Oι κρίσεις πανικού εμφανίζονται απότομα ως απάντηση σε υπερβολικό ή παρατεταμένο στρες λόγω παρερμηνείας εσωτερικών (σκέψεων) ή εξωτερικών ερεθισμάτων (περιβάλλον) ως απειλητικά.

Κατά την διάρκεια τους ενεργοποιούνται σωματικές αντιδράσεις και το άτομο καταστροφολογεί καθώς νιώθει έντονο φόβο πιστεύοντας ότι θα «χάσει τον έλεγχο», «θα τρελαθεί» ή θα «πάθει έμφραγμα».

Αν η διαταραχή πανικού δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα μπορεί να γίνει χρόνια με συνεχή και έντονα συμπτώματα και κατόπιν να αναπτυχθεί αγοραφοβία. Αυτό αυξάνει τα συμπτώματα αλλά και τον χρόνο ή την αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Τα συμπτώματα είναι λίγο ως πολύ γνωστά σε όλους και ειδικότερα στους ίδιους τους πάσχοντες και περιλαμβάνουν: δύσπνοια, εφίδρωση, ναυτία, ρίγος ή αίσθημα ζέστης, τάση για λιποθυμία, ζάλη, πίεση, ανησυχία, ξηροστομία, τρόμο, πλάκωμα στο στήθος ή αίσθημα πνιγμονής, μουδιάσματα, μυϊκούς πόνους, γαστρεντερικές διαταραχές, καρδιαγγειακές αντιδράσεις (ταχυπαλμία, σφίξιμο, αρρυθμία) και νοητικές ελλείψεις και αίσθημα αδειάσματος κεφαλιού.

Αν δεν υπάρχει προηγούμενη εμπειρία, το συναίσθημα που κυριαρχεί είναι ο φόβος της απώλειας του ελέγχου και η πεποίθηση ότι κάτι κακό θα συμβεί. Αν και η μέση διάρκεια μιας κρίσης δεν υπερβαίνει τα 15 λεπτά, το άτομο την βιώνει αργά ενώ μετά νιώθει εξάντληση, κόπωση και δυσφορία. Ακολουθεί έντονη ανησυχία με το ενδεχόμενο εμφάνισης μίας επόμενης κρίσης καθώς καταγράφεται στον εγκέφαλο ως μια ανάγκη για να αποφευχθεί ξανά κάτι ανάλογο.

Η Γνωστική Συμπεριφορική θεραπεία είναι βραχείας διάρκειας και θεωρείται η πιο αποτελεσματική παρέμβαση για την διαχείριση των κρίσεων πανικού. Μπορεί να συνδυαστεί και με φαρμακοθεραπεία.

Το Γνωστικό κομμάτι σχετίζεται με τις δυσλειτουργικές πεποιθήσεις και σκέψεις που έχει το άτομο και ευθύνονται για την ενεργοποίηση του άγχους κάθε φορά που ένα ερέθισμα στο περιβάλλον ερμηνεύεται ως απειλητικό.

Στο Συμπεριφορικό κομμάτι το άτομο καλείται να εκτεθεί σε καταστάσεις/ δραστηριότητες που μέχρι πρότινος απέφευγε, ανέβαλλε ή πραγματοποιούσε με μεγάλη δυσκολία λόγω του άγχους υιοθετώντας έναν πιο ωφέλιμο τρόπο αντίληψης.

Αρχικά το άτομο πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι δεν υπάρχει κάποια πραγματική απειλή στο περιβάλλον παρά μόνο η ανάμνηση του φόβου για τον φόβο. Η καταγραφή αυξάνει σημαντικά την επίγνωση καθώς εντοπίζονται οι διαστρεβλωμένες σκέψεις και τα αρνητικά συναισθήματα του.

Συχνά στη θεραπεία εμφανίζεται έντονη αμφιβολία για το αν πράγματι θα συμβεί κάτι κακό εκφράζοντας σκέψεις όπως «αν ζαλιστώ και πέσω», «αν μου συμβεί κάτι». Οι υποθέσεις αυτές ενισχύουν τα συμπτώματα και οδηγούν σε εγκλωβισμό.

Η επίγνωση σπάει τον φαύλο κύκλο. Με τον χρόνο, αποδυναμώνεται η πεποίθηση ότι οι καταστάσεις που έχει να αντιμετωπίσει το άτομο στην καθημερινότητα του απαιτούν μια διαρκή προσπάθεια και άμυνα για να προστατευτεί. Ο στόχος της θεραπείας είναι να αντικατασταθεί αυτός ο μη ωφέλιμος φαύλος κύκλος από μία λειτουργική υγιή στάση που θα έχουν διαφορετικό περιεχόμενο σκέψεων και πεποιθήσεων.

Η αναδόμηση των πεποιθήσεων είναι σημαντική στη μείωση του άγχους. Το άτομο σταδιακά μαθαίνει να αφαιρεί την υπερβολή. Η επανεκμάθηση πιο λειτουργικών τρόπων διαχείρισης συμβάλλει στην πλήρη ίαση του άγχους και κατ’επέκταση των κρίσεων πανικού. Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι το οποίο χρειάζεται να συνειδητοποιήσει το άτομο είναι ότι αυτά είναι απλά φαινομενικά συμπτώματα και όχι η ρίζα του προβλήματος. Τα άτομα που είναι πιο επιρρεπή στις αγχώδεις διαταραχές έχουν ένα υπόβαθρο που ενεργοποιεί αυτά τα συμπτώματα σχεδόν αυτοματοποιημένα το οποίο περιλαμβάνει γνωστικές διαστρεβλώσεις και παρερμηνείες, άκαμπτα χαρακτηριστικά όπως τελειοθηρία, αυθαίρετα συμπεράσματα και εμμονή ή προσκόλληση στους κανόνες και τα πρέπει. Επίσης τα αγχώδη άτομα δίνουν μεγάλη έμφαση στο να ικανοποιούν και να ευχαριστούν τους άλλους, ενώ νιώθουν την ανάγκη να έχουν τον έλεγχο.