Αυτοί που ισχυρίζονται πως η αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Eνωση θα βοηθούσε τη χώρα «να ανακτήσει την ανεξαρτησία της» παραβλέπουν την επιρροή που ασκεί το εμπόριο στο νομοθετικό πλαίσιο μιας χώρας. Ακόμη και εάν η Βρετανία αποχωρήσει από την Ε.Ε., θα συνεχίσει να υπόκειται στους κανόνες των Βρυξελλών, διότι θα διατηρεί εμπορικές σχέσεις με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη. Οι εξαγωγές της αναγκαστικά θα πρέπει να ανταποκρίνονται στα κριτήρια των Βρυξελλών. Θα εξακολουθεί να ανήκει γεωγραφικά στην Ευρώπη, χωρίς να κόβονται οι διασυνδέσεις της με τη γηραιά ήπειρο. Η απόλυτη παύση των εμπορικών σχέσεων δεν είναι, βέβαια, ρεαλιστική επιλογή.

Το εμπόριο στην κοινή αγορά της Ε.Ε. παίζει κρίσιμο ρόλο στην ευημερία της βρετανικής οικονομίας. Το 52% των εμπορικών συναλλαγών σε αγαθά πραγματοποιείται με ευρωπαϊκές χώρες και το 42% σε υπηρεσίες. Ακόμη και το 30% των συναλλαγών στην παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών συντελείται με Ευρωπαίους εταίρους. Στην περίπτωση ενός Brexit, η Βρετανία θα πρέπει να συνεχίσει να συναλλάσσεται με την υπόλοιπη κοινή αγορά, η οποία απαρτίζεται σήμερα από τα 28 κράτη-μέλη της Ε.Ε και τις τέσσερις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ).
Τα πλεονεκτήματα της ενιαίας αγοράς δεν περιορίζονται σε συμφωνίες εμπορίου για τη μείωση των δασμών. Στην καρδιά του εγχειρήματος της κοινής αγοράς είναι η κατάργηση κάθε εμπόδιου στο ελεύθερο εμπόριο, με κοινά κριτήρια που δεν περιορίζονται μόνον στις συναλλαγές αγαθών και υπηρεσιών, αλλά επεκτείνονται στα δικαιώματα των εργαζομένων, στην ιατρική τους κάλυψη και στην ασφάλειά τους. Χώρες όπως η Νορβηγία, η Ελβετία, η Ισλανδία και το Λιχτενστάιν, οι οποίες δεν ανήκουν στην Ε.Ε. αλλά είναι μέλη της ΕΖΕΣ, θεωρούν πως η συμμετοχή στην ενιαία αγορά παίζει κρίσιμο ρόλο στην ευημερία τους. Πάνω από το 50% των εμπορικών συναλλαγών τους πραγματοποιείται με την Ε.Ε. Συναινούν με τους κανόνες της Ε.Ε. και συνήθως αποδέχονται την αρμοδιότητα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιοσύνης.
Η συμμετοχή στην κοινή αγορά για τα κράτη-μέλη της ΕΖΕΣ έχει πλεονεκτήματα αλλά και υποχρεώσεις. Οι κανόνες που διέπουν την κοινή αγορά αποφασίζονται από τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Η Ε.Ε. μοιράζεται με τις χώρες αυτές την κοινή αγορά, αλλά οι κυβερνήσεις τους δεν έχουν δικαιώματα στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ή το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Βέβαια υπάρχουν διαφορές στις σχέσεις Ε.Ε.-Ελβετίας και στις σχέσεις Ε.Ε. με τη Νορβηγία, την Ισλανδία και το Λιχτενστάιν. Η Ελβετία αποδέχεται τους κανόνες της Ε.Ε. σε ορισμένους τομείς, ενώ διαπραγματεύεται διμερείς συμφωνίες με την Ε.Ε. σε άλλους τομείς. Οι υπόλοιπες τρεις χώρες έχουν αποδεχτεί όλους τους κανόνες της Ε.Ε. Σε τελική ανάλυση, οι τέσσερις προαναφερόμενες χώρες δεν έχουν δικαιώματα στο σύστημα λήψης αποφάσεων της Ε.Ε., ενώ είναι εξαρτημένες από την ενιαία αγορά λόγω γεωγραφικής θέσης. Αναμφισβήτητα, η Βρετανία είναι μεγαλύτερη και ισχυρότερη χώρα. Οπότε θα έχει μεγαλύτερη διαπραγματευτική ισχύ σε σχέση με τα κράτη-μέλη της ΕΖΕΣ. Προς το παρόν όμως, ως κράτος-μέλος της Ε.Ε. μπορεί να ασκήσει επιρροή στο σύστημα λήψης αποφάσεων των Βρυξελλών και να προασπίσει τα συμφέροντά της. Δεν είναι μόνον ένα κράτος-μέλος της Ε.Ε. Κατέχοντας το χαρτοφυλάκιο των Χρηματοοικονομικών Υποθέσεων στο “Κολέγιο των Επιτρόπων”, η Βρετανία παίζει κρίσιμο ρόλο στις αποφάσεις που αφορούν έναν καίριο τομέα για την οικονομία της. Η Βρετανία έχει την ισχυρότερη επιρροή στις Βρυξέλλες μετά τη Γερμανία.

* O Andre Sapir είναι διδάκτωρ Οικονομικών στο Université Libre de Bruxelles και ο Guntram Wolf είναι διευθυντής του ερευνητικού Ινστιτούτου Bruegel.