Η Διπολική διαταραχή γνωστή και ως μανιοκατάθλιψη είναι μία συναισθηματική διαταραχή που αρχικά περιγράφηκε από τον ψυχίατρο Emil Kraepelin. Χαρακτηριστικό της είναι η εναλλαγή της διάθεσης στους δύο ακραίους πόλους –μανία και κατάθλιψη-. Η συχνότητα εμφάνισης είναι 4-5-5% παγκοσμίως και χωρίζεται διαγνωστικά σε τύπου Ι και ΙΙ .

Τα αίτια δεν είναι ξεκάθαρα ενώ εμπλέκεται ο συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντολογικών παραγόντων. Αν και ως διαταραχή επιφέρει κοινωνικό στίγμα, έχει συνδεθεί με αυξημένη ευφυΐα και δημιουργικότητα καθώς ο Van Gogh και η Virginia Wolf φέρονται να έπασχαν από αυτήν.

Τα επεισόδια επηρεάζουν αρνητικά την λειτουργικότητα και διαφέρουν σε συχνότητα, ένταση ή διάρκεια. Τα συμπτώματα της μανίας μπορεί να εμφανιστούν σε ήπια (υπομανία) ή οξεία μορφή κάνοντας το άτομο ενεργητικό, αισιόδοξο και παρορμητικό, με έλλειψη κριτικής ικανότητας, ρεαλιστικού τρόπου σκέψης, μειωμένης ανάγκης για ύπνο, γρήγορη και χωρίς νόημα ομιλία, μπερδεμένο περιεχόμενο σκέψεων και διάσπαση προσοχής αντίστοιχα.

Είναι πιθανόν να εμφανιστούν επίσης ιδέες μεγαλείου ή ψυχωτικά συμπτώματα όπως οπτικές ή ακουστικές ψευδαισθήσεις.

Από τον αντίθετο πόλο της διάθεσης το άτομο μπορεί να βιώσει αίσθημα θλίψης, άγχους, ενοχών, θυμού και απελπισίας, διαταραχές ύπνου και όρεξης, καθώς επίσης ψυχική και σωματική κούραση, απώλεια ενδιαφέροντος για ευχάριστες δραστηριότητες, αισθήματα αναξιότητας, επιβράδυνση, απάθεια και απώλεια της λίμπιντο καθώς και αυτοκτονικός ιδεασμός είναι συνωδά συμπτώματα της κατάθλιψης.

Σε κάποιες περιπτώσεις είναι πιθανή η εμφάνιση ταυτόχρονου άγχους και ευερεθιστότητας με ταχείες σκέψεις, σημάδια που παραπέμπουν σε μικτό επεισόδιο. Είναι η πιο επικίνδυνη περίοδος για κατάχρηση ουσιών, διαταραχής πανικού και αυτοκτονικού ιδεασμού.

Μέχρι σήμερα δεν έχει βρεθεί οριστική θεραπεία της Διπολικής διαταραχής ενώ απαραίτητη είναι η φαρμακευτική αγωγή με σταθεροποιητές διάθεσης, αντιψυχωσικά και αντικαταθλιπτικά.

Ο συνδυασμός φαρμακοθεραπείας και Γνωστικής Συμπεριφορικής θεραπείας (Ψυχοεκπαίδευση) συμβάλλει στην πρόληψη των υποτροπών διατηρώντας τα συμπτώματα σε ύφεση για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα.

Η Ψυχοεκπαίδευση μαθαίνει στα άτομα τεχνικές διαχείρισης, να εντοπίζουν και να αντιλαμβάνονται μία επερχόμενη υποτροπή και να αντιμετωπίζουν επίμονες σκέψεις ή αρνητικά συναισθήματα. Τέλος βοηθάει σε σημαντικό βαθμό στη μείωση της έντασης επιμόνων ψυχωτικών συμπτωμάτων, κάτι που οδηγεί σε μειωμένα επεισόδια υποτροπής.