Βλάσης Οικονόμου – Institute for European Energy and Climate Policy

Η επιστημονική διαμάχη πολλές φορές μπλέκεται με την πολιτική όσον αφορά την ενεργειακή μετάβαση και την χρήση ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, ορυκτό αέριο, λιγνίτης). Μικρή μερίδα του ακαδημαϊκού κόσμου πανευρωπαϊκά θεωρεί παραδείγματος χάριν ότι το ορυκτό αέριο είναι και πρέπει να μείνει σαν βασικό στοιχείο της ενεργειακής μετάβασης. Σε αντίθεση, μία από τις ανώτατες επιστημονικές αρχές, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των Επιστημονικών Ακαδημιών (www.easac.eu), δημοσίευσε μια σχετική μελέτη που συντάσσεται με την πλειοψηφία των ακαδημαϊκών όσον αφορά την ταχύτερη ενεργειακή μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα. Πιο συγκεκριμένα, το βασικό επιχείρημα είναι ότι το ορυκτό αέριο δεν είναι καθαρότερο τελικά από τα άλλα ορυκτά καύσιμα και επιτυγχάνει πολύ λιγότερες μειώσεις Αερίων του Θερμοκηπίου (λόγω των τεράστιων διαρροών μεθανίου σε όλη την αλυσίδα παροχής του ορυκτού αερίου).

Οι 65 εκατομμύρια καυστήρες ορυκτού αερίου στα Ευρωπαϊκά σπίτια καθιστούν το καύσιμο αυτό σαν βασικό στην θέρμανση, και θα πρέπει όλοι να ακολουθήσουν το παράδειγμα αρκετών χωρών να απαγορέψουν νέους καυστήρες αερίου ή να επιβάλλουν τη χρήση ανανεώσιμων πηγών στη θέρμανση. Αντίστοιχα, η θεώρηση των εταιρειών αερίου ότι σταδιακά θα αντικασταθεί το αέριο με υδρογόνο στη θέρμανση δεν είναι ρεαλιστική, γιατί βάζοντας 10% υδρογόνοσ το μείγμα μπορεί να επιτευχθεί μόνο 1% μείωση του CO2, άρα δεν είναι ούτε περιβαλλοντικά ούτε οικονομικά αποδοτική λύση. Όπως αναφέρει η έκθεση το ορυκτό αέριο δε θα πρέπει να θεωρείται πια σαν μεταβατικό καύσιμο και όσες χώρες έχουν εγκλωβιστεί στο αέριο για παραγωγή ηλεκτρισμού θα βρεθούν άμεσα σε αδιέξοδο.

Οι λύσεις που προτείνονται είναι εναρμονισμένες με αποτελέσματα άλλων αντίστοιχων μελετών σχετικά με κλιματικά φιλικότερες λύσεις, όπως οι κώδικες κτιρίων για ενεργειακή αναβάθμιση, οι τοπικά παραγόμενες ΑΠΕ ή η απορριπτόμενη θερμότητα θα μπορούν να δώσουν το βέλτιστο αποτέλεσμα, σε συνδυασμό με αντλίες θερμότητας και τηλεθέρμανση με καθαρό μείγμα. Αυτό σημαίνει ότι και οι πόλεις πρέπει να ενσωματώσουν αυτή την μετάβαση στον αστικό σχεδιασμό και να συνεργαστούν με χρήστες και παρόχους καθαρότερων μορφών θέρμανσης. Επιπλέον, δεδομένης της αδυναμίας μεγάλου μέρους των νοικοκυριών να πληρώσουν αυτές τις καθαρότερες μορφές, ο ρόλος της Ευρωπαϊκής χρηματοδότησης είναι κομβικός να συμπεριλάβει μαζικά με επιδοτήσεις τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά.

Το διακύβευμα λοιπόν του επιστημονικού συμβουλίου είναι ότι πρέπει να σταματήσουμε όλα τα ορυκτά καύσιμα, να απαγορέψουμε τους νέους καυστήρες ορυκτού αερίου και να προχωρήσουμε σε τάχιστη ανάπτυξη των ΑΠΕ. Αντίστοιχα, και η Ευρωπαϊκή Ένωση Καταναλωτών (European Consumer Organisation) (το ανώτατο όργανο των εθνικών ενώσεων καταναλωτών) έστειλε επίσημο αίτημα που συντάσσεται πλήρως με το σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απαγόρευση πώλησης νέων καυστήρων ορυκτού αερίου εντός 6ετίας. Ήδη 8 χώρες έχουν ξεκινήσει με ταχύτερη εφαρμογή της απαγόρευσης από το 2024 προχωρώντας στην εξοικονόμηση 400 Ευρώ κατ’ έτος από τα νοικοκυριά. Οι καυστήρες θα αντικατασταθούν από αντλίες θερμότητας και ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών. O στόχος αυτός είναι το γενικό πλαίσιο της νέας Οδηγίας Eco-design που συζητιέται αυτές τις μέρες.

Αυτή φαίνεται πια ότι είναι και η επικρατούσα άποψη του επιστημονικού κόσμου και η θέληση των καταναλωτών πανευρωπαϊκά, και θα πρέπει οι πολιτικοί να αφουγκράζονται την πλειοψηφία των επιστημόνων και τους καναλωτές για να λαμβάνουν αντίστοιχες αποφάσεις. Κάθε λανθασμένη απόφαση στην ενεργειακή μετάβαση τώρα θα κοστίσει πολύ περισσότερο μετά.