Των Αγίων Πάντων είναι μια γιορτή σχετικά υποτιμημένη στην Ελλάδα σε αντίθεση με το Χάλογουιν, που χρόνο με το χρόνο γνωρίζει τεράστιες δόξες.

Λίγοι μάλλον ξέρουν πως το «Halloween» είναι το καλλιτεχνικό, αυτό με το οποίο κάνει καριέρα, το κανονικό όνομα της γιορτής είναι «All Hallows Evening», δηλαδή της βραδιάς πριν από τη γιορτή των Αγίων Πάντων, που είναι 1η Νοεμβρίου.

Ο Πάπας Γρηγόριος 4ος φέρεται λένε τα κιτάπια να μετακίνησε τον εορτασμό την 1η Νοεμβρίου από τη 14η Μαΐου. Πιθανότατα ο λόγος που έγινε η μεταφορά είναι ακριβώς για να συμπέσει με τις αρχαίες δοξασίες γύρω από το τέλος του Φθινοπώρου και τον ερχομό του χειμώνα.

Οι ρίζες της γιορτής βρίσκονται σε κέλτικες παραδόσεις, και συγκεκριμένα στους εορτασμούς του Samhain, που στα παλιά ιρλανδικά σημαίνει «τέλος του καλοκαιριού». Οι Κέλτες την 31η Οκτωβρίου γιόρταζαν το τέλος της περιόδου της συγκομιδής και την αρχή του χειμώνα.

Τα χρώματα που συνδέονται με τη γιορτή είναι το πορτοκαλί και το μαύρο. Το πορτοκαλί συμβολίζει τη φθινοπωρινή σοδειά και το μαύρο τον θάνατο και, γενικά, τον «άλλο κόσμο».

Η παράδοση λέει ότι τη συγκεκριμένη μέρα ερχόμαστε πιο κοντά με τον «άλλο κόσμο», ότι μπορούμε να έρθουμε σε επαφή με πνεύματα και νεκρούς. Ο Χουντίνι, ένας από τους πιο διάσημους μάγους όλων των εποχών, πέθανε το Halloween του 1926, δίνοντας κι άλλη αίγλη στην ημέρα.

Οι Σκωτσέζες κρεμούσαν εκείνη τη μέρα βρεγμένα σεντόνια μπροστά σε φωτιά για να δουν υποτίθεται τον μελλοντικό τους σύζυγο.

Οι  σέξι νοσοκόμες, οι σέξι δασκάλες και γενικά τα σέξι κοστούμια που συναντάμε κατά κόρον στο Halloween έχουν έρθει στη μόδα μόνο τα τελευταία χρόνια.

Όσον αφορά το έθιμο του μασκαρέματος, η εξήγηση είναι απλοϊκή και είναι η εξής: παλιά πίστευαν ότι οι ψυχές των πεθαμένων περιπλανώνται στη Γη ως την Ημέρα των Αγίων Πάντων. Το βράδυ, λοιπόν, πριν από τη γιορτή, πριν από το Halloween δηλαδή, οι ψυχές είχαν την τελευταία τους ευκαιρία να εκδικηθούν όποιον τους έκανε κακό ενώ ζούσαν, οπότε, όσοι θεωρούσαν ότι υπήρχε λόγος να ανησυχούν, μεταμφιέζονταν για να μην τους αναγνωρίσει το πνεύμα που ζητούσε εκδίκηση.

Το χαβαλέδικο πνεύμα της βραδιάς και η αχαλίνωτη διασκέδαση επίσης πάει πολλά χρόνια πίσω. Από τον 18ο αιώνα στην Ιρλανδία και στα Highlands της Σκωτίας τη συγκεκριμένη μέρα οι φάρσες είχαν την τιμητική τους.

Τα φαναράκια, τα οποία λέγονται «jack-o-lanterns», είναι αναπόσπαστο στοιχείο των εορτασμών και χρησιμοποιούνται για να διώχνουν, υποτίθεται, μακριά τα κακά πνεύματα που, όπως είπαμε, πιστεύεται πως τη συγκεκριμένη ημέρα είναι ιδιαίτερα ενεργά.

Η ιστορία που συνδέεται με τα κεριά και τις κολοκύθες είναι αυτή του Τζακ, ενός ανθρώπου που του αρνήθηκαν την είσοδο και στον Παράδεισο και στην Κόλαση. Ο Τζακ κατάφερε να αιχμαλωτίσει τον διάβολο, ο οποίος, για να απελευθερωθεί, του υποσχέθηκε ότι δεν θα τον ενοχλήσει ποτέ. Έπειτα από μια  ζωή γεμάτη ακολασίες κι έχοντας κάνει το deal, ο Τζακ πέθανε και, βρίσκοντας τις πόρτες του Παραδείσου κλειστές, οδηγήθηκε αναγκαστικά στην Κόλαση. Ο διάβολος, όμως, πιστός στην υπόσχεσή του, δεν τον δέχθηκε και του πέταξε ένα κάρβουνο από τις φωτιές της Κολάσεως, το οποίο ο Τζακ πήρε και το έβαλε μέσα σε ένα γογγύλι που είχε μαζί του για να τον βοηθά να βλέπει και από τότε τριγυρνά, ψάχνοντας να βρει ένας μέρος να απλώσει το κορμί του.

Οι μετανάστες από την Ευρώπη προς τις ΗΠΑ ήταν αυτοί που πρωτοχρησιμοποίησαν κολοκύθες για τα φαναράκια τους για τον απλούστατο λόγο ότι τις έβρισκαν εύκολα και ήταν φθηνές. 

Τηνπαραμονή των Αγίων Πάντων νηστεύουμε το κρέας και αυτό εξηγεί την πληθώρα των χορτοφαγικών εδεσμάτων που έχουν συνδεθεί με την ημέρα, όπως οι κολοκύθες, τα μήλα και άλλες βιγκανιές.

Η γιορτή του Halloween ξεκίνησε στην Ευρώπη, όμως είναι πλέον γνωστή στον κόσμο μέσα από την αμερικανική κουλτούρα. Αυτό, βέβαια, δεν έγινε αυτόματα, δηλαδή με τους πρώτους έποικους. Χρειάστηκε η αθρόα μετανάστευση Ιρλανδών και Σκωτσέζων τον 19ο αιώνα για να γίνει δημοφιλής η γιορτή. Στις αρχές του περασμένου αιώνα είχε γίνει πια mainstream.

Στις ΗΠΑ θεωρείται η πιο προσοδοφόρα εμπορικά εποχή του έτους, μετά τα Χριστούγεννα. Οι πωλήσεις από γλυκά, κοστούμια, διακοσμητικά αντικείμενα κ.λπ. για την ημέρα λέγεται ότι φθάνουν τα έξι δισεκατομμύρια δολάρια.

Η παρέλαση μεταμφιεσμένων στο Village της Νέας Υόρκης είναι η μεγαλύτερη του είδους της στις ΗΠΑ. Υπολογίζεται ότι παίρνουν μέρος περίπου 50.000 άνθρωποι. Η Βοστώνη όμως κατέχει το ρεκόρ για τα περισσότερα (30.128) αναμμένα φαναράκια ταυτόχρονα.

Η πανσέληνος δίνει μια τρομακτική διάσταση στη γιορτή, με τελευταία το 2020 μέσα στην πανδημία, ενώ η προηγούμενη είχε συμβεί το 1944, προς το τέλος και εν μέσω φονικών μαχών του ΒΠΠ.

Προλήψεις και δεισιδαιμονίες θα πείτε.