Αν και το να ανησυχούμε για την υγεία μας  είναι φυσιολογικό εφόσον πρέπει να αναζητήσουμε την κατάλληλη ιατρική βοήθεια σε κάποιες περιπτώσεις, ωστόσο μπορεί να γίνει προβληματικό αν η ενασχόληση είναι διαρκής, υπερβολική και όχι αντίστοιχη ρεαλιστικής εμφάνισης μίας πάθησης.

Σε περιπτώσεις μάλιστα που το άγχος και η ανησυχία επιμένουν παρά τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων και την επιβεβαίωση των γιατρών τότε το πρόβλημα ονομάζεται «Υποχονδρίαση». Είναι μία κοινή ψυχική διαταραχή (4%) στο γενικό πληθυσμό και πλήττει ανάλογα άντρες και γυναίκες.

Ποια είναι όμως τα συμπτώματα; Επιγραμματικά αναφέρονται: διαρκής ενασχόληση με το τι συμβαίνει στο σώμα, παρερμηνεία ασήμαντων ενοχλήσεων ως ένδειξη σοβαρής ασθένειας (καρκίνος, εγκεφαλικό, σκλήρυνση κατά πλάκας, ψυχώσεις κ.α), πεποίθηση ότι υπάρχει κάποια πάθηση που δεν μπορεί να εντοπιστεί, συνεχής έλεγχος για αλλαγές στο δέρμα (σπυράκια, ελιές), συχνές επισκέψεις στους γιατρούς (οι οποίοι συχνά αμφισβητούνται) και διαρκής ενημέρωση από το διαδίκτυο (έλεγχος συμπτωμάτων). Συχνά η ανησυχία μεταφέρεται και στο άμεσο περιβάλλον συμπεριλαμβανομένου του συζύγου, των παιδιών και των γονιών. Εκδηλώνεται με τον έλεγχο ή την πίεση για εξετάσεις/επίσκεψη στο γιατρό ενώ κυριαρχεί η επιμονή και η εριστικότητα όταν υπάρχει αντίσταση.

Οι παραπάνω συμπεριφορές έχουν άμεση επίπτωση στη σχέση με τους άλλους καθώς το διαρκές άγχος γίνεται έμμονη ιδέα και ως συνέπεια προκαλεί εκνευρισμό στους σημαντικούς άλλους που δεν γνωρίζουν πώς να το διαχειριστούν.

Σταδιακά το άγχος γίνεται εντονότερο με αποτέλεσμα το άτομο να προβαίνει στην υιοθεσία συμπεριφορών ασφαλείας για να το εκτονώσει. Συχνότερες είναι όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η ανάγκη για επιβεβαίωση από συγγενείς ή φίλους και οι συχνές επισκέψεις σε γιατρούς/νοσοκομεία. Τελικά παρατηρείται ψυχική εξάντληση και εγκλωβισμός σε έναν Φαύλο Κύκλο που επηρεάζει ακόμα και τις πιο απλές καθημερινές συνήθειες.

Η Υποχονδρίαση έχει αρκετές αρνητικές συνέπειες στις σχέσεις με την οικογένεια και τους φίλους εφόσον ο χρόνος που καταναλώνεται απομακρύνει την ενασχόληση με την κοινωνική ή προσωπική ζωή.  Αν οι γύρω συμπάσχουν με το άγχος τότε αυτό αυξάνεται, ενώ αν το θεωρούν υπερβολικό ή αδικαιολόγητο τότε ενεργοποιούν θυμό και ο πάσχων απογοήτευση λόγω της έλλειψης κατανόησης.  Η υπερβολική ενασχόληση με την υγεία επηρεάζει και τον τρόπο αντίληψης της ζωής στο μέλλον οδηγώντας σταδιακά σε καταθλιπτικά συμπτώματα.  Σαφής επιρροή παρατηρείται στην εργασία ή/και τις σπουδές εφόσον το άτομο δεν μπορεί να συγκεντρωθεί σε αυτό που κάνει. Συχνά υπάρχει ακόμα και ασυνέπεια λόγω του χρόνου που καταναλώνεται για επισκέψεις σε ιατρούς ή έρευνα στο διαδίκτυο για πληροφορίες. Τέλος το κόστος μπορεί να αποβεί  δυσβάσταχτο, ενώ περιορίζεται δραματικά ο χρόνος για οτιδήποτε άλλο.

Η ζωή λοιπόν περιστρέφεται γύρω από την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία μίας ασθένειας ενώ ο φόβος σχετίζεται με την ταλαιπωρία, τον πόνο και τον θάνατο, ανησυχώντας και το πώς θα τα βγάλουν πέρα οι συγγενείς που θα μείνουν πίσω. Ο πανικός μπορεί να εκτονωθεί μέσω προσπαθειών να εμποδίσουν την εμφάνιση μίας ασθένειας στον εαυτό ή τους άλλους. Μπορεί να ακολουθούνται άκαμπτοι κανόνες υγιεινής διατροφής, να πραγματοποιούνται θρησκευτικές τελετουργίες ή να αποφεύγονται ερεθίσματα σχετικά με την αρρώστια και τον θάνατο.

Η Γνωστική Συμπεριφοριστική θεραπεία έχει ποσοστά βελτίωσης ως και 75%. Μέσω τεχνικών υπάρχει κατανόηση της υπερβολής και των διαστρεβλώσεων στην σκέψη και την αντίληψη των συμπτωμάτων με αποτέλεσμα την μείωση του άγχους και του φόβου της ασθένειας. Η διάρκειά της  είναι από 10-15 συνεδρίες – αναλόγως του μεγέθους του προβλήματος.