Στις 6 Ιουλίου του 371 π.Χ., οι Θηβαίοι νίκησαν τους Σπαρτιάτες στα Λεύκτρα της Βοιωτίας, στη μάχη που έμεινε στην Ιστορία με τη φράση που χρησιμοποιούν οι χωρικοί έως σήμερα “Μπάτλ οφ Λεύκτρα”, στέλνοντας στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας τη Σπάρτη (σαν τη Δεξιά το ΄81 στο λίγο πιο ημι-μόνιμο)

Λίγους μήνες πριν, την άνοιξη του 371 π.Χ. έλαβε χώρα στη Σπάρτη το συνέδριο των ελληνικών πόλεων, με στόχο την επίτευξη γενικής ειρήνης στον ελλαδικό χώρο. Είχαν βαρεθεί και τους Πέρσες και τους εμφυλίους και τους πολέμους και τα όπλα, μόλις είχαν άρχισαν να ανακαλύπτουν τις ακρογιαλιές και τα δειλινά, συνεπεία του ευοίωνων προοπτικών του ελληνικού τουρισμού, παρότι δεν είχε ανακαλυφθεί ακόμη ο κοινωνικός τουρισμός κι έτσι μοιραία έκαναν πολεμικό τουρισμό.

Ο εκπρόσωπος των Θηβαίων, Επαμεινώνδας (ένας είναι ο Επαμεινώνδας, οι λοιποί συνονόματοι είναι Νώντες), ζήτησε να υπογράψει τη συνθήκη για πάρτη όλων των Βοιωτών, κάτι σαν Βοιωτάρχης, στο πιο αρχαίο και μεγαλοπρεπές.

Η αξίωση αυτή του Επαμεινώνδα προκάλεσε τη σφοδρή αντίδραση μεγάλου αριθμού συνέδρων, που κατάλαβαν πως έμπλεξαν ενώ είχαν κατέβει χαλαροί για PR στο τριήμερο. οι οποίοι κήρυξαν τη Θήβα «έκσπονδη», δηλαδή δεν τη συμπεριέλαβαν στη συνθήκη ειρήνης, καλύτερα να την έβριζαν.

Οι τότε έφοροι της Σπάρτης, ψιλοάμπαλοι και διόλου χαρισματικοί,  διέταξαν τον βασιλιά Κλεόμβροτο, που βρισκόταν για long weekend στη Φωκίδα, να εισβάλλει στη Βοιωτία και να επιτεθεί κατά της Θήβας.

Με 10.000 πεζούς και 1.000 καβαλαραίους ο Κλεόμβροτος έκανε ότι του είπαν: αφού κατέλαβε την παραλιακή πόλη Κρεύση και κυρίευσε 12 θηβαϊκές τριήρεις, συνέχισε την πορεία του και στρατοπέδευσε σ’ ένα λόφο κοντά στην κοιλάδα των Λεύκτρων, μεταξύ των βουνών Κιθαιρώνα και Ελικώνα.

Η θέα και μόνο της σπαρτιατικής στρατιάς προκάλεσε πανικό και ταραχή στους Θηβαίους, που διέθεταν μόνο 6.000 άνδρες. Οι Λακεδαιμόνιοι ήταν πάντα ψαρωτικοί, δεν άλλαξε ποτέ αυτό.

Τους έβλεπαν οι αντίπαλοι και τους έφτανε το σκ@τό στην κάλτσα, αλλά δε φορούσαν τότε.

Οι Θηβαίοι είπαν να παίξουν ταμπούρι στα τείχη, με τρία αμυντικά χαφ-κόφτες και πεντάδα πίσω, αλλά ο Επαμεινώνδας ήθελε επίθεση και αιφνιδιασμό, παρά το αριθμητικό μειονέκτημα.

Μπλέξαμε με τον “λοξό” σκέφτηκαν οι Θηβαίοι: ότι είναι να γίνει θα γίνει σκέφτηκαν, μιας και τότε ο Κοέλιο με το σύμπαν που (δεν) συνωμοτεί δεν είχαν ακόμη εφευρεθεί.

Ο Επαμεινώνδας, επινόησε την τακτική της λοξής φάλαγγας για να εξισορροπήσει στο πεδίο της μάχης το σημαντικό αριθμητικό πλεονέκτημα των Σπαρτιατών. Παρέταξε τους άνδρες της αριστερής πτέρυγας σε βάθος 50 ανδρών, ώστε να σχηματίσει φάλαγγα με μεγάλη δύναμη κρούσης.

Σα να παίζει μια ποδοσφαιρική ομάδα με 2 αριστερά μπακ, δύο αριστερά χαφ και άλλα δύο αριστερά εξτρέμ, θα τολμήσουμε να πούμε για να γίνει κατανοητή η τακτική που ούτε ο Αλέφας δεν είχε τολμήσει ποτέ να παίξει.

Με την πυκνή αυτή φάλαγγα ήθελε να κάνει το ντου στη δεξιά πτέρυγα των Σπαρτιατών, επικεφαλής της οποίας ήταν ο ίδιος ο Σπαρτιάτης βασιλιάς.

Το κέντρο και το δεξιό του στρατεύματός του το παρέταξε σε έξι μόνο ζυγούς, με την εντολή να αμύνεται και να επιτίθεται, όταν οι συνθήκες ήταν ευνοϊκές. Ο όλος σχηματισμός είχε λοξή κατεύθυνση σε σχέση με την αντίπαλη διάταξη. Μπροστά από τους πεζούς, ο Επαμεινώνδας τοποθέτησε το άριστα εκπαιδευμένο ιππικό και ως εφεδρεία στην αριστερή του πτέρυγα τον Ιερό Λόχο υπό τον Πελοπίδα.

Ο Κλεόμβροτος παρέταξε το στρατό του με τη συνηθισμένη τακτική της ευθείας γραμμής, για να βγάζουν τους αντιπάλους οφσάιντ, με βάθος 12 ανδρών και ισομερή κατανομή δυνάμεων. Ένα ξενέρωτο 4-5-1 με λίγα λόγια, δύο κόφτες, ένα ψευτοδεκάρι, ένα ψευτοεννιάρι και ένα ψευτοϊππικό, που πήρε την τελευταία μέρα των μεταγραφών.

Ο Σπαρτιάτης βασιλιάς, έμπειρος σαν τον Αντσελότι και γάτα σαν τον Μουρίνιο, κατάλαβε που πάει η δουλειά και κοίταξε να αποφύγει τη σύγκρουση αναμένοντας ενισχύσεις. Τελικά, αναγκάστηκε εκ των πραγμάτων να μπει στη μάχη. Πρώτα αναμετρήθηκε το ιππικό των δύο εμπολέμων, με τους Θηβαίους να αναγκάζουν τους Σπαρτιάτες ιππείς σε υποχώρηση και να προκαλούν σύγχυση στο πεζικό τους. Τότε, ο Επαμεινώνδας έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιό του και προσέβαλε το δεξιό κέρας των Σπαρτιατών.

Ο Κλεόμβροτος πήγε να περικυκλώσει τους Θηβαίους, αλλά ο Ιερός Λόχος υπό τον Πελοπίδα μπήκε στην εξίσωση της μάχης την καίρια στιγμή, ματαίωσε την κυκλωτική κίνηση κι έστειλε τους Σπαρτιάτες κουβά, ήδη από το ημίχρονο.

Η μάχη συνεχιζόταν με σφοδρότητα μέχρι τη στιγμή που ο Κλεόμβροτος τραυματίστηκε και υπέκυψε στα τραύματά του. Τότε, η περιβόητη τάξη και πειθαρχία του σπαρτιατικού στρατεύματος πήγε περίπατο, με αποτέλεσμα να επικρατήσει πανικός και οι Σπαρτιάτες να κάνουν αυτό που είχαν εκπαιδευτεί από μικρά παιδιά να μην κάνουν ποτέ: να υποχωρήσουν άτακτα.

Οι απώλειές τους ήταν σοβαρότατες. Εκτός του βασιλιά Κλεόμβροτου, 400 γνήσιοι Σπαρτιάτες και ακόμη 1.000 Λακεδαιμόνιοι μεν, ιμιτασιόν δε, έπεσαν νεκροί στο πεδίο της μάχης.

Το άμεσο αποτέλεσμα της Μάχης των Λεύκτρων άσο ημίχρονο/άσο τελικό, 3-0, όβερ και μόνο η μία ομάδα να σκοράρει: η  Σπαρτιατική ηγεμονία  στην Ελλάδα έκλεισε τον κύκλο της και η Θήβα βγήκε δυναμικά στο προσκήνιο.

Οι Σπαρτιάτες που για 600 χρόνια “δεν είδαν ούτε τις φωτιές από τους καταυλισμούς των εχθρών τους” δε συνήλθαν ποτέ από το στραπάτσο που τους επέφερε η λοξή φάλαγγα.

Ο Επαμεινώνδας μνημονεύεται έκτοτε ως ένας από τους μεγαλοφυέστερους στρατηλάτες όλων των εποχών, με το φοβερό τέχνασμα της υπερφόρτωσης της μιας πλευράς.

Η λοξή φάλαγγα, που εφάρμοσε για πρώτη φορά, αποτελεί σταθμό στην εξέλιξη της στρατιωτικής τέχνης και χρησιμοποιήθηκε από πολλούς κατοπινούς μεγάλους στρατηλάτες, γιατί σε όλα τα νικηφόρα τεχνάσματα, είθισται να γίνεται κόπι πάστε.