Εξαιρετικά λεπτοί χειρισμοί για το Ιντλίμπ – την ώρα της αλήθειας για το “βάθος” που διαθέτει η συμπόρευση Ρωσίας-Τουρκίας.

Και η ώρα που πλησιάζει η “μεγάλη” (… εκ νέου) τουρκική “κωλοτούμπα” !!

Στο  Ιντλίμπ  δοκιμάζονται και πάλι οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ρωσία αλλά και  οι σχέσεις της Τουρκίας με ΗΠΑ.

Η “κωλοτούμπα” της Τουρκίας προς Ρωσία από την εχθρότητα της κατάρριψης του ρωσικού μαχητικού στην ικεσία συγνώμης του Ταγίπ με την προσδοκία ενός περιορισμένου ρόλου στις εξελίξεις στην ΒΔ Συρία (δηλ. κυρίως κουρδικό) φτάνει στα όρια της – κυρίως φυσικά για ένα λόγο παραπέρα: ένα ακόμη αμερικανικό τελεσίγραφο να μην στηρίξει (όπως αρχικά φαινόταν) η Άγκυρα την ρωσο-συριακή επίθεση στο Ιντλίμπ. Τώρα γιατί οι ΗΠΑ εστιάζουν στο Ιντλιίπ υπάρχουν πολλοί λόγοι, αλλά δεν είναι του παρόντος να αναλυθούν.

Το βασικό είναι ότι η Ουάσιγκτον προσθέτει ένα ακόμη ζήτημα διαφοράς στις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις, μια ακόμη πίεση στον Ταγίπ για “ευθυγράμμιση”. Και φαίνεται ότι ο ανατολίτης Ταγίπ λαμβάνει σοβαρά το μήνυμα, το συνδυάζει με τις δικές του φιλόδοξες επιδιώξεις “ρόλου” στην ΒΔ Συρία που τις αρνείται σθεναρά η Ρωσία (αλλά και το Ιράν) και αναμένεται να χρησιμοποιήσει τις “επιφυλάξεις” για την ανακατάληψη του Ιντλιμπ από τον Άσαντ ως διπλωματική “γέφυρα” (με ανταλλάγματα) προς τις ΗΠΑ.

Γιατί πράγματι το κόστος της ρωσο-τουρκικής συνεννόησης στις σχέσεις του με Ουάσιγκτον είναι δυσβάστακτο για τον Ταγίπ, ειδικά και κυρίως επειδή συνδέεται με την ουτοπική επιδίωξη του να καταστήσει την Τουρκία “περιφερειακή δύναμη”, που ούτε οι ΗΠΑ, ούτε φυσικά η Ρωσία έχουν διάθεση να ανεχθούν.

Το γεωπολιτικό πρόβλημα της σύγχρονης Τουρκίας κρατά σχεδόν έναν αιώνα τώρα. Στριμωγμένη ανάμεσα σε Δύση και Ανατολή στον ψυχρό πόλεμο επέλεξε τον δυτικό διεθνή προσανατολισμό, πρακτικά να στηριχθεί στην αμερικανική ομπρέλα ασφάλειας και να γίνει συμμαχικό εξάρτημα του δυτικού αμυντικού συστήματος. Διαπραγματεύτηκε τις τουρκικές επιδιώξεις (π.χ. Κυπριακό, Αιγαίο, Κουρδικό) εντός των ορίων που της προσέφερε η σχετική ανταλλακτική αξία της έναντι της τότε Σοβιετικής Ένωσης.

Το τέλος του ψυχρού πολέμου γέννησε τουρκικές ανασφάλειες για την απώλεια αυτής της αξίας και υπέρμετρες φιλοδοξίες για μια αυτάρεσκη γεωπολιτική χειραφέτηση ως “περιφερειακή δύναμη” ανάμεσα σε Βαλκάνια, Μέση Ανατολή και Κεντρική Ασία. Μια αδιέξοδη επιδίωξη που κατέρρευσε όταν οι λάθος αναγνωσμένες από την Άγκυρα  τοπικές συγκυρίες σε  Βαλκάνια, Μέση Ανατολή και Κεντρική Ασία κάθε άλλο παρά ευνοούσαν τις μεγαλο-τουρκικές φιλοδοξίες.

Και από κοντά φυσικά η άρνηση της Τουρκίας να ενταχθεί στην ΕΕ με όρους προσχώρησης, δηλαδή με όρους προσαρμογής στο “κοινοτικό κεκτημένο” – κάτι εξαιρετικά δύσκολο έτσι ή αλλιώς καθώς απαιτούσε βαθύ εσωτερικό μετασχηματισμό της τουρκικής οικονομίας και της λειτουργίας της δημοκρατίας.

Η αναζήτηση “στρατηγικού βάθος” της Άγκυρας φαίνεται να αποκτούσε νέο πλαίσιο προσέγγισης με την άνοδο στην εξουσία του Ερντογάν που χάρη στον εμπνευστή της προσέγγισης Νταβούτογλου προϋπόθετε την κρίσιμη επιλογή “μηδενικά προβλήματα” με τα γειτονικά κράτη (και στο εσωτερικό αντιμετώπιση του κουρδικού με πολιτικούς όρους) και βασιζόταν στην εξωτερική προβολή “μαλακής δύναμης” (soft power) μιας τουρκικής οικονομίας με εσωτερική αγορά 60 εκατομμυρίων καταναλωτών.

Ωστόσο αυτή η αναζήτηση “στρατηγικού βάθος”, υποθηκευμένη ήδη από τις εσωτερικές αντιφάσεις αυτής της θεώρησης, έδωσε την θέση της στην επιθετική “ισλαμο-οθωμανική” εκτροπή της σημερινής τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Έκτοτε, η Άγκυρα σέρνεται διπλωματικά δεξιά-αριστερά σε τυχοδιωκτικές κατά βάση επιλογές και μόνο το ένστικτο “αυτοσυντήρησης” του ευέλικτου Ταγίπ και η εκλογική ηγεμονία του για 15 και πλέον χρόνια έχει αποτρέψει συνήθως στο “παραπέντε” μια καταστροφική εξέλιξη.

Πλησιάζει ραγδαία όμως η ώρα της αλήθειας 

Θα χρειαστούν εξαιρετικά λεπτότατοι χειρισμοί κυρίως από τη Ρωσία αλλά θα δοκιμαστεί και η ικανότητα τουρκικής προσαρμογής για να προχωρήσει χωρίς κρίση η ανακατάληψη του Ιντλιμπ.

Είναι έτοιμος ο Ταγίπ να συνεχίσει (δηλ. να αποδεχθεί τον καταφανή περιορισμένο ρόλο που του επιφυλάσσει ο Πούτιν στην ΒΔ Συρία) την ίδια πορεία;

Έχει την δυνατότητα (ιδιαίτερα προκαλώντας κρίση με την Ρωσία  για το Ιντλίμπ) να κάνει την “κωλοτούμπα” προς τις ΗΠΑ, πρακτικά δηλαδή να προσφύγει ως ικέτης στον Τραμπ ελπίζοντας να διαπραγματευτεί την όποια “λύση πακέτο” των αμερικανο-τουρκικών σχέσεων μπορεί να αποσπάσει με την “επιστροφή” του στην συμμαχική “πεπατημένη”;

Αν ο Ταγίπ επιδιώκει να “ρυθμίσει” τις διμερείς σχέσεις αφού γνωρίσει τα αποτελέσματα των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου στις ΗΠΑ και την εσωτερική επιρροή του Αμερικανού Προέδρου, το πιο πιθανόν είναι να τον προλάβουν οι εξελίξεις στο Ιντλίμπ.

Επομένως, ο Ταγίπ πρέπει να αποφασίσει υπό την δεδομένη πίεση.

Τι χειρισμό θα επιλέξει ο απρόβλεπτος εγωκεντρισμός του Ερντογάν δεν μπορεί να προσδιοριστεί.

Στο στρατηγικό δίλημμά του όμως παραμένει στο ακέραιο εγκλωβισμένος, ένα δίλημμα που απαιτεί απάντηση με ή χωρίς Ερντογάν.

Και μπορεί ο Τραμπ να πιέζει εντονότερα με αφορμή την υπόθεση πάστορα, αλλά οι ΗΠΑ συνολικά δεν θεωρούν ότι ο Ταγίπ μπορεί να πατά κατά βούληση σε “δυο βάρκες” και μάλιστα όχι ως “επιτήδειος ουδέτερος” αλλά αντιστρατευόμενος τις επιδιώξεις ασφάλειας των ΗΠΑ στην περιοχή.

Για την Ουάσιγκτον, η Άγκυρα σε καμιά περίπτωση δεν έχει την παγκόσμια βαρύτητα της Μόσχας στα δρώμενα της περιοχής.

Η Τουρκία, όπως έχουμε επανειλημμένα αναλύσει, κινδυνεύει ολοένα και περισσότερο να κατακρημνιστεί  από το “τεντωμένο σχοινί” που από άποψη διεθνούς προσανατολισμού ισορροπεί.