Η απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ από έναν Γερμανό κομμουνιστή. Ο επίδοξος εκτελεστής ισχυρίστηκε ότι εκτελούσε εντολές του Χίμλερ των SS!…

Στις 9 Νοεμβρίου 1939 ο Αδόλφος Χίτλερ θα εκφωνούσε λόγο στη Μπυραρία του Μονάχου για να τιμήσει την 16η επέτειο του πραξικοπήματος του. Ο 36χρονος ξυλουργός και ηλεκτρολόγος Γκέορκ Ελσερ, αντιναζιστής και μέλος της οργάνωσης «Λέσχη Μαχητών Κόκκινου Μετώπου», θεώρησε την εκδήλωση ως μοναδική ευκαιρία προκειμένου να οργανώσει μια βομβιστική απόπειρα εναντίον του Χίτλερ. Ο Έλσερ ήταν κομμουνιστής που αντιστάθηκε στη ναζιστική επέλαση, αρνούμενος να συμμορφωθεί με τους ασφυκτικούς κανόνες του ναζιστικού καθεστώτος.

Παρά τα αυξημένα μέτρα ασφαλείας ο Έλσερ κατόρθωσε να παρεισφρήσει στην Μπυραρία αρκετές ημέρες νωρίτερα. Παρατήρησε πως ακριβώς πίσω από το βήμα του ομιλητή υπήρχε μια κολόνα επενδεδυμένη με ξύλο. Μεταξύ της επένδυσης και της κολόνας υπήρχε ένα σχετικά μεγάλο κενό. Εκεί τοποθέτησε μια αυτοσχέδια ωρολογιακή βόμβα. Ο Χίτλερ μετέβη αεροπορικώς στο Μόναχο. Λόγω κακών καιρικών συνθηκών όμως, είχε κανονιστεί να επιστρέψει στο Βερολίνο με τρένο, το οποίο θα αναχωρούσε στις 21.31. Αυτό σήμαινε πως ο Γερμανός δικτάτορας έπρεπε να αναχωρήσει από τη Μπυραρία το αργότερο στις 21.10. Ο Ελσερ ωστόσο γνώριζε ότι σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις η ομιλία διαρκούσε από τις 20.30 έως τις 21.30. Ρύθμισε λοιπόν τη βόμβα να εκραγεί λίγα λεπτά πριν από το τέλος της….

Ο απρόβλεπτος Χίτλερ όμως, έφτασε στο χώρο λίγο πριν τις 20.00 και άρχισε αμέσως τον λόγο του. Τελείωσε στις 21.07 και αμέσως αναχώρησε για τον σιδηροδρομικό σταθμό. Δέκα λεπτά μετά την αποχώρησή του η βόμβα εξερράγη σκοτώνοντας οκτώ ανθρώπους και τραυματίζοντας 63.

Ο επίδοξος βομβιστής συνελήφθη την ίδια ημέρα στα γερμανοελβετικά σύνορα. Επάνω του βρέθηκαν ένα σεβαστό χρηματικό ποσό, η κάρτα μέλους της οργάνωσής του, ένα σχεδιάγραμμα του εσωτερικού χώρου της Μπυραρίας, καθώς και σκαριφήματά της συνδεσμολογίας της βόμβας.

Ο συλληφθείς ομολόγησε τα πάντα. Το κίνητρο για την πράξη του ήταν η πεποίθηση πως ο Χίτλερ οδηγούσε τη Γερμανία στον πόλεμο και την καταστροφή. Ο Ελσερ σε αναπαράσταση του έδειξε πως συναρμολόγησε τη βόμβα, ενώ η Γκεστάπο τον κινηματογραφούσε. Το φιλμ εστάλη στον Χίτλερ. Ο τελευταίος όμως αρνήθηκε να το δει πεπεισμένος πως ο Ελσερ δεν είχε δράσει μόνος του, αλλά με τη βοήθεια των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών.

Από το σημείο αυτό αρχίζουν μερικά πολύ περίεργα γεγονότα. Ενώ θα περίμενε κανείς την άμεση καταδίκη του Ελσερ σε θάνατο, αυτός μεταφέρθηκε σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Εκεί παρέμεινε σε ειδική πτέρυγα. Η μεταχείριση του μάλιστα από τους φρουρούς των SS χαρακτηριζόταν ως ευνοϊκή. Δεν πέρασε καν από δίκη, ώστε να αποκαλύψει δημόσια αν έδρασε μόνος του ή κατ’ εντολή άλλων και ειδικά των Βρετανών. Καιρό αργότερα αποκάλυψε σε έναν συγκρατούμενό του πως στην πραγματικότητα, είχε στρατολογηθεί από τον διοικητή του στρατοπέδου του Ζάχσενχάουζεν, στο οποίο κρατείτο πριν για μια ειδική αποστολή! Σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, ο Χάιντριχ Χίμλερ, αρχηγός των SS του ανέθεσε την κατασκευή και τοποθέτηση της βόμβας στην Μπυραρία. Του ζήτησε η βόμβα να εκραγεί μετά την αποχώρηση του Χίτλερ. Σε αντάλλαγμα θα του έδινε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό και θα εξασφάλιζε την διαφυγή του στην Ελβετία. Όλα πήγαν κατ’ ευχήν μέχρι που ένας συνοριακός υπάλληλος, ο οποίος προφανώς δεν είχε ενημερωθεί…

Απορίες βέβαια προκαλεί η απρονοησία του Ελσερ να μην ξεφορτωθεί τα ενοχοποιητικά στοιχεία, όπως τα σκαριφήματα και την κάρτα μέλους της οργάνωσης. Τον Απρίλιο του 1945, έξι χρόνια μετά την απόπειρα, ο Ελσερ δολοφονήθηκε από τους φρουρούς του, κατά τη διάρκεια μιας συμμαχικής αεροπορικής επιδρομής. Το πτώμα του τοποθετήθηκε σε ένα κατεστραμμένο οίκημα, ώστε να θεωρηθεί πως σκοτώθηκε κατά το βομβαρδισμό. Ο Χίμλερ, ο τελευταίος που θα μπορούσε να ρίξει φως στην υπόθεση, αυτοκτόνησε λίγο αργότερα. Άραγε η βόμβα είχε τοποθετηθεί κατ’ εντολή του; Είχε δημιουργήσει αυτή την προβοκάτσια προκειμένου να εξαπολύσει κύμα διώξεων κατά των αντιφρονούντων του καθεστώτος; Ο Χίτλερ γνώριζε αυτή τη σκευωρία; Και αν ναι, δέχθηκε να θέσει τον εαυτό του σε κίνδυνο; ‘Ολες οι υποθέσεις είναι συζητήσιμες, καθώς οι Ναζί έκαναν συχνά προβοκάτσιες, ακόμη και ανάμεσα στα στελέχη τους.

Μήπως ο Χίμλερ είχε κατά νου να δολοφονήσει τον Χίτλερ και να αναδειχθεί ο ίδιος σε ηγέτη της Γερμανίας;

Και αν ναι, γιατί επέλεξε τη στιγμή που η δημοτικότητα του Γερμανού δικτάτορα βρισκόταν στο ζενίθ, δύο μήνες μόλις μετά την κατάκτηση της Πολωνίας;

Το σχεδόν βέβαιο πάντως είναι πως δεν θα μάθουμε ποτέ τα πραγματικά κίνητρα και αυτής της απόπειρας δολοφονίας, από την οποία ο Φύρερ βγήκε αλώβητος….

Η κινηματογραφική ταινία

 13 λεπτά παραπάνω χρειαζόταν ο μουσικός Georg Elser για να αλλάξει το ρουν της παγκόσμιας ιστορίας. Στις 8 Νοεμβρίου 1939 τοποθέτησε μια βόμβα πίσω από το αναλόγιο του Αδόλφου Χίτλερ σε μια μπυραρία του Μονάχου. Αλλά ο Φύρερ έφυγε από το κτίριο νωρίτερα από το αναμενόμενο και ως εκ τούτου, η απόπειρα η οποία θα μπορούσε ενδεχομένως να οδηγήσει στη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, απέτυχε.

Ο Oliver Hirschbiegel, ο οποίος έχει ήδη ασχοληθεί προηγουμένως με τις τελευταίες ημέρες της εγκληματικής ναζιστικής δικτατορίας στη διάσημη ταινία του 2004 “Η Πτώση(Downfall) πρόβαλε τη θαρραλέα πράξη, αποδίδοντας φόρο τιμής στον άγνωστο Elser από ένα μικρό χωριό στις σουηβικές Άλπεις. Η ταινία ανασυνθέτει το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο από το 1933 κι έπειτα, όταν η Εθνικοσοσιαλιστική νοοτροπία εισέβαλε και στην πατρίδα του Elser και δηλητηρίασε την κοινοτική ζωή. Στο φως έρχεται και η σχέση του Elser με τον Arthur Nebe, έναν από τους επικεφαλής της ναζιστικής ασφάλειας.

Το πιο ενδιαφέρον πράγμα για την ταινία είναι ότι δεν επικεντρώνεται ούτε στον πόλεμο μετά το 1939, ούτε στην προσπάθεια του Elser να σκοτώσει τον Χίτλερ, αυτή καθεαυτή. Αντίθετα η ταινία τρέχει σε δυο χρονογραμμές. Η πρώτη είναι η ανάκριση του Elser μετά την σύλληψή του, τα βασανιστήρια που τον υποβάλουν και την διαλεύκανση του πως κατάφερε να πετύχει αυτήν την απόπειρα δολοφονίας. Μέσα από την ανάκριση έχουμε πολυάριθμα flashbacks για την ζωή του Elser από τα μέσα της δεκαετίας του 30 μέχρι και το 1939, κάτι που είναι και το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της ιστορίας, καθώς η ιστορία του Elser εκείνη την εποχή, είναι η ιστορίας της μετατροπής της Γερμανίας από δημοκρατία στην απολυταρχία του Χίτλερ.

Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα κάνει την ιστορία, το γεγονός ότι ο Elser είναι ένας άνθρωπος που στις αρχές των ’30s κανένας δεν θα περίμενε ότι θα έκανε μια τέτοια “τρομοκρατική” επίθεση. Το πορτραίτο ενός φιλειρηνιστή μουσικού και ξυλουργού, που δεν είναι γραμμένος στο κομμουνιστικό κόμμα ή σε κάποια άλλη οργάνωση, παίζει την μουσική του, ερωτεύεται και ζει σε ένα ορεινό χωριό της Γερμανίας, δεν μοιάζει με έναν άνθρωπο που θα μπορούσε να αλλάξει την ιστορία του κόσμου, διαπράττoντας μια μαζική δολοφονία για να βγάλει από την μέση τον Χίτλερ.

Είναι τα γεγονότα που θα κάνουν τον Elser να μην λογαριάσει το κόστος των άλλων ζωών που θα πάρει μαζί του και η ταινία κάνει μια φανταστική δουλειά στο να μας παρουσιάσει αυτά τα γεγονότα. Κάποια από αυτά είναι η αρχή της εξόντωσης των Εβραίων, η σύλληψη και αναγκαστική εργασία όλων των γραμμένων στο κομουνιστικό κόμμα, οι διαπομπεύσεις αντιφρονούντων, οι ταινίες προπαγάνδας. Ο Elser αρνείται να μπει σε καβγά με τους ναζί και προτιμά να μιλά στην μεγάλη αγάπη της ζωής του, είναι όμως είναι ένας άνθρωπος βαθιά δημοκράτης, έχει ελεύθερη σκέψη και μυαλό που λειτουργεί χωρίς προκαταλήψεις.

Είναι εν τέλει ο άνθρωπος που θα δεχτεί τα χτυπήματα των Ναζί του Χίτλερ και όταν θα δει τη δημοκρατία να καταρρέει και το λουτρό αίματος του πολέμου να είναι κοντά, θα αποφασίσει να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Εκείνος ένας απλός άνθρωπος, μόνος του και χωρίς καν την βοήθεια των φίλων του που ελπίζουν μόνο στο ότι οι ξένες δυνάμεις θα κάνουν την Γερμανία να απαλλαγεί από τον Χίτλερ.

Το λίγο μακρινό 2015 αρκετοί παραλλήλισαν τον Elser με τον Snowden, κάποιον άνθρωπο που πρόδωσε την χώρα του, για βαθιές δημοκρατικές αρχές που μπορούν να επηρεάσουν όλο τον κόσμο.

Όμως ο Elser το έκανε αυτό σκοτώνοντας εφτά αθώους που έτυχε να βρίσκονται εκεί που δεν ήταν ο Χίτλερ. Αυτό είναι που θα στοιχειώσει τον Elser και θα κάνει τον χαρακτήρα του ακόμη πιο δραματικό.

Το Elser αν και έχει κάποια μικρά προβλήματα ροής λόγω των απανωτών flashback που δεν συνδέονται όλα πετυχημένα, μας παρουσιάζει μια εν πολλοίς άγνωστη ιστορία και μας αφήνει με το what if: αν ο Χίτλερ είχε δολοφονηθεί πριν τον ΒΠΠ όλα θα ήταν διαφορετικά.