Το 1853-54 τη χολέρα έφεραν στον Πειραιά, την Αττική και κατόπιν σε όλη την Ελλάδα τα γαλλικά στρατεύματα, που κατέλαβαν την πρωτεύουσα και το επίνειό της και σκοπός τους ήταν να αποτρέψουν τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Κριμαϊκό Πόλεμο στο πλευρό της Ρωσίας.

Τα πρώτα χολερικά συμπτώματα φάνηκαν στον Πειραιά στις 25 Ιουνίου του 1854. Αλλά το φούντωμα της χολέρας έγινε στις 3 Ιουλίου. Η αρρώστια στην αρχή είχε περιοριστεί μέσα στο γαλλικό και το αγγλικό νοσοκομείο.

Πρώτη έξω από αυτές τις δομές πέθανε από χολέρα μια εργάτρια του Πειραιά ως 30 ετών, κι αμέσως ύστερα ένα παιδί 16 χρονών. Πέθανε ακόμη και μια άλλη γυναίκα, που είχε ανέβει στην Αθήνα από τον Πειραιά και η φοβερή αρρώστια την βρήκε στην πρωτεύουσα.

Όταν η επιδημία άρχισε να εξαπλώνεται περισσότερο, αποφασίσθηκε από το Ιατρο – συνέδριο ο αποκλεισμός του Πειραιά με στρατιωτική ζώνη. Το ιατροσυμβούλιο το αποτελούσαν τότε οι: Ι. Βούρος, Κωστής, Ρέζερ, Ηπίτης, Τράϊμπερ, Α. Βενιζέλος και Θεοφιλάς.

Αλλά η απόφαση του αντί να ευχαριστήσει τους Αθηναίους αντίθετα, τους δυσαρέστησε και οι εφημερίδες είχαν γεμίσει από παράπονα «δια την παρεμπόδιση της συγκοινωνίας μεταξύ των δύο πόλεων». Πέρα βρέχει! λέγανε αμέριμνοι οι Αθηναίοι, χωρίς να καταλαβαίνουν το μεγάλο κίνδυνο, που τους απειλούσε. Δυστυχώς γι αυτούς ….έβρεχε πολύ κοντά. Το κοινό δεν είχε γνώση της φοβερής αρρώστιας, με τις φριχτές συνέπειες της.

Κι αυτή ακόμη η ονομασία της επιδημίας, δεν ήταν καλά-καλά γνωστή, αφού στις εφημερίδες εκείνου του καιρού άλλοτε γράφεται χολέρα, κι άλλοτε χολόροια και χολεριά. Ενώ λοιπόν ακόμη στην Αθήνα δεν έχει φτάσει η χολέρα, στον Πειραιά τα κρούσματα της πολλαπλασιάζονται. Και όσοι προσβάλλονται από αυτή, πεθαίνουν σε λίγες ώρες.

Οι Πειραιώτες τότε αρχίζουν να φεύγουν από την πόλη σωρηδόν. Πηγαίνουν στην Ύδρα, στην Αίγινα, στις Σπέτσες, στην Σύρο και στ’ άλλα νησιά.

Ο Πειραιάς ερημώνει και, τελικά μένουν σ’ αυτόν 60 οικογένειες. Οι φτωχότερες.

Παράλληλα ερημώνει η Αθήνα και είναι το καλοκαίρι που ο Όθωνας και η Αμαλία κάνουν περίπατο στυς δρόμους της άδειας πόλης

Οι λίγοι γιατροί αξιέπαινα και με αυταπάρνηση, δίνουν τη βοήθεια τους στους αρρώστους.

Διακρίθηκε μάλιστα ένας γιατρός, ο Βουσάκης, που εφάρμοσε μια δική του θεραπευτική για τη χολέρα, πολύ αποτελεσματική. Ο ίδιος γιατρός έκανε και μια έκθεση για τη θεραπευτική του μέθοδο στο υπουργείο των Εσωτερικών που δημοσιεύτηκε σ’ όλες τις εφημερίδες. Η ένταση της επιδημίας κρατάει ακόμη αρκετές μέρες με φονικότατα αποτελέσματα, (στους 20 χολεριασμένους οι 18 πέθαιναν) κι έπειτα από λίγο, χάρη στη θεραπευτική Βουσάκη και στην αραίωση του πληθυσμού τα κρούσματα λιγοστεύουν.

Από τις 20 Αυγούστου κανένα νέο κρούσμα δε σημειώθηκε. Και στα τέλη του ίδιου μήνα, η επιδημία εξαφανίστηκε εντελώς. Όσοι είχαν φύγει από τον Πειραιά, ξαναγυρίζουν σιγά-σιγά.

Αλλά, από δω κι εμπρός αρχίζει ένας περίεργος κύκλος της αρρώστιας στον τόπο. Η χολέρα «περιοδεύει» πλέον στη Σύρο, στο Ναύπλιο, στη Μύκονο, στην Αθήνα.

Δεν είναι ακριβώς γνωστό πώς η χολέρα μεταδόθηκε στην Αθήνα. Οι περισσότεροι έχουν την γνώμη, ότι το μίασμα της ήρθε από τη Σύρο, εξ αφορμής του εξής περιστατικού. Από το νησί αυτό στάλθηκε ένα κιβώτιο – που είχε μέσα τα ρούχα κάποιου που πέθανε από χολέρα – στην οικογένεια του, που έμενε στην πρωτεύουσα. Η οικογένεια έδωσε τα ρούχα αυτά να τα πλύνει κάποια πλύστρα. Αυτή κάλεσε και μια άλλη ομότεχνο της να τη βοηθήσει. Οι πρώτες που έπαθαν χολέρα, ήταν ακριβώς αυτές οι δύο γυναίκες.

Ύστερα, κάποια ύποπτα κρούσματα κατά τις αρχές Οκτωβρίου σημειωθήκανε και από νεκροψία που έγινε σε 4 νεκρούς, οι γιατροί βρήκαν σημεία επίφοβα. Σε λίγες μέρες, έπαθε χολέρα μια γυναίκα, που κατοικούσε στην οδό Λυσικράτους στην Πλάκα, αλλά η άρρωστη σώθηκε.

Στις 16 Οκτωβρίου η χολέρα «ξεσπάει». Το επίσημο δελτίο σημειώνει: στις 19 Οκτωβρίου κρούσματα 18 και θανάτους 7, την 20ήν κρούσματα 10 και θανάτους 5, την 21 κρούσματα 14, θανάτους 8. Στις 22 του μηνός σημειώνονται 3 κρούσματα και 3 θάνατοι. Αλλά οι αριθμοί αυτοί είναι μικρότεροι από την πραγματικότητα. Από τις 28 του μηνός, η επιδημία αρχίζει να γίνεται ακόμη φοβερότερη. Και σα να μην έφθανε αυτό, η θεομηνία εκδηλώνεται και κατά ένα άλλο τρόπο: Μεγάλη θύελλα ξέσπασε στην πόλη την 31 Οκτωβρίου, με ραγδαιότατη βροχή και κεραυνούς, που σκοτώνουν τρία άτομα.

Παράλληλα ερημώνει η Αθήνα και είναι η εποχή που ο Όθωνας και η Αμαλία κάνουν περίπατο στυς δρόμους της άδειας πόλης, εμψυχώνοντας τους εναπομείναντες κατοίκους.

Ίσως το περιστατικό αυτό να έδωσε ακόμη οκτώ χρόνια στη βασιλεία του Όθωνα, πριν την ενορχηστρωμένη από τους Αγγλογάλλους έξωσή του το 1862.

Όμως το Δεκέμβριο η επιδημία κοπάζει. Δεν ακούστηκε κανένα θανατηφόρο κρούσμα. Η πόλη ελευθερωμένη αναπνέει και στις εκκλησίες ηχούν τα ευχαριστήρια.