Με το τέλος του Β’ Π.Π. άρχισε μια νέα εποχή για τους Εβραίους που επιβίωσαν του Ολοκαυτώματος (υπολογίζονται γύρω στους 100.000 στην Ευρώπη). Το Ολοκαύτωμα ευαισθητοποίησε το σύνολο της διεθνούς κοινότητας, η οποία τότε άρχισε να βλέπει σοβαρά το αίτημα των Εβραίων για ίδρυση ενός κράτους στη γεωγραφική περιοχή της Παλαιστίνης, που βρισκόταν τότε υπό αγγλική κυριαρχία.

Στις 14 Μαΐου 1948, ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Σιωνιστικού Κογκρέσου Δαβίδ Μπεν – Γκουριόν (1886-1973) διάβασε την ιδρυτική διακήρυξη του κράτους του Ισραήλ, ενώπιον 250 ατόμων στο Μουσείο του Τελ Αβίβ.

Για τους Εβραίους της διασποράς ήταν η επισημοποίηση της επιστροφής στη Γη της Επαγγελίας, ύστερα από εξορία χιλιάδων ετών. Για τους Άραβες, που αποτελούσαν την πλειοψηφία στην Παλαιστίνη, ήταν η «Ημέρα της Καταστροφής» («Nakba»), η δική τους Έξοδος από τα πατρογονικά τους εδάφη.

Το κράτος του Ισραήλ διαλύθηκε το 70 μ.Χ., όταν η Ιερουσαλήμ ισοπεδώθηκε από τα ρωμαϊκά στρατεύματα του αυτοκράτορα Τίτου. Οι Εβραίοι είχαν διασκορπιστεί σ’ όλο τον κόσμο. Ο σιωνισμός, τέκνο των άγριων διωγμών που γνώρισαν οι Εβραίοι στην Ανατολική Ευρώπη, στο τέλος του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα, διεκδικούσε, για πολιτικούς και θρησκευτικούς λόγους, την επιστροφή των Εβραίων στην Παλαιστίνη, ως καταφύγιο και πατρίδα. Η διεκδίκηση αυτή των σιωνιστών είχε μεγάλη απήχηση στους Εβραίους της διασποράς, ύστερα από τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν εναντίον τους στην Ευρώπη από τους Ναζί, πριν και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πόλεμου.

Η περιοχή της Παλαιστίνης, από τις 29 Σεπτεμβρίου 1923, βρισκόταν υπό προσωρινή βρετανική διοίκηση με εντολή της Κοινωνίας των Εθνών, ύστερα από την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενθαρρυμένοι και από τη διακήρυξη Μπάλφουρ το 1917, οι Εβραίοι άρχισαν να συρρέουν και να εγκαθίστανται στην Παλαιστίνη, παρά την εχθρική στάση του ντόπιου αραβικού πληθυσμού. Το εβραϊκό στοιχείο αύξανε και πλήθαινε με την πάροδο του χρόνου. Από το 11,1% το 1922, είχε φθάσει στο 30,9% του συνολικού πληθυσμού της περιοχής τις παραμονές της διακήρυξης της ανεξαρτησίας.

Στις 29 Νοεμβρίου 1947, ο ΟΗΕ αποφάσισε να χωριστεί η Παλαιστίνη σε δύο κράτη, το Ισραηλινό  και το Αραβικό σε αναλογία εδάφους 55%-45% αντίστοιχα, ενώ η Ιερουσαλήμ να παραμείνει διεθνής πόλη για μία περίοδο δέκα ετών και ύστερα οι κάτοικοί της να αποφασίσουν με δημοψήφισμα σε ποιο από τα δύο κράτη θα επιθυμούσαν η πόλη τους να ενταχθεί.

Η Ελλάδα εν μέσω του εμφυλίου καταψήφισε την απόφαση, καθώς δεν ήθελε να διαταράξει τις σχέσεις της με τους Άραβες.

Το σχέδιο του ΟΗΕ της 29ης Νοεμβρίου του 1947 προέβλεπε την ίδρυση δύο κρατών στη γεωγραφική περιοχή της Παλαιστίνης: ένα αραβικό (Παλαιστίνη) και ένα εβραϊκό (Ισραήλ).

Οι Βρετανοί δεν μπόρεσαν ( ή κατά άλλους δε θέλησαν) να διατηρήσουν τις, ομολογουμένως, πολύ λεπτές ισορροπίες μεταξύ των δύο κοινοτήτων, της αραβικής και της εβραϊκής, με αποτέλεσμα στην περιοχή να ξεσπάσει εμφύλιος πόλεμος.

Την ίδρυση του νεοσύστατου κράτους έσπευσε να αναγνωρίσουν οι ΗΠΑ (Προεδρία Τρούμαν), ενώ φιλικά προσκείμενο στην ίδρυση του Ισραήλ ήταν και το Ανατολικό Μπλοκ.

Ως απάντηση, τις πρώτες πρωινές ώρες της επόμενης ημέρας (15 Μαΐου 1948), πέντε όμορα Αραβικά κράτη, επιχείρησαν συντονισμένη επίθεση εναντίον του:  οι στρατοί της Αιγύπτου, της Ιορδανίας, του Ιράκ, της Συρίας και του Λιβάνου, εισέβαλαν στην επικράτεια του Ισραήλ.

Έτσι, λοιπόν, αυτομάτως, ένας εμφύλιος πόλεμος δύο κοινοτήτων μετετράπη εν μια νυκτί σε πόλεμο μεταξύ έξι κρατών. Η ημέρα αυτή αποτελεί και την αφετηρία του Μεσανατολικού ζητήματος, το οποίο ασφαλώς παραμένει άλυτο.

Οι Άραβες υπερτερούσαν αριθμητικά και πέτυχαν κάποιες σημαντικές νίκες στην αρχή του πολέμου, η έλλειψη όμως κοινών αντικειμενικών σκοπών των πέντε αυτών αραβικών κρατών οδήγησε στην ήττα τους.

Οι Άραβες δεν είχαν σκοπό την εξαφάνιση του Ισραήλ από το χάρτη, ο βασικός στόχος κάθε αραβικού κράτους ήταν η επέκταση των δικών του συνόρων εις βάρους του Ισραήλ.

Με άλλα λόγια, η ίδρυση του Ισραήλ αποτέλεσε μια πολύ καλή αφορμή για τα αραβικά κράτη να εκπληρώσουν μέρος των μεγαλεπήβολων και φιλόδοξων προσδοκιών τους. Το  αραβικό μέτωπο ήταν διασπασμένο και χωρίς καθόλου συντονισμό.

Η πιο σημαντική διαφωνία των αραβικών κρατών ήταν κυρίως το σχέδιο του βασιλιά της Ιορδανίας, Αμπντουλάχ, για τη «Μεγάλη Συρία», ένα κράτος που θα περιλάμβανε τη Συρία, την Ιορδανία και τον Λίβανο. Το σχέδιο αυτό προκαλούσε μεγάλη δυσαρέσκεια, κυρίως στον βασιλιά της Αιγύπτου, Φαρούκ, αλλά και στους υπόλοιπους ηγέτες των αραβικών κρατών.

Σημείο καμπής του πολέμου αποτελεί η 11η Ιουνίου, όπου ο ΟΗΕ έπεισε τα αντιμαχόμενα μέρη να σταματήσουν τις εχθροπραξίες. Μέχρι εκείνη τη στιγμή, το αραβικό μέτωπο είχε επιτύχει πολύ σημαντικές νίκες έναντι του ισραηλινού στρατού, φέρνοντας τον τελευταίο στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Η εκεχειρία έδωσε τον απαραίτητο χρόνο στο Ισραήλ να ανασυγκροτηθεί, λαμβάνοντας χρηματοδότηση από ομογενείς που βρίσκονταν στις ΗΠΑ, αλλά και οπλικό εξοπλισμό από το Ανατολικό Μπλοκ.

Έτσι, έχοντας την προσήκουσα “διοικητική μέριμνα” , δηλαδή λεφτά, καινούργια όπλα, αλλά και στρατό περί τους 65.000 στρατιώτες, το Ισραήλ ήταν πανέτοιμο να αντιμετωπίσει τους Άραβες. Στις 8 Ιουλίου, ξεκίνησαν εκ νέου οι συγκρούσεις, με το Ισραήλ να θέτει πολύ σύντομα υπό έλεγχο τόσο το σύνολο της επικράτειας του εβραϊκού κράτους στα πρότυπα του σχεδίου του ΟΗΕ, όσο και περιοχές από τα παλαιστινιακά εδάφη, εκτός των ορίων του προβλεπόμενου κράτους.

Στις 18 Ιουλίου, με πρωτοβουλία του ΟΗΕ, τα κράτη συμφώνησαν σε νέα εκεχειρία, αλλά τώρα το Ισραήλ είχε  μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ. Ωστόσο, επειδή ο βασιλιάς της Ιορδανίας είχε καταλάβει τη Δυτική Όχθη, ήθελε τον άμεσο τερματισμό των εχθροπραξιών, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα αραβικά κράτη, τα οποία, το Σεπτέμβριο του ίδιου έτους, εγκαθίδρυσαν μια «παλαιστινιακή κυβέρνηση» στη Λωρίδα της Γάζας για να αναζωπυρώσει τη σύγκρουση. Ωστόσο, το εγχείρημα αυτό ήταν άκρως αποτυχημένο, καθώς η «κυβέρνηση» αυτή ήταν πλήρως αδύναμη και καθόλα εξαρτώμενη από την Αίγυπτο. Το Ισραήλ, όντας πλέον σε θέση ισχύος προέβη σε μια αποφασιστική επίθεση εναντίον της Αιγύπτου τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, την οποία και δεν υπερασπίστηκαν τα υπόλοιπα αραβικά κράτη. Η επίθεση αυτή ήταν άκρως επιτυχημένη για το Ισραήλ. Μέχρι και το τέλος του Δεκέμβρη είχε επικρατήσει ολοκληρωτικά στην περιοχή.

Η επίθεση αυτή, σηματοδότησε το τέλος του Α’ Αραβοϊσραηλινού πολέμου, καθώς οδήγησε, στις 13 Ιανουαρίου του 1949, σε διαπραγματεύσεις που έλαβαν χώρα στη Ρόδο.

Η τελική συμφωνία επήλθε στις 20 Ιουλίου, όπου το Ισραήλ υπέγραψε τέσσερις διμερείς συμφωνίες με Αίγυπτο, Συρία, Ιορδανία και Λίβανο.

Αποτέλεσμα των συμφωνιών αυτών, ήταν ότι το Ισραήλ προσάρτησε εδάφη πολύ περισσότερα από αυτά που προέβλεπε το αρχικό σχέδιο του ΟΗΕ, ενώ παράλληλα καθιστούσε τρομερά δύσκολη τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους στα πρότυπα του σχεδίου αυτού.

Επιπλέον, η Αίγυπτος προσάρτησε τη Λωρίδα της Γάζας και η Ιορδανία τη Δυτική Όχθη.

750.000 Παλαιστίνιοι έφυγαν ως πρόσφυγες, κυρίως στα γειτνιάζοντα αραβικά κράτη με το Ισραήλ.

Η ίδρυση του Ισραήλ προκάλεσε πολύ μεγάλη οργή στο σύνολο του αραβικού κόσμου, ο οποίος στράφηκε κατά της Δύσης με αποτέλεσμα λίγα χρόνια αργότερα  το ρεύμα του αραβικού εθνικισμού, με ηγέτη τον Αιγύπτιο Νάσερ, που σκοπό είχε την πτώση τον φιλοδυτικών κυβερνήσεων στα αραβικά κράτη και την άνοδο του στρατού στην εξουσία να βρει ευρεία αποδοχή από τους λαούς των αραβικών κρατών.

Ο  Α’ Αραβοϊσραηλινός πόλεμος (1948-1949)  παγίωσε την ανεξαρτησία του Ισραήλ. Τα αραβικά κράτη υπέστησαν σημαντική ήττα, παρά τις προσαρτήσεις της Γάζας και της Δυτικής Όχθης από Αίγυπτο και Ιορδανία αντίστοιχα και οι οποίες, εν τέλει, αποδείχθηκαν προσωρινές.

Οι περιοχές αυτές είναι που γίνεται ο πόλεμος, πάντα διαφιλονικούμενες. Αποτελούν το θέατρο των επιχειρήσεων, σε έναν ακόμη κηρυγμένο αυτή τη φορά πόλεμο μεταξύ Χαμάς και Ισραήλ. Σε ένα πόλεμο που όπως πάντα το μάρμαρο πληρώνουν οι λιγότερο δυνατοί και οι άμαχοι.

Μία διαρκής μάχη επικράτησης μέχρι τέλους,, ένα σταθερό πλαίσιο διπλωματικών κινήσεων, εφήμερων αλλά και μακροπρόθεσμων των Μεγάλων Παικτών της διεθνούς σκακιέρας, ένα σκηνικό, περίπου ίδιο για πάνω από εβδομήντα χρόνια.