Η Παιδοφιλία ανήκει στην κατηγορία των Παραφιλιών- Ψυχοσεξουαλικών Διαταραχών (DSM-V, 2013) και χαρακτηρίζεται από έντονες, επαναλαμβανόμενες σκέψεις, αποκλίνουσας
φύσης. Η δυσλειτουργία αφορά τις έμμονες σκέψεις που πρέπει να εκφραστούν μέσω της σεξουαλικής δραστηριότητας με παιδιά προεφηβικής ηλικίας προκειμένου να επιτευχθεί η διέγερση. Δεν αποτελεί προσανατολισμό και δεν αντιμετωπίζεται θεραπευτικά.

Οι Παιδόφιλοι είναι κυρίως άντρες άνω των 30 ετών, μπορεί να είναι έγγαμοι και συχνά εντοπίζονται στην άμεση οικογένεια ή στο ευρύτερο περιβάλλον του θύματος. Ο Παιδόφιλος
συχνάζει σε χώρους σχετικούς με παιδιά. Χρησιμοποιεί τις δυνατότητες που του δίνει το διαδίκτυο, ιδίως το dark web.
Στοχεύει, κατά περίπτωση, σε συγκεκριμένες ηλικίες και φύλο. Συνήθως είναι παιδιά προεφηβικής ηλικίας (χωρίς σεξουαλικές εμπειρίες), ντροπαλά, συνεσταλμένα ή ευάλωτα. Προέρχονται από προβληματικές οικογένειες ή με μειωμένους πόρους.

Θα επιχειρήσει να γίνει φίλος με το παιδί και να ενισχύσει την αυτοεκτίμησή του. Οι παιδόφιλοι έλκονται απ’ αυτό που συμβολίζουν τα παιδιά εφόσον η σεξουαλική δραστηριότητα
μαζί τους σχετίζεται με ελευθερία δράσης και παντοδυναμία. απ’ αυτό που αντιπροσωπεύουν και eκπροσωπούν. Η σεξουαλική δραστηριότητα με παιδιά υποδηλώνει ελευθερία δράσης με ατιμωρησία. Με αυτόν τον τρόπο βιώνει μια υπερέκκριση αδρεναλίνης στην οποία εθίζεται.

Ο παιδόφιλος μεταχειρίζεται το παιδί που έχει επιλέξει, ως ένα αντικείμενο, μια προέκταση του εαυτού του. Δυσανασχετεί με οποιαδήποτε ένδειξη αυτονομίας γιατί απαιτεί απόλυτη υπακοή. Ο έλεγχος που ασκεί βασίζεται στην αμφιβολία, στην απρόβλεπτη συμπεριφορά και στην κακοποίηση. Οι αντιδράσεις στην απόρριψη μπορεί να είναι ακραίες αν θεωρήσουν ότι τα σχέδια τους ματαιώνονται. Κατά κανόνα, δεν χρησιμοποιείται βία αλλά διάφορες μορφές ψυχολογικού χειρισμού. Αν το παιδί θύμα αντιδράσει χρησιμοποιείται ο εκφοβισμός και οι απειλές.

Σε ακραίες περιπτώσεις, ο παιδόφιλος προβάλλει δικά του οδυνηρά συναισθήματα και αντιλήψεις πάνω στα θύματά του, με αποτέλεσμα τα παιδιά να κακοποιούνται σεξουαλικά ως ένοχα και διεφθαρμένα. Κάτι τέτοιο οδηγεί στον σεξουαλικό σαδισμό μέχρι θανάτου. Ερευνητικά δεδομένα, ορίζουν το προφίλ του Παιδόφιλου, ως ένα άτομα με καταθλιπτικά
στοιχεία και οριακά χαρακτηριστικά προσωπικότητας συμπεριλαμβανομένου της συναισθηματικής αστάθειας στις διαπροσωπικές σχέσεις, την εικόνα του εαυτού, την έντονη παρορμητικότητα και την ταχεία εναλλαγή διάθεσης. Τα στοιχεία της προσωπικότητας συνθέτουν η κοινωνική αδεξιότητα και τα σχιζοειδή χαρακτηριστικά (κοινωνική αποστασιοποίηση, δυσκολία στην έκφραση συναισθημάτων κ.α.).

Η έλλειψη ενσυναίσθησης, η αδυναμία κατανόησης και σεβασμού των δικαιωμάτων/ ελευθεριών των θυμάτων, η αδιαφορία και η αγνόηση της πρόκλησης συνεπειών των πράξεων τους
είναι από τα κύρια γνωρίσματά τους. Η συμπεριφορά τους χαρακτηρίζεται από χειριστικότητα και εκμετάλλευση. Λόγω αυτών των χαρακτηριστικών, δεν γίνονται εύκολα ή άμεσα αντιληπτοί. Συχνά ισχυρίζονται ότι δεν έχουν διαπράξει κάτι κακό (παράλογη εκλογίκευση). Επιχειρείται απόπειρα ελαχιστοποίησης του αξιόποινου της πράξης (ηθικοποίηση) και δεν υπάρχει μεταμέλεια εφόσον η κατηγορία αποδίδεται συνήθως σε συκοφαντία.

Τα αίτια εμφάνισης της Παιδοφιλίας εμπλέκουν τόσο βιολογικούς όσο και ψυχοκοινωνικούς παράγοντες. Κάποιες θεωρίες αναφέρουν την τεστοστερόνη ως υπαίτια για την εκδήλωση
παρεκκλίνουσας σεξουαλικής συμπεριφοράς ενώ δεν έχει εντοπιστεί γενετική προδιάθεση. Ως παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης ευθύνονται τα παιδικά βιώματα που σχετίζονται με φυσική, συναισθηματική και σεξουαλική κακοποίηση ή η ύπαρξη γονέα με στοιχεία ανάλογης συμπεριφοράς. Αν και εκδηλώνονται στην διάρκεια της εφηβείας ωστόσο εμφανίζονται και στη μέση ηλικία λόγω στρεσσογόνων ψυχοπιεστικών καταστάσεων, επανακτώντας με αυτόν τον τρόπο τον έλεγχο σε κρίσιμες φάσεις όπως ανεργία, αποτυχία, απώλεια κ.α. Πιθανολογείται ότι η απώλεια ελέγχου σε έναν τομέα της ζωής, ανακτάται με την κυριαρχία σε ένα ανήλικο άτομο.