Είχε όλα τα φόντα να είναι ταινιάρα: μυθιστορηματική βιογραφία ενός διαβόητου γκάνγκστερ, συντελεστές που έχουν δώσει αριστουργήματα, μπάτζετ, νέες τεχνολογίες, προμοτάρισμα τα πάντα όλα.

Κι όμως, το αποτέλεσμα ήταν τελικά μια μεγαλειώδης πατάτα. Ο Σκορτσέζε έπαιξε στο γήπεδο του Κόπολα και έχασε παταγωδώς.

Κάνει δυο λάθη κυρίως:

-Η ταινία είναι -χωρίς προφανή λόγο μεγάλη- σε μήκος, δίνοντας ανούσια πλάνα, παράλληλες πληροφορίες και παράλληλες ιστορίες. Τουλάχιστον μια ώρα έπρεπε να κοπεί στο μοντάζ…

-Δεύτερον και πιο σημαντικό. Ο Ντε Νίρο είναι ασφαλώς ο Ντε Νίρο αλλά δεν μπορεί να υποδυθεί πια έναν σαραντάρη-πενηντάρη στα ντουζένια του, όσα φίλτρα κι αν του βάλουν. Το αποτέλεσμα  στο τέλος ήταν να τον μετατρέψουν σε καρτούν.

Στις σκηνές που υποδύεται τον Ιρλανδό, όταν είναι πάνω από τα 60, είναι καλός, είναι επαρκής.

Το ίδιο συγκαταβατικό παίξιμο για ένα τύπο “που βάφει τοίχους¨ δεν πείθει κανένα. Ο Σκορτσέζε είπε πως θα έπρεπε να είχε βάλει έναν άλλο να κάνει τον Ιρλανδό σε νεαρή ηλικία, αλλά θα έπρεπε να του διδάξει τα πάντα, οπότε Ντε Νίρο και τα μυαλά στους τοίχους.

Οπότε μας έδωσε τον “φλατ” Ρόμπερτ Ντε Νίρο, που ευτυχώς δεν υποδύθηκε τον ήρωα και σε προσχολική ηλικία.

Το ίδιο ισχύει και για τονΑλ Πατσίνο, με τη διαφορά πως ο Αλ έχει μπει στο πετσί του ρόλου και στο κατώφλι των 80, θα υποδυθεί πειστικά τον μυθικό αρχισυνδικαλιστή Τζίμι Χόφα. Γιατί έχει νεύρο, έχει συναισθηματικές εναλλαγές, τα δίνει όλα.

Ευτυχώς στη διανομή υπήρχε και ο Αλ: ο Σκορτσέζε δεν τόλμησε να δώσει και αυτόν το ρόλο στον Ντε Νίρο.

Ίσως είχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον να υποδύεται ταυτόχρονα και τον Ιρλανδό και τον Τζίμι Χόφα…

Είναι συγκριτικά απείρως καλύτερος ο Αλ και στο τέλος λογικά κερδίζει τις εντυπώσεις. Η ταινία κορυφώνεται στην εκτέλεσή του από τον -για χρόνια φίλο του- Ιρλανδό: ο Κόπολα θα την έκλεινε κάπου εκεί με απείρως πιο δραματική κορύφωση, βάζοντας ίσως ένα σημείωμα σχετικά με τα υπόλοιπα χρόνια του.

Οι ψυχολογικές συνέπειες του αιματηρού βίου του στις κόρες του που ακολούθησαν και τα στερνά του, ήταν μάλλον μια αμήχανη αφήγηση, ενός ανθρώπου πολεμική μηχανή, που “έκλεισε” πολλά σπίτια.

Ως κλασική χολυγουντιανή ταινία που αναφέρεται στα ΄60ς θα αναφέρει και τη δολοφονία του Κένεντι, αφήνοντας πολλά υπονοούμενα.

Το προμοτάρισμα της ταινίας θα ήταν πιο πειστικό, αν έλεγε ελάτε να δείτε δύο τεράστιους ηθοποιούς της έβδομης τέχνης, στο κύκνειο μαφιόζικο άσμα τους.

Γιατί το “να ΄σαν τα νιάτα δυο φορές” είναι αυτό που μένει στο τέλος στον ανυποψίαστο θεατή.

Το χρόνο δεν τον νίκησε κανείς, ούτε ξεγελούν κανέναν τα φίλτρα. Μόνο γέλια και οίκτο προκαλούν.

Οι πολύ παρατηρητικοί σινεφίλ θα διέκριναν μια προσπάθεια να τρολαριστεί ο Νονός, ιδίως ο Ι: το γκαρσόνι λέγεται …Βίτο, το μανάβικο που γίνεται λαμπόγυαλο στη μόνη σκηνή που ο Ντε Νίρο είναι εκτός εαυτού, το γεγονός πως δεν είναι καθόλου ατμοσφαρικό το φιλμ, δεν χαρτογραφεί χαρακτήρες, δε δίνει ωμά αλλά μάλλον πρόχειρα τις σκηνές βίας και τα νταραβέρια, δεν, δεν, δεν, χωρίς τελειωμό.

Ο Νονός θα μείνει για πάντα Νονός και στις τρεις εκδοχές του. Με το σενάριο, τις ερμηνείες, τις ανατροπές του, τη μουσική, το μοντάζ,  βαλμένο στις εποχές που εξιστορεί.

Ο Ιρλανδός ίσως είχε μια σχετική επιτυχία πριν είκοσι χρόνια.

Στο τέλος του 2019 με το ευρύ κοινό να έχει πρόσφατα μαγευτεί από τους Peaky Blinders  και το φόκιν Μπέρμιγχαμ, μοιάζει περίπου αστείο. Κακόγουστο.

Σπάνια κλαίει κανείς για ώρες που χαράμισε για μια ταινία.

Εκτός ίσως από τους τυχερούς που έχουν δει “το άρωμα της πράσινης παπάγιας”.