Νέο φάρμακο δίνει ελπίδες στην αντιμετώπιση του καρκίνου, ακόμα και σε ασθενείς με καρκίνο στο τέταρτο στάδιο.

Ο FDA έχει εδώ και μήνες εγκρίνει το Venetoclax της AbbVie για τη θεραπεία ασθενών με υποτροπιάζουσα/ανθεκτική Χρόνια Λεμφοκυτταρική Λευχαιμία με έλλειψη στο χρωμόσωμα 17p.

Το φάρμακο Venetoclax,  ανήκει σε μια νέα γενιά “στοχευμένων φαρμάκων”, τα οποία επιτίθενται σε συγκεκριμένους καρκινογενείς βιολογικούς παράγοντες, όπως οι μεταλλάξεις στην κυτταρική δομή. Οι επιστήμονες που ανέπτυξαν το Venetoclax, ο δρ David Huang και η ομάδα του από το Ινστιτούτο Ιατρικής Έρευνας Walter και η Eliza Hall, έλαβαν φέτος το βραβείο Eureka για Καινοτομία στην Ιατρική Έρευνα.

Το Venetoclax, όπως και λοιπές στοχευμένες θεραπείες είναι μόνο ένα μέρος της προόδου για την αντιμετώπιση του καρκίνου τα τελευταία χρόνια. Ο τομέας που παρουσιάζει τα πιο ελπιδοφόρα αποτελέσματα είναι η ανοσοθεραπεία, δηλαδή η εκμετάλλευση του ίδιου του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού, προκειμένου να αντιμετωπιστεί ο καρκίνος.

Μέχρι στιγμής, από τα φάρμακα ανοσοθεραπείας έχουν χρησιμοποιηθεί τα πιο θεαματικά αποτελέσματα υπήρξαν στη θεραπεία του μελανώματος.  Σύμφωνα με αυστραλιανά ΜΜΕ, καρκινοπαθείς με λεμφοκυτταρική λευχαιμία, ενός καρκίνου του αίματος και του μυελού των οστών, συμμετείχαν σε δοκιμαστικές θεραπείες από το 2013 και μετά από ένα χρόνο τα αποτελέσματα ήταν πολύ καλά, συγκριτικά με την κρισιμότητα της κατάστασής τους. Καθηγητής  εκ των επικεφαλής της δοκιμής, δήλωσε σχετικά: «Τα κύτταρα, όταν γεννιούνται, είναι μοιραίο ότι θα πεθάνουν και τα καρκινικά κύτταρα -ιδιαίτερα εκείνα της λευχαιμίας- καθυστερούν αυτόν το θάνατο χρησιμοποιώντας μια πρωτεΐνη, που ονομάζεται BCL2 (…) Το Venetoclax λειτουργεί με συγκεκριμένους αναστολείς της δράσης της ΒCL2 και επιτρέπει στα κύτταρα να πεθάνουν με τον φυσιολογικό τρόπο»

Η βιοφαρμακευτική εταιρεία AbbVie ανακοίνωσε ότι ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε μέσω διαδικασίας ταχείας αξιολόγησης το venetoclax, σε μορφή δισκίων, για τη θεραπεία ασθενών με χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία (ΧΛΛ) με έλλειψη στο χρωμόσωμα 17p, όπως αυτή ανιχνεύεται με εγκεκριμένο από τον FDA τεστ και οι οποίοι έχουν λάβει τουλάχιστον μία θεραπεία στο παρελθόν.

Ο FDA ενέκρινε την εν λόγω ένδειξη της θεραπείας στο πλαίσιο διαδικασίας ταχείας αξιολόγησης βάσει του συνολικού ποσοστού ανταπόκρισης, ενώ η διατήρηση της έγκρισης ενδέχεται να εξαρτηθεί από την επαλήθευση και την περιγραφή του κλινικού οφέλους στο πλαίσιο μελέτης επιβεβαίωσης. O FDA ενέκρινε το venetoclax ως θεραπεία με νέο μηχανισμό δράσης, την πρώτη στη κατηγορία αυτή (first-in-class), η οποία αναστέλλει εκλεκτικά τη λειτουργία της πρωτεΐνης BCL-2¹, χορηγούμενη από του στόματος μία φορά ημερησίως¹.

Η πρωτεΐνη BCL-2 αποτρέπει την απόπτωση των κυττάρων (προγραμματισμένος κυτταρικός θάνατος), συμπεριλαμβανομένων ορισμένων καρκινικών κυττάρων, και μπορεί να υπερεκφράζεται στα κύτταρα της Χρόνιας Λεμφοκυτταρικής Λευχαιμίας (ΧΛΛ).

«Τα αποτελέσματα από το πρόγραμμα κλινικών μελετών δείχνουν ότι το venetoclax επιτυγχάνει σημαντικό συνολικό ποσοστό ανταπόκρισης σε ασθενείς με ΧΛΛ που έχουν έλλειψη στο χρωμόσωμα 17p και έχουν λάβει προηγούμενη θεραπεία», δήλωσε ο Matthew S. Davids, M.D., M.MSc., ιατρός στο Ινστιτούτο κατά του Καρκίνου “Dana-Farber”, Επίκουρος Καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Harvard και κύριος κλινικός ερευνητής του προγράμματος κλινικών μελετών του venetoclax. «Βάσει του προφίλ αποτελεσματικότητας και ασφάλειας που παρατηρήθηκε κατά τη διενέργεια των κλινικών μελετών, το venetoclax μπορεί να αποτελέσει ένα νέο σημαντικό και μοναδικό όπλο κατά της υποτροπιάζουσας/ανθεκτικής ΧΛΛ με έλλειψη στο χρωμόσωμα 17p».

Η ΧΛΛ είναι, κατά κανόνα, ένας βραδείας εξέλιξης καρκίνος του μυελού των οστών και του αίματος, όπου ένα είδος λευκών αιμοσφαιρίων, τα οποία ονομάζονται λεμφοκύτταρα μετατρέπονται σε καρκινικά κύτταρα και πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα. Έλλειψη του 17p παρουσιάζει το 3-10% των ασθενών που δεν έχουν λάβει θεραπεία στο παρελθόν, και το 30-50% των ασθενών με υποτροπιάζουσα/ανθεκτική ΧΛΛ. Η έλλειψη του 17p είναι μια γονιδιωματική αλλοίωση, κατά την οποία ένα τμήμα του χρωμοσώματος 17 απουσιάζει.  Οι ασθενείς με ΧΛΛ με έλλειψη του 17p έχουν κατά κανόνα δυσμενή πρόγνωση και προσδόκιμο επιβίωσης λιγότερο από 2-3 έτη.

Το πρόγραμμα κλινικών μελετών του venetoclax

Η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα του venetoclax στη ΧΛΛ με έλλειψη στο χρωμόσωμα 17p αξιολογήθηκαν σε μια ανοικτή, πολυκεντρική κλινική μελέτη 106 ασθενών, οι οποίοι είχαν λάβει άλλη θεραπεία στο παρελθόν. Το δοσολογικό σχήμα του venetoclax στους ασθενείς ήταν μία φορά ημερησίως με δόση εκκίνησης τα 20 mg, εβδομαδιαίως κλιμακούμενη στα 50 mg, τα 100 mg, τα 200 mg και τέλος τα 400 mg. Οι ασθενείς συνέχισαν να λαμβάνουν 400 mg του venetoclax άπαξ ημερησίως έως την εξέλιξη της νόσου ή την εμφάνιση μη αποδεκτής τοξικότητας. Το κύριο καταληκτικό σημείο αποτελεσματικότητας, το συνολικό ποσοστό ανταπόκρισης (ORR), ήταν 80%.

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες (≥20%) ήταν ουδετεροπενία (χαμηλές τιμές λευκών αιμοσφαιρίων), διάρροια, ναυτία, χαμηλές τιμές ερυθρών αιμοσφαιρίων, λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, θρομβοπενία (χαμηλές τιμές πολυμορφοπύρηνων λευκών αιμοσφαιρίων) και κόπωση. Σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες αναφέρθηκαν στο 43,8% των ασθενών. Οι πιο συχνές σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες (≥2%) ήταν πνευμονία, χαμηλές τιμές λευκών αιμοσφαιρίων με πυρετό (εμπύρετη ουδετεροπενία), πυρετός, χαμηλές τιμές πολυμορφοπύρηνων ερυθρών αιμοσφαιρίων συνεπεία ανώμαλης διάσπασής τους  (αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία-ΑΑΑ), χαμηλές τιμές ερυθρών αιμοσφαιρίων και σύνδρομο λύσης όγκου (ΣΛΟ).

(πληροφορίες από το iator.gr)