Η επιβεβλημένη καραντίνα λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού είναι αναμενόμενο να επηρεάσει όλους τους τομείς. Ο αυστηρός περιορισμός στις μετακινήσεις επιτάσσει την προσαρμογή σε πρωτόγνωρες ή/και αντίξοες συνθήκες με επίκεντρο και τις προσωπικές σχέσεις. Ως αποτέλεσμα απειλείται και η ικανοποίηση των ψυχοσυναισθηματικών αναγκών μέσα από την σχέση με τους “σημαντικούς άλλους”.

Πρόκληση αποτελεί η διαχείριση της συνεχούς αλληλεπίδρασης με τον/την σύντροφο αλλά και με τον εαυτό μας. Όπως όμως σε κάθε κρίση, προσφέρεται μία ευκαιρία για αναθεώρηση και μάθηση. Γιατί όμως ακόμα και μακροχρόνιες μη υγιείς σχέσεις μπορεί να δοκιμαστούν στην διάρκεια αυτής της πανδημίας;

Στην Κίνα, μετά την λήξη της καραντίνας για την αποτροπή της εξάπλωσης του κορωνοϊού, παρατηρήθηκε μία ραγδαία αύξηση στα ποσοστά των διαζυγίων. Οι λόγοι σχετίζονται αφενός με το στρες που προκαλεί η κατάσταση αυτή και αφετέρου με τα αρνητικά συναισθήματα που ενεργοποιούνται με συνέπεια την μείωση της ψυχικής ανθεκτικότητας. Ως πρώτη εκτίμηση μία ανάλογη κρίση μπορεί να φέρει κοντά τους ανθρώπους ή να τους απομακρύνει.

Κάποιες από αυτές τις παραμέτρους περιλαμβάνουν: το διαρκές άγχος, την καταστροφολογία, την αβεβαιότητα και την ανησυχία μήπως τα αρνητικά σενάρια επαληθευτούν στο άμεσο μέλλον. Αυτά σε συνδυασμό με την παραμονή στο σπίτι ενισχύουν το αίσθημα του εγκλωβισμού. Έρχονται στην επιφάνεια προβλήματα που αφορούν κυρίως την έλλειψη επικοινωνίας και εκπλήρωσης των αναγκών λόγω και της καθημερινής αλληλεπίδρασης.

Ποιες είναι όμως οι τρεις πιο βασικές ανάγκες που μπορεί να πληγούν;

1. Η ανάγκη για κύρος: Το αίσθημα του σημαντικού και του ξεχωριστού μέσα από τις πράξεις του/ της συντρόφου
2. Η ανάγκη για σύνδεση: Η άντληση της εκτίμησης και της κατανόησης κάτω από καθημερινές ή στρεσσογόνες συνθήκες.
3. Η ανάγκη για ασφάλεια: Η ικανοποίησης της επιθυμίας για εμπιστοσύνη και σταθερότητα.

Ο τρόπος ιεράρχησης καθορίζει την ποιότητα των σχέσεων. Ωστόσο η δημιουργία και ο τύπος (εξαρτητική, ισότιμη, κακοποιητική κτλ.) εξαρτάται και από το πώς οι ανάγκες μας αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και ενισχύουν η μία την άλλη.

Η κατανόηση τόσο των δικών μας αναγκών που πυροδοτούν (λειτουργικές και μη) συμπεριφορές όσο και του άλλου είναι το κλειδί για τη διατήρηση που δοκιμάζονται λόγω της επιτακτικής παραμονής στο σπίτι. Αν είναι δύσκολο να κατανοηθούν οι δικές μας συναισθηματικές ανάγκες τότε είναι ανέφικτο αυτό να συμβεί ακόμα και για των σημαντικών άλλων. Η δυσκολία ενισχύεται λόγω της τάσης για ερμηνεία των πράξεων του άλλου και όχι των κινήτρων.

Ο εντοπισμός των πραγματικών κινήτρων πέρα από την ενσυναίσθηση και αποκωδικοποίηση της λεκτικής και της μη λεκτικής επικοινωνίας, απαιτεί την εγκαθίδρυση ενός πλαισίου που θα ευνοεί τις συνθήκες για ουσιαστικές σχέσεις.

Συμπερασματικά, η ρήξη στις προσωπικές σχέσεις οφείλεται αφενός στον εγκλωβισμό και την συνεχή αλληλεπίδραση που συμβάλλει στην καθημερινή τριβή, αφετέρου στο σύστημα πεποιθήσεων μας για την εκπλήρωση των αναγκών μας.