Έντονα έχουν απασχολήσει την κοινή γνώμη, περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών το τελευταίο διάστημα.

Ως παιδεραστής σύμφωνα με την διεθνή κλινική ταξινόμηση ορίζεται «το άτομο ηλικίας μεγαλύτερης των 16 ετών (ή 5 έτη μεγαλύτερο από το θύμα) που βιώνει σεξουαλική διέγερση ή ορμή για παιδιά μικρότερα των 13 χρόνων».

Πρόκειται για μία ψυχοσεξουαλική διαταραχή καταναγκαστικού τύπου με συμπτώματα που παραπέμπουν στην διαταραχή αντικοινωνικής προσωπικότητας. Η κακοποίηση εντοπίζεται μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον (γονέας 19%, πατριός 30%, θείος 18%, ή παππούς 5%) ενώ στο μεγαλύτερο ποσοστό το θύμα και ο θύτης είναι άγνωστοι μεταξύ τους.

Εκδηλώνεται με την επίδειξη γεννητικών οργάνων, την αυτοϊκανοποίηση παρουσίας του παιδιού, την ηδονική παρατήρηση γυμνών παιδιών, την επαφή και τριβή των γεννητικών οργάνων πάνω σε παιδιά, ή τον βιασμό.

Κατά κανόνα, δε χρησιμοποιείται βία αλλά διάφορες μορφές χειρισμού εκτός κι αν υπάρξει αντίδραση από το θύμα οπότε προβαίνουν στον εκφοβισμό.

Η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας ως ψυχιατρικός όρος διαφέρει από την συχνή χρήση στην καθημερινότητα για τον χαρακτηρισμό ενός ατόμου εσωστρεφούς με δυσκολία στην σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων.

Οι ψυχικά πάσχοντες δείχνουν αδιαφορία για τους άλλους, δεν αντιλαμβάνονται την αξία της ανθρώπινης ζωής και αδυνατούν να συμμορφωθούν με κοινωνικούς κανόνες. Η συμπεριφορά προς τους άλλους χαρακτηρίζεται από χειριστικότητα και εκμετάλλευση.

Λόγω αυτής της ικανότητας τους, δεν γίνονται εύκολα αντιληπτοί αλλά προδίδονται από το ιστορικό τους, καθώς είναι πιθανόν να έχουν διαπράξει μία ή περισσότερες εγκληματικές πράξεις.

Αυτό που χαρακτηρίζει τα άτομα με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας ή «ψυχασθένεια» αν υπάρχει παράλληλη εγκληματική συμπεριφορά είναι η έλλειψη σεβασμού απέναντι στα συναισθήματα των άλλων. Το σύμπτωμα αυτό αλληλεπιδρά με την αδυναμία ελέγχου της παρόρμησης, την αυξημένη επιθετικότητα, τον κυνισμό, την απουσία συναισθημάτων ενοχών ή άγχους και την ανάγκη χειρισμού οδηγώντας σε πράξεις ψυχολογικής, φυσικής ή σεξουαλικής κακοποίησης.

Οι παιδεραστές δεν δείχνουν μεταμέλεια και αρνούνται τις κατηγορίες, αποδίδοντας συχνά την ευθύνη είτε στα θύματά τους ή στην «κακιά στιγμή». Αν το άτομο έχει υψηλό δείκτη νοημοσύνης μπορεί να μορφωθεί και να αναρριχηθεί κοινωνικά και επαγγελματικά.

Σε αρκετές περιπτώσεις που βγήκαν στο φως της δημοσιότητας πολλοί παιδεραστές είχαν υψηλή ακαδημαϊκή μόρφωση και θέσεις ισχύος. Σε αντίθετη περίπτωση ένας παιδεραστής μπορεί να δυσκολεύεται να ελέγξει τις παρορμήσεις του λόγω έλλειψης κοινωνικών δεξιοτήτων, ασταθούς εργασιακού περιβάλλοντος και διαταραγμένων διαπροσωπικών σχέσεων.

Ως παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης αντικοινωνικών χαρακτηριστικών ευθύνονται τα παιδικά βιώματα που σχετίζονται με φυσική, συναισθηματική και σεξουαλική κακοποίηση, παραμέληση, το χαμηλό βιοτικό επίπεδο και η ύπαρξη γονέα με στοιχεία ανάλογης συμπεριφοράς ή κατάχρησης ουσιών. Επιπρόσθετα αίτια περιλαμβάνουν την ψυχαναγκαστική επιθετικότητα για την ανακούφιση παρορμήσεων. Η σημαντικότερη υπόθεση που διατυπώνεται είναι ο θύτης ως κακοποιημένο παιδί αναζητώντας διέξοδο ταυτίζεται με τον βασανιστή του και γίνεται ο ίδιος βασανιστής.

Τα άτομα αυτά δεν έχουν κίνητρο ή διάθεση αλλαγής κυρίως λόγω της έλλειψης συναίσθησης της προβληματικής συμπεριφοράς τους. Για αυτούς τους λόγους οι παιδεραστές δεν θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ψυχικά πάσχοντες αλλά ως κοινοί ποινικοί εγκληματίες.

Όταν οι πράξεις τους γίνουν αντιληπτές και συλλαμβάνονται ενεργοποιείται η άρνηση ως μηχανισμός άμυνας ισχυριζόμενοι ότι δεν διέπραξαν κάτι κακό. Θα προσπαθήσουν να ελαχιστοποιήσουν το αξιόποινο της πράξης τους επιμένοντας ότι συνέβη μία μόνο φορά ενώ μέσω της  ηθικοποίησης και εκλογίκευσης έχουν ως στόχο να παραπλανήσουν τις δικαστικούς λειτουργούς.

Δεν δείχνουν ποτέ μεταμέλεια για τις πράξεις τους και συχνά θα αμφισβητήσουν το θύμα ή θα αποδώσουν την ευθύνη της πράξης τους στην προκλητική συμπεριφορά του.