Μοτίβα Συμπεριφοράς στην Τελειομανία.

Κλινικές μελέτες και ερευνητικά δεδομένα αναφέρουν ότι οι τελειομανείς διακατέχονται από έντονα συμπτώματα άγχους και δυσλειτουργούν σε αρκετούς τομείς της καθημερινότητάς τους.

Ο διάχυτος φόβος για αποτυχία, σε συνδυασμό με τους ανέφικτους στόχους που θέτουν οδηγούν στην αποτυχία επίτευξης των στόχων. Σε περίπτωση που υπάρχει έστω και η παραμικρή παρέκκλιση από την πραγματοποίηση ενός απόλυτου ή άκαμπτου στόχου συνήθως κυριαρχεί η απογοήτευση, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πεποιθήσεις ανικανότητας.

Ο τρόπος σκέψης των τελειομανών είναι διαστρεβλωμένος και εντοπίζεται αφενός στην αποδυνάμωση των θετικών και αφετέρου την απομόνωση των στοιχείων που επιβεβαιώνουν την αναξιότητά τους.

Η συμπεριφορά τους διέπεται από κανόνες και πρέπει που είναι απαραίτητο να εφαρμόζονται στο ακέραιο. Αν μία προσπάθεια ή ένας στόχος δεν επιτευχθεί αισθάνονται ματαιότητα και βρίσκονται συχνά σε συναισθηματικό αδιέξοδο.

Υπάρχει μία διαρκής τάση για συνεχή σύγκριση του εαυτού τους με τους άλλους. Συνήθως θεωρούν ότι μειονεκτούν γιατί οι γύρω τους δεν κάνουν λάθη, καταβάλλουν ελάχιστη προσπάθεια και δεν βιώνουν στρες ή άγχος ενώ πετυχαίνουν σε ότι κι αν επιχειρήσουν.

Η απόρριψη ενεργοποιεί ιδιαιτέρως αρνητικά συναισθήματα και κυρίως φόβο. Κυριαρχεί ένα μόνιμο άγχος πιθανής ανακάλυψης λαθών, ατελειών ή αδυναμιών γιατί θεωρούν ότι δεν θα είναι αποδεκτοί. Με το να είναι τέλειοι πιστεύουν ότι προστατεύουν τους εαυτούς τους από την κριτική, την απόρριψη και την αποδοκιμασία.

Η αυτοεκτίμηση και η αυτοπεποίθηση κρίνονται με βάση την ικανότητα επίτευξης των στόχων. Με το να θέτουν πολύ δύσκολους στόχους αυξάνουν τις πιθανότητες να μην καταφέρουν να τους πετύχουν, κάτι που έχει άμεση επίπτωση στην αυτοεκτίμησή τους αφού αυτή μεταφράζεται ως επίτευξη στόχων.

Η απογοήτευση μεταφέρεται συχνά και στην αντίληψη των άλλων ιδιαιτέρως αν θεωρούν ότι έχουν υψηλές προσδοκίες από αυτούς. Για να απαλλαγούν από αυτά τα αρνητικά συναισθήματα της ενοχής και της ντροπής εφαρμόζουν ένα αυστηρό καθημερινό πρόγραμμα.

Τα αίτια της τελειομανίας εντοπίζονται στις σχέσεις των γονέων με τα παιδιά τους. Συγκεκριμένα οι μαθητές που προέρχονται από οικογένειες με μερική ή καθόλου αποδοχή δεν μαθαίνουν πως μπορούν να ικανοποιήσουν τους γονείς τους και αυτοί που προέρχονται από οικογένειες με υπό όρους αποδοχή όπου οι γονείς επιβραβεύουν το παιδί τους μόνο όταν υπάρξει πλήρης επιτυχία, έχουν αυξημένες πιθανότητες να παρουσιάσουν τελειομανία.

Η αντιγραφή από πλευράς του παιδιού των προτύπων συμπεριφοράς των τελειομανών γονέων ή η προσπάθεια ανταγωνισμού των τελειομανών συγγενών του αλλά και η τάση των δασκάλων να επιζητούν την τελειότητα και να κριτικάρουν τις ατέλειες στα επιτεύγματα των παιδιών.

Τρεις είναι οι πιθανές εκδοχές της τελειομανίας  που εκδηλώνονται συχνότερα, η κάθε μία με διαφορετική έκφανση.

Οι εσωτερικά κατευθυνόμενοι τελειομανείς, οι οποίοι θέτουν υψηλά προσωπικά πρότυπα επιτυχίας. Σχετίζονται συχνότερα με αυξημένο κίνδυνο Κατάθλιψης και Νευρικής Ανορεξίας.

Οι εξωτερικά κατευθυνόμενοι τελειομανείς αναμένουν από τους άλλους να είναι τέλειοι στις εργασιακές τους επιδόσεις. Έχουν συνεχώς το αίσθημα του ανικανοποίητου και αδυνατούν να αντλήσουν χαρά ή ευχαρίστηση από την καθημερινότητά τους.

Οι κοινωνικά κατευθυνόμενοι τελειομανείς πιστεύουν ότι τα άλλα άτομα αναμένουν την τελειότητα για τον εαυτό τους. Είναι πιθανή η ανάπτυξη συναισθηματικών, διατροφικών και διαταραχών του άγχους.