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι μπορούν να αντέξουν τις αντιξοότητες, αλλά αν θες να δοκιμάσεις το χαρακτήρα ενός ανθρώπου, δώσ’ του εξουσία”.

Δεν θεωρείται τυχαία ο πιο σημαντικός Αμερικανός Πρόεδρος. Κατάργησε τη δουλεία σε μια χώρα που οι φυλετικές διακρίσεις εξακολουθούν να υπάρχουν και τοπικά αναζωπυρώνονται.

Θα μπορούσε άνετα να περάσει καλύτερα, να ζήσει περισσότερο. Θα ήταν όμως μια υποσημείωση στην Ιστορία. Διάλεξε την υστεροφημία.

Ασφαλώς και τον έχουν διαβάσει. Χρησιμοποιούσαν συχνά το “η ψήφος είναι πιο δυνατή από τη σφαίρα. Με τη σφαίρα μπορεί να σκοτώσεις τον εχθρό σου. Με την ψήφο μπορεί να σκοτώσεις το μέλλον των παιδιών σου”.

Η πιο δύσκολη πολιτική αναμέτρηση είναι να βρεθεί ποιος έκανε περισσότερο κακό στη χώρα. Από πρόθεση ή από πλάνη.

“Έσται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης”, ως γνωστόν.

Αυτό ισχύει και για αυτούς που μας κουνούσαν το δάκτυλο: “Κούνια που τους κούναγε”…