- emo.gr
- Παιχνίδια Εξουσίας
- Στο όνομα της ανοχής ανεχόμαστε τους αδιάλλακτους;
Το παράδοξο της ανοχής και το παράδοξο της ελευθερίας
Αν ζούσε σήμερα ο Πλάτων και παίρναμε τοις μετρητοίς τις πολιτικές του απόψεις που εκφράζονται στην Πολιτεία και στους Νόμους του, μπορεί να τον είχαμε καταχωνιασμένο σε κανέναν μπουντρούμι κατηγορώντας τον για σχηματισμό εγκληματικής οργάνωσης.
Τον θαυμάζουμε, βέβαια, για τα θεμελιώδη ερωτήματα που έθεσε στη φιλοσοφία καθώς και τον τρόπο που τα έθεσε, αλλά η απέχθειά του για την κατάντια του δημοκρατικού πολιτεύματος του καιρού του, τον οδήγησε σε απόψεις που σήμερα θα θεωρούσαμε ολοκληρωτικές.
Στην Πολιτεία αναπτύσσει ορισμένες εύλογες παρατηρήσεις σχετικά με τη λειτουργία της Αθηναϊκού τύπου δημοκρατίας.
«Η ψυχή των πολιτών γίνεται τόσον ευπαθής, ώστε και στην ελάχιστη υποψία καταναγκασμού που θα ᾽θελε να τους επιβάλει κανείς αγανακτούν και εξεγείρονται. Στο τέλος ξέρεις βέβαια ότι καταντούν να μη λογαριάζουν καθόλου και τους νόμους, είτε τους γραπτούς είτε τους άγραφτους, για να μην έχουν κανέναν απολύτως κύριο.
Δεν έχει όμως τη συνήθεια ο δήμος ν᾽ αναδείχνει κάθε τόσο έναν κατ᾽ εξοχήν προστάτη του και σ᾽ αυτόν να χαρίζει πλούτη και δύναμη;
Είναι λοιπόν φανερό ότι απ᾽ αυτή τη ρίζα των προστατών του δήμου ξεφυτρώνει ο τύραννος και από πουθενά αλλού.
Γιατί η υπερβολική ελευθερία, είτε στους ιδιώτες είτε στα κράτη, σε τίποτ᾽ άλλο, φαίνεται, δεν οδηγεί, παρά στη δουλεία.
Είναι λοιπόν φυσικό να μην προέρχεται απ᾽ άλλο πολίτευμα η τυραννίδα παρά από τη δημοκρατία· δηλαδή από την ακρότατη ελευθερία γεννιέται η μεγαλύτερη και αγριότερη δουλεία».
Αυτές οι πλατωνικές παρατηρήσεις συμπυκνώνουν το λεγόμενο παράδοξο της ελευθερίας. Σύμφωνα με αυτό, η ελευθερία ως απουσία οποιουδήποτε ανασταλτικού ελέγχου, οδηγεί σε ολοκληρωτισμό αφού ο αδίστακτος υποδουλώνει τον καλοπροαίρετο άνθρωπο.
Συγγενές είναι και το παράδοξο της ανοχής – όπως το έθεσε ο Karl Popper στο κλασικό του έργο «Η ανοιχτή Κοινωνία και οι εχθροί της». Η απεριόριστη διαλλακτικότητα θα πρέπει να οδηγεί στην εξαφάνιση κάθε ανοχής, Αν μια ανεκτική κοινωνία ανέχεται απεριόριστα τους αδιάλλακτους και δεν είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τον εαυτό της, τότε οι ανεκτικοί θα εξαφανιστούν και μαζί τους η ίδια η ανοχή.
Σύμφωνα με τον Popper, μια ανεκτική κοινωνία πρέπει να διατηρεί το δικαίωμα καταστολής κάθε αδιάλλακτης πολιτικής φιλοσοφίας εφόσον αυτή δεν είναι διατεθειμένη να διαλέγεται με όρους ορθολογικών επιχειρημάτων αλλά να πολιτεύεται με τη χρήση βίας. Στο όνομα της ανοχής δεν πρέπει να ανεχόμαστε τους αδιάλλακτους.
Αλλιώς παραμονεύουν κάτι τύποι με μικροκαμωμένο μουστάκι να εκμεταλλευτούν την ανεκτικότητα και τους δημοκρατικούς θεσμούς για να επιβάλλουν ολοκληρωτισμούς και εντέλει την ψυχοπάθεια τους.
-
Κράτα σημειώσεις πως κερδάνε εκλογές, άχαστε
2 εβδομάδες ΠΡΙΝ -
Προφήτες της καταστροφής, σπεκουλαδόροι της συμφοράς
3 εβδομάδες ΠΡΙΝ -
Οι Τόρις είναι συντηρητικοί, όχι τραμπικοί ρατσιστές
3 εβδομάδες ΠΡΙΝ -
Τελικά έκανε παρέλαση ή όχι ο Αλόνσο;
3 εβδομάδες ΠΡΙΝ