Η κατάθλιψη είναι από τις πιο συχνές συναισθηματικές διαταραχές. Ο κίνδυνος να νοσήσει κάποιος από κατάθλιψη είναι από 10 ως 25% για τις γυναίκες και από 5 ως 12% για τους άντρες. Τα συμπτώματα εμφανίζονται με άσχημη διάθεση, έντονη θλίψη, άγχος απόδοσης, απώλεια ευχαρίστησης, αίσθημα του ανικανοποίητου, ψυχική κόπωση και ανημποριά, ψυχοσωματικές ενοχλήσεις, απώλεια της λίμπιντο, ψυχική, νοητική και σωματική επιβράδυνση, δυσκολία συγκέντρωσης, προβλήματα στη μνήμη, διαταραχές στον ύπνο και την όρεξη και αυτοκτονικό ιδεασμό.

Τα καταθλιπτικά συμπτώματα επηρεάζουν αρνητικά την διάθεση αλλά και την λειτουργικότητα του ατόμου καθώς σταδιακά αποκτά άσχημη εικόνα για τον εαυτό του. Συχνά παρουσιάζονται επίσης συναισθήματα αναξιότητας και ανεπάρκειας, ενώ το άμεσο οικογενειακό ή φιλικό  περιβάλλον εκλαμβάνεται ως απειλητικό, επικριτικό και απορριπτικό.

Ο τρόπος σκέψης χαρακτηρίζεται ως διαστρεβλωμένος και δυσλειτουργικός το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια ευχαρίστησης ή ικανοποίησης ακόμα και για παρελθοντικές δραστηριότητες ή ενδιαφέροντα.

Το άτομο μπορεί να χάσει το κουράγιο του και να απομονωθεί κοινωνικά εγκλωβισμένο σε έναν φαύλο κύκλο ματαίωσης και απογοήτευσης.

Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα αίτια για την εμφάνιση της κατάθλιψης. Μία σειρά παραγόντων που αλληλεπιδρούν ή υπερτερούν ευθύνονται συνήθως συνολικά ή μεμονωμένα. Κάποιες από τις πιο κοινές καταστάσεις –αν και δεν υπάρχει περιορισμός- περιλαμβάνουν τον θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου, ένας χωρισμός, η ανεργία ή η μη επίτευξη κοινωνικών, προσωπικών στόχων ή προσδοκιών, αλλαγές στο βιοτικό επίπεδο και άσχημες οικονομικές συνθήκες.

Στην εμφάνισή της επίσης εμπλέκονται και κάποιοι γενετικοί παράγοντες κυρίως σε άτομα με οικογενειακό ιστορικό όπως επίσης ο υποθυρεοειδισμός ενώ συνυπάρχει και με άλλες ιατρικές παθήσεις. Βέβαια κάποια άτομα έχουν την τάση να παρερμηνεύουν τις καταστάσεις γύρω τους βάση δυσλειτουργικών πεποιθήσεων και αντιλήψεων λόγω μαθημένης συμπεριφοράς.

Η κλινική έκφανση της καταθλιπτικής διαταραχής διαφέρει σημαντικά από την έννοια της κατάθλιψης όπως συχνά – καθ΄υπερβολήν ή εντελώς λανθασμένα- χρησιμοποιείται στην καθημερινότητα. Η διαφοροποίηση εντοπίζεται στην ένταση, διάρκεια και συχνότητα της καταθλιπτικής διάθεσης και συμπτωμάτων όπως επίσης και στα αίτια που την προκαλούν.

Καλό είναι να μην γίνεται βεβιασμένη διάγνωση ή απόδοση μίας συναισθηματικής διαταραχής χωρίς την συμβολή ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας καθώς αυτό μπορεί να επιφέρει πρόσθετο άγχος, φόβο ή πανικό στο άτομο με αποτέλεσμα να μπλοκάρει περισσότερο, να νιώσει αδύναμο και απελπισμένο.

Η κατάθλιψη θεραπεύεται όταν το άτομο αναλαμβάνει να βοηθήσει με την καθοδήγηση του θεραπευτή τον εαυτό του. Όταν το άτομο πιστεύει ότι μπορεί να βοηθηθεί μπορεί να αξιοποιήσει αποτελεσματικά τον συνδυασμό της φαρμακοθεραπείας και της ψυχοθεραπείας.

Αρχικά το άτομο χρειάζεται να αποδεχτεί ότι βρίσκεται σε μία δυσάρεστη κατάσταση από την οποία μπορεί να βγει μαθαίνοντας νέους και αποτελεσματικούς τρόπους διαχείρισης αρνητικών καταστάσεων όσο δύσκολο και αν φαίνεται αυτό στο παρόν.