Το 1968, πενήντα χρόνια πριν, συνέβη ένα γεγονός που σόκαρε: Η απρόσμενη επίθεση του Τετ στον πόλεμο του Βιετνάμ.
Το Τετ είναι ο εορτασμός του νέου έτους στο σεληνιακό ημερολόγιο και θεωρείται η μεγαλύτερη γιορτή του Βιετνάμ. Παραδοσιακά η ένταση των συγκρούσεων μειωνόταν τις μέρες των εορτασμών.

Εκείνη τη χρονιά όμως ξημερώνοντας η πρώτη μέρα του Τετ, στις 30 Ιανουαρίου, στρατιώτες του Βορείου Βιετνάμ και του Νοτιοβιετναμέζικου Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου πραγματοποίησαν μια αιφνιδιαστική επιδρομή, έφτασαν μέχρι την Σαϊγκόν, την πρωτεύουσα του Νοτίου Βιετνάμ και κύρια βάση των ΗΠΑ, πολιορκώντας για 6 ώρες ακόμη και την ίδια την αμερικανική πρεσβεία.

Μετά από σκληρή μάχη οι αντάρτες απωθήθηκαν από την πρεσβεία στη Σαϊγκόν, αλλά αυτή η επίθεση-σοκ ήταν μόνο η αρχή μιας τεράστιας κλίμακας γενικευμένης αντεπίθεσης των Βιετκόνγκ σε όλο το μέτωπο του πολέμου.

Το σχέδιο της επίθεσης είχε καταστρωθεί ένα χρόνο πριν, από την ηγεσία του Κ.Κ. Βιετνάμ και τον ίδιο τον Χο-Τσι-Μινχ, ηγετική φυσιογνωμία του αγώνα των Βιετναμέζων ενάντια στην Ιαπωνική και έπειτα την Γαλλική κατοχή. Μέχρι το 1968, ο πόλεμος εξελισσόταν κυρίως με τη μορφή ανταρτοπολέμου στην ύπαιθρο.

Κατά τη διάρκεια των εορτών, όταν χιλιάδες Βιετναμέζοι πήγαιναν στις πόλεις για να δουν συγγενείς και να γιορτάσουν. Οι Βιετκόνγκ βρήκαν την ευκαιρία και μετέφεραν μυστικά χιλιάδες στρατιώτες μέσα στις πόλεις του Νοτίου Βιετνάμ. Παράλληλα μετέφεραν μαζικά εξοπλισμό τον οποίο έθαψαν σε νεκροταφεία για να τον χρησιμοποιήσουν όταν θα ερχόταν η στιγμή.

Η έκταση της βιετναμέζικης αντεπίθεσης ήταν σαρωτική. Εβδομήντα χιλιάδες στρατιώτες επιτέθηκαν σε 34 από τις 44 περιφερειακές πρωτεύουσες του Νότου, πάνω από 100 στόχοι χτυπήθηκαν ταυτόχρονα.

Τόσο η Σαϊγκόν, όσο και η ιστορική πρωτεύοσα, η Χούε, καταλήφθηκαν από τους βορειοβιετναμέζους και σε αυτές κυμάτιζαν οι σημαίες του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου.
Το στρατιωτικό επιτελείο των ΗΠΑ είχε βρεθεί προ εκπλήξεως. Οι ανάγκες της προπαγάνδας στο Νότιο Βιετνάμ και τις ΗΠΑ  «απαγόρευαν» την οποιαδήποτε εκδήλωση ανησυχίας και λήψης εκτάκτων μέτρων στη διάρκεια του Τετ .
Η απάντηση των ΗΠΑ ήταν «μια από τις πιο μαζικές χρήσεις δύναμης πυρός στην ιστορία». Ακολούθησε ένα καταστροφικό κύμα βομβαρδισμών από αέρος και μια απίστευτης αγριότητας αντεπίθεση των ΗΠΑ στα πεδία των μαχών.

Η Σαϊγκόν εκκενώθηκε από τους Βιετκόνγκ μετά από 3 εβδομάδες σκληρών μαχών. Η Χούε άντεξε 25 μέρες, με μάχες σπίτι το σπίτι και ανηλεείς βομβαρδισμούς που ισοπέδωσαν το 80% της πόλης. Ολόκληρη η ύπαιθρος κάηκε από τις ναπάλμ για να εξοντωθούν οι βάσεις των ανταρτών.
Η συντριπτική υπεροχή σε όπλα έδωσε τη δυνατότητα στις ΗΠΑ να απωθήσουν τους Βιετκόνγκ πίσω στις αρχικές τους θέσεις και να σταματήσουν τελικά την επίθεση του Τετ. Οι απώλειες του Βορειοβιετναμέζικου στρατού και του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου ήταν μεγάλες, αλλά οι ΗΠΑ και ο στρατός του Νοτίου Βιετνάμ είχαν επίσης βαρύτατες απώλειες.
Πέρα όμως από την στρατιωτική έκβαση, ο συνολικός αντίκτυπος της επίθεσης του Τετ ήταν τέτοιος που ουσιαστικά άλλαξε τη ροή του πολέμου και αποτέλεσε την αρχή του τέλους για την εμπλοκή ΗΠΑ στο Βιετνάμ.
Μέχρι τον Γενάρη του 1968, το αμερικανικό στρατιωτικό επιτελείο –στηρίζοντας την προεκλογική εκστρατεία του προέδρου Λίντον Τζόνσον- δήλωνε σε κάθε τόνο ότι ο πόλεμος φτάνει στο τέλος του, ότι οι γραμμές των Βιετκόνγκ έχουν αποδυναμωθεί και πως μικρό κομμάτι του πληθυσμού στηρίζει το Βορειοβιετναμέζικο στρατό και το Απελευθερωτικό Μέτωπο.
Η επίθεση του Τετ διέλυσε στα μάτια της αμερικανικής κοινής γνώμης όλη την προπαγάνδα του Πενταγώνου. Η έκταση της επίθεσης –σε μια χρονική στιγμή που οι Βιετκόνγκ εμφανίζονταν «στριμωγμένοι»- σόκαρε τις ΗΠΑ. Ο κυβερνήτης του Μίσιγκαν, Ρόμνεϊ, δήλωνε πως «αν αυτό που βλέπουμε είναι η αποτυχία των Βιετκόνγκ, ελπίζω να μη ζήσουμε ποτέ μια νίκη τους». Ακόμα και αμερικανικά ΜΜΕ εξοργισμένα αναρωτιόντουσαν «τι στο διάολο γίνεται στο Βιετνάμ;».

Οι ΗΠΑ είχαν χάσει τον πόλεμο της προπαγάνδας. Ήταν ζήτημα χρόνου να χάσουν τελικά δια της αποχώρησής τους και τον πραγματικό πόλεμο.
Παράλληλα, η στήριξη του νοτιοβιετναμέζικου λαού στους Βιετκόνγκ (είναι χαρακτηριστικό ότι δεν βρέθηκε ούτε ένας να ενημερώσει τις ΗΠΑ ή τον στρατό του Νοτίου Βιετνάμ για τη μαζική μεταφορά ανταρτών μέσα στις πόλεις καθώς και ότι τις εβδομάδες που τις πόλεις ήλεγχαν οι Βιετκόνγκ το κλίμα ήταν μια «εορταστική» συνύπαρξη ανταρτών-κατοίκων) διέλυσε μια για πάντα τον μύθο για τον χαρακτήρα του πολέμου ως εμφυλίου ανάμεσα στο «κομμουνιστικό» Βόρειο και το «ελεύθερο» Νότιο τμήμα της χώρας.

Έγινε ξεκάθαρο ότι το καθεστώς της Σαγκάης ήταν μια διεφθαρμένη δικτατορία χωρίς κανένα λαϊκό έρεισμα, που επιβίωνε μόνο χάρη στην αμερικανική βοήθεια.

Η στρατιωτική νίκη «με κάθε κόστος» γύρισε μπούμερανγκ στον Λευκό Οίκο. Εικόνες όπως η εν ψυχρώ εκτέλεση με πιστόλι ενός Βιετκόνγκ από τον νοτιοβιετναμέζο διοικητή της αστυνομίας, η σφαγή στο Μάι-Λάι όπου 300 άοπλοι χωρικοί δολοφονήθηκαν από τους πεζοναύτες, οι δηλώσεις του αμερικανικού επιτελείου ότι «έπρεπε να καταστρέψουμε την πόλη για να την σώσουμε» έκαναν τον γύρο του κόσμου.

Η επίθεση Τετ απέτυχε όμως να προκαλέσει γενική εξέγερση του πληθυσμού του Νότιου Βιετνάμ και την ανατροπή του καθεστώτος. Είχε όμως ανέλπιστα μεγάλη επιτυχία όσον αφορά τις συνέπειές της στο εσωτερικό μέτωπο των ΗΠΑ. Επειτα από τρία χρόνια αεροπορικών βομβαρδισμών, έπειτα από την αποστολή στρατού μισού εκατομμυρίου και έπειτα από τις διαβεβαιώσεις της ηγεσίας του για το «φως στο τέλος του τούνελ», το αμερικανικό κοινό παρακολούθησε κατάπληκτο ζωντανά στην τηλεόραση τις οδομαχίες δίπλα στο κτιριακό σύμπλεγμα της αμερικανικής πρεσβείας. Οχι μόνο ο εχθρός δεν βρισκόταν στα πρόθυρα της κατάρρευσης, αλλά αντίθετα ήταν σε θέση να εξαπολύσει τη μεγαλύτερη επίθεσή του.

Οργή στην αμερικανική κοινή γνώμη

Ενα πανίσχυρο αίσθημα παραπλάνησης και εξαπάτησης κυρίευσε τους Αμερικανούς και σαν τεράστιο κύμα σάρωσε την προεδρία Τζόνσον. Ηταν περίπου αδύνατον για τον πρόεδρο να παρουσιάσει την επίθεση Τετ ως στρατιωτική νίκη των ΗΠΑ και του Νότιου Βιετνάμ, όπως όντως ήταν, ώστε να ζητήσει νέες θυσίες και προσπάθειες ενάντια στον αποδυναμωμένο αντίπαλο. Ο λόγος του δεν είχε πλέον αξιοπιστία.

Η Τετ πυροδότησε μια έκρηξη του αντιπολεμικού κινήματος μέσα στις ΗΠΑ. Αντιπολεμικοί διαδηλωτές έξω από το συνέδριο των Δημοκρατικών, στο Σικάγο, δέχτηκαν  επίθεση από την αστυνομία.

Η πολιτική συζήτηση στις ΗΠΑ στράφηκε πλέον γύρω από την ανάγκη αποχώρησης από το Βιετνάμ και πέρασαν 20 χρόνια όταν υπό εντελώς διαφορετικές συνθηκες η πολεμική μηχανή των ΗΠΑ ενεπλάκη ξανά επίσημα σε Πόλεμο. Ήταν το 1991 και ο Πρώτος Πόλεμος του Κόλπου.

ΥΓ: Στη φωτό «Ο αρχηγός της Αστυνομίας εκτελεί ένα Βιετκόνγκ». Με διαφορά η πιο διάσημη φωτογραφία του Πολέμου στο Βιετνάμ, που φούντωσε το αντιπολεμικό κίνημα στις ΗΠΑ. Τραβήχτηκε την 1η Φεβρουαρίου 1968 στη Σαϊγκόν από τον φωτογράφο του πρακτορείου ειδήσεων Associated Press (AP), Έντι Άνταμς. Το περιστατικό αποτυπώθηκε και από την κάμερα του τηλεοπτικού δικτύου NBC.