Γράφει ο Γιάννης Κίτσος, οικονομολόγος – σύμβουλος χρηματοοικονομικού και στρατηγικού σχεδιασμού

Σε μια εποχή που η πολιτική μοιάζει εξαντλημένη και η εξουσία έχει αποκοπεί από την κοινωνία, το όνομα του Αντώνη Σαμαρά επιστρέφει με τρόπο που ξαφνιάζει το κατεστημένο. Δεν είναι αποτέλεσμα επικοινωνιακής στρατηγικής, αλλά αντανάκλαση μιας ευρύτερης ανάγκης που ζητάει να ξαναβρεί η Ελλάδα την ψυχή της πολιτικής.

Στις λεγόμενες «κρυφές δημοσκοπήσεις» – αυτές που μετρούν τάσεις χωρίς φίλτρα -, ο Σαμαράς εμφανίζεται να πατά σταθερά σε διψήφια ποσοστά, χωρίς καν ακόμα να έχει προαναγγείλει την ίδρυση κάποιου κόμματος. Και υπό ορισμένες προϋποθέσεις, αυτή η δυναμική μπορεί να τον αναδείξει ακόμη και δεύτερη πολιτική δύναμη, ικανή να ανατρέψει ισορροπίες και να φέρει στο προσκήνιο δημιουργικές πολιτικές ανατροπές. Το γεγονός αυτό δεν αφορά απλώς έναν άνθρωπο ή έναν πολιτικό χώρο. Σηματοδοτεί το τέλος της ψευδαίσθησης της μονοκρατορίας Μητσοτάκη και την απαρχή μιας νέας ιστορικής φάσης για τη συντηρητική παράταξη και τη χώρα.

Όσο για εκείνους που μετρούν ποσοστά και «ταβάνια» του Σαμαρά, καλό θα ήταν να θυμηθούν ότι ο ίδιος ξεκίνησε δύο φορές από το μηδέν και τους διέψευσε. Το 1993 όλοι προφήτευαν πολιτικό του τέλος και επέστρεψε πρωθυπουργός. Το 2012 έλεγαν ότι η χώρα θα καταρρεύσει κι εκείνος την έσωσε. Και τώρα, με τη ΝΔ διαλυμένη εσωτερικά, την κοινωνία θυμωμένη και την Ελλάδα χωρίς εθνικό προσανατολισμό, είναι ο μόνος που μιλά καθαρά, χωρίς να κρύβεται πίσω από δημοσκοπήσεις ή «συμμαχίες της εξουσίας».

Η φθορά της κυβέρνησης δεν είναι συγκυριακή. Είναι αποτέλεσμα μιας πολιτικής αλαζονείας που αντικατέστησε το όραμα με τη διαχείριση, τη συνέπεια με την επικοινωνία, το εθνικό συμφέρον με τις εντυπώσεις. Η Νέα Δημοκρατία έχει μετατραπεί σε ένα τεχνοκρατικό μόρφωμα εξουσίας, που συνδυάζει τον μεταμοντέρνο κυνισμό με τον πολιτικό αμοραλισμό και που θυμίζει περισσότερο μετα-ΠΑΣΟΚικό μόρφωμα παρά τη μεγάλη, εθνική και λαϊκή Δεξιά που κάποτε ενέπνευσε εμπιστοσύνη. Το αποτέλεσμα είναι ένα κράτος χωρίς κατεύθυνση, μια κυβέρνηση χωρίς πυξίδα και μια κοινωνία χωρίς εμπιστοσύνη.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ο Σαμαράς δεν χρειάζεται να φωνάζει. Η ίδια η πραγματικότητα τον δικαιώνει. Δικαιώθηκε σε όλες τις βασικές του προβλέψεις, ιδίως για τις καταστροφικές επιλογές των «λάθος πολλαπλασιαστών» της Τρόικας, για τις εθνικές υποχωρήσεις τύπου Συμφωνίας των Πρεσπών και για τη διάλυση της μεσαίας τάξης μέσα από την υπερφορολόγηση.

Επιβεβαιώθηκε επίσης για όσα έβλεπε νωρίτερα από τους άλλους στα μεγάλα στρατηγικά ζητήματα. Προειδοποίησε για το μεταναστευτικό, για τον κίνδυνο η Ελλάδα να μετατραπεί σε χώρο διέλευσης χωρίς έλεγχο. Μίλησε για την ανάγκη εθνικής στρατηγικής στα ελληνοτουρκικά, σε μια εποχή που άλλοι θεωρούσαν τις προκλήσεις της Άγκυρας «τεχνικές διαφορές». Στάθηκε απέναντι στην άκριτη απολιγνιτοποίηση και στην ενεργειακή εξάρτηση από εισαγόμενα καύσιμα, όταν η κυβέρνηση θυσίαζε την ενεργειακή ασφάλεια στο βωμό του ευρωπαϊκού εντυπωσιασμού. Και αντιτάχθηκε από νωρίς στη λεγόμενη «woke agenda», που αλλοιώνει την εθνική και πολιτιστική ταυτότητα μέσα από την παιδεία, τον δημόσιο λόγο και την κοινωνική ηθική.

Όλα αυτά δεν είναι συντηρητικές εμμονές. Είναι διορατικές προειδοποιήσεις που σήμερα επιβεβαιώνονται στην πράξη. Οι επιλογές του Σαμαρά αποδείχθηκαν προνοητικές, γιατί στηρίχθηκαν σε αξίες όπως η υπευθυνότητα, η πίστη στην πατρίδα και η βεβαιότητα ότι χωρίς εθνική αυτοπεποίθηση καμία χώρα δεν προχωρά.

Κάποιοι σπεύδουν να τον συγκρίνουν με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου. Είναι αλήθεια ότι ο Μπίμπι ποτέ δεν διέσπασε το Likud. Το υπηρέτησε ως το τέλος, κερδίζοντας μέσα από αυτό την κοινωνική νομιμοποίηση. Όμως η ουσιώδης διαφορά είναι πως το Likud ουδέποτε πρόδωσε την ταυτότητά του. Παρέμεινε δεξιό, εθνικό, προσανατολισμένο στην ασφάλεια και την επιβίωση του Ισραήλ. Αντίθετα, η σημερινή Νέα Δημοκρατία έχει αλλοιωθεί. Έχει πασοκοποιηθεί, απομακρυνθεί από τα ιδανικά της, απολέσει τον εθνικό της προσανατολισμό.

Ο Μπίμπι Νετανιάχου δεν έγινε τρεις φορές πρωθυπουργός επειδή «δεν τα παράτησε». Έγινε γιατί είχε πολιτικό σχέδιο, πατριωτικό αφήγημα και στήριξη της κοινωνίας που ήξερε ότι με αυτόν έχει ασφάλεια και κύρος. Κι αν υπάρχει κάποιος στην Ελλάδα που έχει επιδείξει ανάλογη συνέπεια απέναντι στις ιδέες του, αυτός είναι ο Αντώνης Σαμαράς. Δεν έστησε καριέρα πάνω σε επικοινωνιακά παιχνίδια, ούτε άλλαξε θέσεις για να βολευτεί με το «ρεύμα». Πολέμησε, έπεσε, δικαιώθηκε.

Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι ότι «ο Σαμαράς δεν χωνεύει τον Μητσοτάκη». Το πρόβλημα είναι ότι ο Μητσοτάκης δεν χωνεύει τη Δεξιά, την ιστορία και τη βάση της Νέας Δημοκρατίας. Γι’ αυτό και τη μετέτρεψε σε υβρίδιο ΠΑΣΟΚ με μπλε χρώμα. Η διαφορά, λοιπόν, του Σαμαρά από τον Μητσοτάκη δεν είναι προσωπική, είναι πολιτική και αξιακή.

Ο Σαμαράς, επομένως, δεν διασπά αλλά επαναφέρει. Δεν μάχεται την παράταξη, την αποκαθιστά. Δεν διεκδικεί εξουσία για τον εαυτό του, αλλά αξιοπρέπεια για την πολιτική. Σε ένα σύστημα που έχει υποκαταστήσει την ιδεολογία με τις λίστες, ο λόγος του λειτουργεί σαν υπενθύμιση ότι η πολιτική δεν είναι επάγγελμα, αλλά καθήκον.

Η κοινωνία, όσο κι αν φαίνεται αδρανής, βράζει εσωτερικά. Υπάρχει μια βαθιά ανάγκη να ακουστεί ξανά ο καθαρός λόγος, να υπάρξει εκπροσώπηση χωρίς φόβο, χωρίς προσχήματα, χωρίς «γραμμές» από συμβούλους επικοινωνίας. Αυτή η ανάγκη είναι που τροφοδοτεί το ρεύμα γύρω από τον Σαμαρά. Όχι η νοσταλγία, αλλά η ελπίδα για αποκατάσταση της σοβαρότητας.

Η Ελλάδα βρίσκεται μπροστά σε νέο ιστορικό κύκλο. Και ίσως, όπως συμβαίνει πάντα στην ιστορία της, να χρειάζεται πάλι εκείνον που δεν φοβήθηκε ποτέ να πει την αλήθεια όταν όλοι σιωπούσαν.

lastpoint