Είναι γεγονός πως η σωματική μας υγεία και ευεξία έχει άρρηκτη σχέση με την ψυχική κατάσταση που βιώνουμε.

Της Μαρίνας Κόντζηλα, Ψυχολόγου, Εκπαιδεύτριας Ομάδων Γονέων

Θα μπορούσαμε να πούμε πως σώμα και ψυχή είναι ενωμένα σαν μια αλυσίδα, που εάν ο ένας κρίκος της σπάσει, αργά ή γρήγορα θα σπάσουν και οι υπόλοιποι και στο τέλος θα καταστραφεί.

Αρκετός κόσμος καταφεύγει συχνά στους γιατρούς και διαμαρτύρεται για διάφορες ήπιες ή πιο έντονες σωματικές ενοχλήσεις που τον ταλαιπωρούν και του προκαλούν ανησυχία, αγωνία και φόβο πως πάσχει από κάποια πολύ σοβαρή ασθένεια και απειλείται άμεσα η ζωή του.

Το αποτέλεσμα είναι να υποβάλλεται αναγκαστικά σε μια σειρά από διαγνωστικές εξετάσεις και το επιστημονικό πόρισμα να καταλήγει στο συμπέρασμα πως ο ασθενής πρέπει να απευθυνθεί σε ειδικό ψυχικής υγείας, για να λυτρωθεί από τα συγκεκριμένα επώδυνα συμπτώματα, εξαιτίας των οποίων κατέφυγε στο νοσοκομείο.

Η κλασική αρχική αντίδραση του μεγαλύτερου ποσοστού των ασθενών όταν ο γιατρός τους ανακοινώνει πως χρειάζεται να διαβούν το κατώφλι ενός ψυχολόγου, είναι η άρνηση, αφού λόγω άγνοιας και έλλειψης ενημέρωσης, ταυτίζουν την ψυχοθεραπεία με την τρέλα.

Ας δούμε λοιπόν παρακάτω τι ακριβώς είναι τα λεγόμενα ψυχοσωματικά συμπτώματα, ποια είναι τα πιο συνηθισμένα, πώς εκδηλώνονται και που οφείλονται.

Ψυχοσωματικά ονομάζονται τα σωματικά συμπτώματα που δεν οφείλονται σε κάποια οργανική ή παθολογική αιτία, ο τρόπος ωστόσο που εκδηλώνονται σε ένα άτομο και η ένταση που λαμβάνουν, είναι παρόμοια με τα συμπτώματα που προκαλούνται από μια βιολογική ασθένεια.

Σε πρώτη φάση είναι απαραίτητο να αποκλειστεί μέσω της επίσκεψης σε γιατρό και των απαιτούμενων εργαστηριακών εξετάσεων, η πιθανότητα κάποιας ασθένειας.

Στην ουσία το σώμα μέσα από τις ενοχλήσεις και τον πόνο προσπαθεί να βγάλει μια απελπισμένη κραυγή βοήθειας και να μας χτυπήσει το καμπανάκι για να μας δείξει πως ο εσωτερικός μας κόσμος έχει υποστεί καταπίεση και κακοποίηση.

Οι επώδυνες δηλαδή ψυχοσωματικές αντιδράσεις θα μπορούσαμε να πούμε πως αποτελούν την πύλη μέσα από την οποία προσπαθούν να αποδράσουν απωθημένα, δυσάρεστα συναισθήματα, ενοχές, σύνδρομα, αρνητικά βιώματα, ανεκπλήρωτες επιθυμίες και προσδοκίες και συγκρούσεις του ατόμου που ήταν ερμητικά κλεισμένα και εγκλωβισμένα στο σεντούκι της λήθης.

Η αιτιολογία των ψυχοσωματικών συμπτωμάτων είναι σύνθετη, καθώς οφείλεται σε πολλούς παράγοντες.

Ένας από τους κυριότερους παράγοντες που προκαλούν ψυχοσωματικές αντιδράσεις, είναι το άγχος, που είναι ιδιαίτερα αυξημένο στη σύγχρονη εποχή, λόγω της οικονομικής κρίσης και των συνεπειών της, όπως η ανεργία, η ανασφάλεια για το μέλλον, οι οικογενειακές και διαπροσωπικές  συγκρούσεις και άλλα προβλήματα και αδιέξοδα που καλείται σήμερα το άτομο να αντιμετωπίσει, δε γνωρίζει πώς να τα χειριστεί και του ενεργοποιούν αρνητικά συναισθήματα, όπως θυμό, απογοήτευση, θλίψη, ματαίωση, φόβο κ.ά.

Στις ψυχοσωματικές ασθένειες παίζουν φυσικά ρόλο σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, η κληρονομικότητα, η γενετική προδιάθεση και η ιδιοσυγκρασία και ο βαθμός ευαισθησίας που έχει αναπτύξει το κάθε άτομο.

Τα πιο συνηθισμένα ψυχοσωματικά συμπτώματα είναι τα ακόλουθα:

Ταχυκαρδία, δύσπνοια  και ταχύπνοια, κόμπος στο λαιμό, τσιμπήματα και πόνος στο στήθος, σφίξιμο και πόνος στο στομάχι, ημικρανίες, ζαλάδες, καούρες, διαταραχές στον ύπνο, δυσκοιλιότητα, έλκος, σπαστική κολίτιδα, σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, αίσθημα κόπωσης, ανορεξία η βουλιμία, πόνοι στη σπονδυλική στήλη, αλλεργίες και εκζέματα, τριχόπτωση, λεύκη, κρίσεις πανικού, δυσκολία στύσης και ανοργασμικότητα.

Το πιο σημαντικό είναι να μην αδιαφορείτε για τα σήματα SOS που εκπέμπει το σώμα σας και να μην προσπαθείτε διαρκώς να καμουφλάρετε ή να κουκουλώνετε τα αδιέξοδα και τα αρνητικά σας συναισθήματα, προσποιούμενοι πως νιώθετε μια χαρά.

Η ψυχοθεραπεία αποδεδειγμένα μπορεί να συμβάλλει στην απαλλαγή από τα επώδυνα ψυχοσωματικά συμπτώματα και να σας βοηθήσει να μάθετε να διαχειρίζεστε αποτελεσματικά το άγχος και τις φοβίες σας, να αναγνωρίζετε, να αποδέχεστε  και να εκφράζετε με υγιή τρόπο ακόμη και τα αρνητικά σας συναισθήματα, να ανακαλύψετε εναλλακτικούς τρόπους σκέψης και δράσης, πιο λειτουργικούς, να αποκαταστήσετε την ψυχική σας γαλήνη, να συμφιλιωθείτε με τον εαυτό σας, να τον αγαπήσετε πραγματικά και να πιστέψετε σε αυτόν, να ενισχύσετε τη διάθεσή σας και να θέσετε ρεαλιστικούς στόχους, να οικοδομήσετε ισορροπημένες διαπροσωπικές σχέσεις  και να βελτιώσετε την ποιότητα της ζωής σας.