Καθημερινά ακούμε από πολλούς να χρησιμοποιούν τον όρο αυτοεκτίμηση. Ας δούμε τι ακριβώς σημαίνει λοιπόν. Η αυτοεκτίμηση είναι η αποδοχή του εαυτού μας στην ολότητά του, δηλαδή τόσο των θετικών και δυνατών χαρακτηριστικών μας (ικανότητες, ταλέντα, κλίσεις κτλ ), όσο και των αρνητικών και αδύνατων γνωρισμάτων μας (έλλειψη οργανωτικών στοιχείων, αδυναμία συνεργασίας με ομάδα κτλ).Η αυτοεκτίμηση στην ουσία είναι ο βαθμός στον οποίο εκτιμούμε, σεβόμαστε και αποδεχόμαστε τον εαυτό μας. Η αυτοεκτίμηση μπορεί να είναι υψηλή ή χαμηλή.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση αποτελεί ένα πολύ συνηθισμένο φαινόμενο και  έναν από τους βασικούς λόγους που ένα άτομο χρήζει ψυχοθεραπείας προκειμένου να την ενισχύσει. Καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τα βιώματα που είχαμε με τα σημαντικά πρόσωπα (γονείς, παππούδες, αδέλφια κτλ) στην αρχή της ζωής μας.

Όταν αρχίζει να διαμορφώνεται ο εαυτός, δηλαδή όταν το βρέφος αρχίζει να αντιλαμβάνεται ότι δεν είναι πια ένα με τη μητέρα του, αλλά διαφορετική οντότητα, τότε αρχίζει να σχηματίζει και την αυτοεικόνα του. Αυτό συμβαίνει περίπου στους πρώτους 12-18 μήνες ζωής και ολοκληρώνεται στο τέλος της εφηβείας.

Συγκεκριμένα, εάν κάποιος μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον όπου οι σχέσεις του με τους σημαντικούς άλλους (γονείς, παππούδες, αδέλφια, δασκάλους) είναι θετικές και τροφοδοτικές, το πιο πιθανό είναι να αναπτύξει μια θετική αυτοεικόνα. Αντίθετα, εάν στις παραπάνω σχέσεις κυριαρχούσε η αδιαφορία, η έλλειψη προσοχής, στοργής, φροντίδας, αναγνώρισης και επιβράβευσης, οι συγκρίσεις, οι υπέρμετρες προσδοκίες, η έλλειψη σεβασμού, η ψυχρότητα, η αρνητική κριτική, η παραμέληση, η αποδοκιμασία, η υποτίμηση κλπ, το πιο πιθανό είναι πως το άτομο που μεγάλωσε στο αντίστοιχο περιβάλλον να έχει  χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Όσο πιο χαμηλή αυτοεκτίμηση έχει ένα παιδί, τόσο πιο εύκολα γίνεται ένας έφηβος και στη συνέχεια ένας ενήλικας με αρνητική εικόνα για τον εαυτό του. Αυτό συμβαίνει διότι αφού διαμορφωθεί αυτή η εικόνα, το άτομο έχει την τάση να την εκφράζει μέσα από τη συμπεριφορά του και στην ενήλικη ζωή με αποτέλεσμα να το συνοδεύει σε όλες τις πτυχές της ζωής του δυσχεραίνοντας τις διαπροσωπικές του σχέσεις.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση οδηγεί σε ένα αίσθημα δυσαρέσκειας με τον εαυτό μας, στην αίσθηση ότι δε δικαιούμαστε και δεν αξίζουμε πολλά στη ζωή και στις σχέσεις μας, σε συναισθήματα μειονεξίας και κατωτερότητας, σε έντονες εσωτερικές συγκρούσεις, θλίψη, ανεκπλήρωτες ανάγκες και επιθυμίες και σε ένα γενικευμένο αίσθημα ανικανοποίητου.

Η αυτοεικόνα μπορεί να αλλάξει και είναι εφικτό να μάθει κανείς να αγαπά τον εαυτό του και να αρχίσει να τον βλέπει από μια άλλη οπτική γωνία πιο θετική. Ας δούμε λοιπόν παρακάτω με ποιους τρόπους μπορεί κάποιος να βελτιώσει την εικόνα που έχει για τον εαυτό του και να νιώσει καλύτερα:

Μη μπαίνεις στη διαδικασία να συγκρίνεις τον εαυτό σου με τους άλλους. Μην ξεχνάς πως ο κάθε άνθρωπος είναι μοναδικός. Το ιδανικό είναι να συγκρίνεις τον εαυτό σου μόνο με εσένα και τα επιτεύγματά σου.

Κινητοποιήσου και αφιέρωσε χρόνο για να αλλάξεις πράγματα που δεν σου αρέσουν. Σκέψου εναλλακτικούς τρόπους για να τα κάνεις όπως ακριβώς επιθυμείς και να αντλείς ικανοποίηση μέσα από αυτά.

Φρόντισε να θέτεις ρεαλιστικούς στόχους. Το να θέτεις υπερβολικά υψηλά κριτήρια και εξωπραγματικούς στόχους  είναι ο ιδανικός τρόπος για να βιώσεις ματαίωση και απογοήτευση. Χώρισε τον κάθε στόχο σε πιο μικρούς επιμέρους στόχους. Μόλις κατακτήσεις τον έναν προχώρα στον επόμενο.

Σταμάτα να αναζητάς και να κυνηγάς την τελειότητα. Το τέλειο δεν υπάρχει και για αυτό είναι εχθρός της αυτοπεποίθησης.

Αφιέρωσε κάθε μέρα 5-10 λεπτά για να σκεφτείς ποια είναι τα πράγματα που έκανες στη διάρκειά της και για τα οποία νιώθεις υπερήφανος για τον εαυτό σου. Μπορεί να είναι κάτι που σου φαίνεται πολύ απλό και ανούσιο ωστόσο είναι σημαντικό (π.χ. να βοήθησες έναν ηλικιωμένο, να συνεργάστηκες πολύ καλά με τους συναδέλφους σου, να τα πήγες καλά σε μια συνέντευξη στην προσπάθειά σου να αναζητήσεις εργασία κτλ).

Μη νιώθεις άσχημα εάν κάνεις κάτι λάθος ή αποτύχεις κάπου. Τα λάθη είναι πάντα διδακτικά και πολύτιμα, αποτελούν ευκαιρίες μάθησης, ανάπτυξης και εξέλιξης. Μην τα παρατάς και μην εγκαταλείπεις ποτέ την προσπάθεια. Ο τολμών πάντα νικά!

Εντόπισε πράγματα που σου αρέσει να κάνεις και συνήθως τα καταφέρνεις καλά σε αυτά. Προσπάθησε να αποφεύγεις ανθρώπους που μέσα από συνεχόμενη στείρα και αρνητική κριτική, υποτίμηση και καυστικά σχόλια καλλιεργούν αμφιβολίες για τον εαυτό σου.

Επιβράβευσε τον εαυτό σου για κάθε βήμα που κάνει και μην ξεχνάς να κάνεις συχνά κάτι θετικό για σένα. Αυτό μπορεί να είναι π.χ. ένα ταξίδι, ένα δώρο που θα προσφέρεις στον εαυτό σου, μια έξοδος με φίλους, εγγραφή σε μια δραστηριότητα της αρεσκείας σου, όπως ο χορός ή το γυμναστήριο, η ατομική σου φροντίδα και περιποίηση , καθώς και άλλα.

Μπορεί διαβάζοντας όλα τα παραπάνω να σκεφτείς και δικούς σου τρόπους να βελτιώσεις την εικόνα που έχεις για τον εαυτό σου. Άλλωστε εσύ είσαι αυτός που επιλέγεις ποιο μονοπάτι θα ακολουθήσεις στην πορεία της ζωής σου. Η ψυχοθεραπέια βοηθά πολύ στο να βελτιώσεις την αυτοεκτίμησή σου. Μέσα από το ταξίδι της αυτογνωσίας έχεις τη δυνατότητα να κατανοήσεις τα εμπόδια που σε απομάκρυναν και σε αποξένωσαν από τον εαυτό σου, να μάθεις να αναγνωρίζεις και να εκφράζεις τα συναισθήματά σου με υγιή τρόπο, να επεξεργαστείς τις αρνητικές σκέψεις που σε ταλαιπωρούν, να αντιμετωπίσεις τις φοβίες σου και να ανακαλύψεις τη διαδρομή μέσω της οποίας θα κατορθώσεις να πλησιάσεις τον εαυτό σου, να τον αγκαλιάσεις και να τον αγαπήσεις πραγματικά. Μπορείς να το πετύχεις, αρκεί να το θέλεις! Από σένα λοιπόν εξαρτάται!