Ο αριθμός των Εγκλημάτων κατά Ζωής (Ανθρωποκτονίες), έχουν γνωρίσει αύξηση τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Η συντριπτική πλειοψηφία των δραστών είναι κατά κανόνα άντρες όπως είδαμε και στα τελευταία περιστατικά με θύματα νεαρές γυναίκες ,την Καρολάιν και την Γαρυφαλλιά, υποθέσεις που συγκλόνισαν και συγκλονίζουν το Πανελλήνιο και στις οποίες αν και εξιχνιάστηκαν, τα κίνητρα των δραστών παραμένει εν πολλοίς ασαφή.

Τα Εγκληματολογικά και Ποινικά Δεδομένα 

Ο μύθος των “Ψυχωσικών ή Σχιζοφρενών Δολοφόνων” που υπό την επιρροή παραληρηματικών ιδεών ή ψευδαισθήσεων (καθοδηγούμενοι από φωνές) αφαιρεί την ζωή ενός προσώπου τείνει να καταρριφθεί.

Επίσημη διάγνωση φέρεται να έχουν ο Θεόφιλος Σεχίδης για την πενταπλή (mass murder) δολοφονία στη Θάσσο (Παρανοϊκή Σχιζοφρένεια), ο Θανάσης Αρβανίτης στην Σαντορίνη (Μανιοκατάθλιψη- Διπολική Διαταραχή) και ο Χρήστος Μπαλαντίνας στην Λαμία (Παραληρηματική Διαταραχή).

Ο Βρασμός Ψυχικής Ορμής (Αψιθυμία) τείνει να κερδίζει έδαφος. Το άτομο απολύει την ικανότητα άρσης των αναστολών και των ενορμήσεων του, ενδίδοντας παθητικά σε ένα παρορμητικό συναίσθημα ή εγχείρημα (οργής ή θυμού).

Τα χαρακτηριστικά της Προσωπικότητας

Η λήψη κλινικού – προσωπικού ιστορικού και η εκτενής Ψυχομετρική Αξιολόγηση με έγκυρα εργαλεία (Rorschach, MMPI-2, T.A.T, PPI-R κ.α.) δίνουν πολλαπλές πληροφορίες.

Συχνά είναι τα πολλαπλά στοιχεία Διαταραχών της Προσωπικότητας που δεν σχετίζονται όμως με μειωμένο καταλογισμό (Άρθρο 34, Π.Κ.) αλλά σε κάποιες περιστάσεις με έλλειψη συνείδησης (Άρθρο 36 Π.Κ.).

Τα κίνητρα μπορεί να αποδοθούν σε απεγκλωβισμό από μακροχρόνια καταπίεση ή κακοποίηση, συναισθήματα απόγνωσης, δυσλειτουργικές πεποιθήσεις, διαστρεβλωμένες αντιλήψεις και ανάγκη για άσκηση/ανάκτηση ελέγχου.

Σε μία προσπάθεια κατανόησης για το τι μπορεί να οπλίσει τελικά το χέρι του «ανθρώπου της διπλανής πόρτας» θα αναφερθούν ενδεικτικά στοιχεία που σκιαγραφούν το προφίλ.

Οι εν δυνάμει Ανθρωποκτόνοι

Οι δράστες στρέφονται κατά του οικείου περιβάλλοντός τους, καθιστώντας τους Μητροκτόνους, Πατροκτόνους ή Συζυγοκτόνους. Σε κάποιες περιστάσεις στρέφονται εναντίον όσων δεν αποδέχονται την κυριαρχία τους (ένας γείτονας ή φίλος).

Η βία που ασκείται ξεπερνά τις ανάγκες της «φυσικής εξόντωσης» εκφράζοντας οργή και μη ελεγχόμενη επιθετικότητα. Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να μην σχετίζεται με  την χρήση ουσιών (Άρθρο 36 Π.Κ). Τα συναισθήματα σχετίζονται με ματαίωση, χαμηλή ανοχή στην απόρριψη, στρες, συσσώρευση θυμού, πραγματική ή φανταστική εγκατάλειψη,  παρορμητικότητα και έλλειψη ικανοποίησης.

Η μόρφωση δεν αποτελεί ασφαλιστική δικλείδα για την εμφάνιση της βίας που ενεργοποιείται σταδιακά ως αντίδραση αντί της επίλυσης των προβλημάτων, οδηγώντας σε σποραδικά επεισόδια που δεν γίνονται πάντα αντιληπτά μέχρι την κορύφωση.

Ενδεικτικοί Τύποι Δραστών

1. Ο «κλασσικός τύπος δράστη» είναι ιδιόρρυθμος, ασυνεπής και ασταθής συναισθηματικά με υποτυπώδη κοινωνικότητα. Είναι ψυχρός, κυνικός, απαθής, με μειωμένες δεξιότητες διαχείρισης στρεσσογόνων καταστάσεων. Δε διαχωρίζεται από το μορφωτικό του επίπεδο ή το οικονομικό του στάτους αλλά από τις μεταπτώσεις στη διάθεση και την άκρατη ευαισθησία του που συχνά δε εκδηλώνεται. Τα εγκλήματα που διαπράττει είναι συχνά βίαια.

2. Ο «ψυχοπαθητικός δολοφόνος» παρουσιάζει παρορμητικότητα, έλλειψη προβλεπτικότητας και συναισθηματική ανωριμότητα. Βιώνει έντονη δυσαρέσκεια και δυσφορία, αισθάνεται ανικανοποίητος με αποτέλεσμα να χρησιμοποιεί την ακραία επιθετικότητα για να επιτύχει την αναμενόμενη διέγερση. Σκοτώνει από μίσος άτομα του στενού του περιβάλλοντος ή όσους αντιστέκονται στην επιβολή της κυριαρχίας του. Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τους συζυγοκτόνους με ιστορικό Ενδοοικογενειακής Βίας. Τα θύματα “τιμωρούνται” γιατί δεν «υπακούν» στις επιθυμίες τους ή δεν ανέχονται τις «αντικοινωνικές πρακτικές και στάσεις» τους.

3. Ο «υπέρ-ελεγχόμενος εγκληματίας» είναι δραστήριος, δειλός και έχει συνήθως σταθερή εργασία. Δεν επιτρέπει στον εαυτό του να εκτονώνεται και διαιωνίζει την καταπίεση. Αδυνατεί  να επιλύσει προβλήματα ή να αποφορτιστεί από το στρες.  Θεωρεί ότι πρέπει να υπομένει και να ανέχεται. Φροντίζει να είναι συνεπής, αρεστός και να ευχαριστεί τους άλλους εις βάρους των αναγκών του, εφόσον ενδιαφέρεται υπερβολικά για την γνώμη των άλλων. Η συνεχής προσπάθεια να καταπιέσει την δυσφορία τον καθιστά επιρρεπή σε εκρηκτικές συμπεριφορές με απρόβλεπτα αποτελέσματα.