Έχω έναν καλό φίλο μουσικό. Άνθρωπο ταλαντούχο και μουσικά πολύ καλλιεργημένο. Όταν τα λέμε καμιά φορά μου περιγράφει το δράμα του. «Είναι φορές, μου λέει, που δεν μπορώ να ευχαριστηθώ τίποτα από τη μουσική που ακούω γύρω μου. Πάω σε μια μουσική βραδιά και δεν μπορώ να περάσω καλά.

Αντί να απολαύσω τα τραγούδια, αυτόματα ο εγκέφαλός μου αρχίζει να τα αναλύει. Γιατί αυτή η συγχορδία εκεί, γιατί εκείνη η αλλαγή έτσι, εδώ του ξέφυγε μια ελαττωμένη, εκεί ο χρωματισμός είναι φτωχός. Και αν αυτοί που παίζουν δεν είναι και τίποτα σπουδαίοι μουσικοί, ενώ οι περισσότεροι στην παρέα χαίρονται και σιγοτραγουδάνε, εγώ υποφέρω ακούγοντας τις παραφωνίες και τα λάθη τους ηχούν σαν απανωτές εκρήξεις στα αυτιά μου.

Έτσι απομονώνομαι χωρίς να το θέλω. Αποφεύγω όσο μπορώ αυτές τις μαζώξεις. Κλείνομαι στον εαυτό μου και ακούω μόνο αυτά που θεωρώ και γνωρίζω ότι αξίζουν. Αλίμονο όμως, αυτά δεν είναι του συρμού. Δεν είναι τελικά για τον καθένα. Άλλες φορές νοιώθω ευλογία που μπορώ και γνωρίζω τη μουσική σε βάθος. Μα κάποιες φορές το θεωρώ κατάρα γιατί γίνομαι απόμακρος και αντικοινωνικός. Μπορώ να συνεννοηθώ μουσικά μόνο με ανθρώπους με τη δική μου αντίληψη. Και είμαστε λίγοι. Μοιάζουμε με μια παράξενη σέχτα που δεν την καταλαβαίνουν οι υπόλοιποι».

«Πληρώνεις το τίμημα της γνώσης, του λέω. Η γνώση μάλλον σε οδηγεί σε κάποια απομόνωση. Δεν αντέχεις πια μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, και την καθημερινή ανοησία. Και αυτό δε συμβαίνει μόνο με τη μουσική μα με το καθετί. Η γνώση που αποκτάς για κάθε θέμα που σε ενδιαφέρει, εκείνη η ελάχιστη του πρώτου σκαλιού, έχει τεράστια απόσταση από τη γνώμη. Κατανοείς πια το πώς δουλεύει η μηχανή της ανθρώπινης ύπαρξης και οδηγήσει σε μια μελαγχολία. Τη μελαγχολία του γιγνώσκειν.

Δε χωράς πια εύκολα οπουδήποτε. Και οι άλλοι το καταλαβαίνουν αυτό. Από φόβο σε κάνουν πέρα. Αφού τα λόγια σου ακούγονται παράξενα. Διαφορετικά. Μα εσύ ξέρεις ότι στους περισσότερους ανθρώπους αρέσει να εντάσσονται κάπου. Δεν μπορούν εκτός της ομάδας. Αισθάνονται ανήμποροι χωρίς σημείο αναφοράς.

Μα η γνώση δεν γνωρίζει όρια. Αυτή κινείται εκτός των ορίων καταδικάζοντας εσένα να κινείσαι επί των ορίων. Και αν αγανακτήσεις με τις ανόητες γνώμες των ανθρώπων, παίρνεις το δρόμο εκείνου του Σκοτεινού Εφέσιου που σιχάθηκε τους συμπολίτες του, όπως μας λέει ο μύθος, και πήγε κι απομονώθηκε στο ιερό της Αρτέμιδας παίζοντας πεντόβολα με τα παιδιά. Και σκοτεινό τον είπαν οι ανόητοι που δεν καταλάβαιναν εκείνα τα σπουδαία που τους έλεγε.

Μ’ αν από τη μια μεριά σε το νέκταρ της γνώσης σε οδηγεί στη μοναξιά, από την άλλη δεν μπορείς να σταματήσεις. Θέλεις κι άλλο. Μέχρι που στο τέλος μαθαίνεις πως δεν υπάρχει τίποτα τελειωτικό να μάθεις. Τίποτα το οριστικό. Τίποτα το βέβαιο. Και γελάς με τούτες και με κείνες τις βεβαιότητες που κυβερνούν τα ανθρώπινα. Και γελάς με το φόβο των ανθρώπων για το θάνατο.

Γιατί τώρα πια ξέρεις, η σκληρή μελέτη στο φώτισε κι αυτό, ότι αυτός είναι η μόνη ίσως βεβαιότητα της ανθρώπινης μοίρας και το έσχατο σημείο αναφοράς της γνώσης. Όπως έλεγε κι ο γέρος ποιητής:

Να συλλογιστεί κανείς, που κλαίνε στις κηδείες οι ακροατές!

Από την ψωραλέα συνήθεια βέβαια και από το θέαμα το πομπώδες.

Γιατί στο βάθος δεν έχει τίποτα λυπητερό, να κλαίει κανείς.

Γιατί στο βάθος αυτής της ιστορίας είναι όλη η ανάβλυση του φρέατος της ζωής.

Είναι η μύχια συνάντηση της καρδιάς των άστρων.

Είναι ταξίδι για την ένωση με την ουσία της ρίζας των δέντρων.

Είναι η απόθεση στη γης. Γη της δροσιάς, και της ευμάρειας.

Του σίτου και του ελαίου, των πουλιών και των θερίων!..

 

Γιάννης Φελεμέγκας