Παρότι το κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό ανάπτυξης, δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε στο ότι το παιδί μας είναι μικρό και θα μιλήσει αργότερα.

Αν υπάρχει η παραμικρή υποψία για ύπαρξη διαταραχής στην επικοινωνία και τον λόγο του παιδιού, θα ήταν πολύ χρήσιμο να λάβει μια λογοθεραπευτική αξιολόγηση, για να διαπιστωθεί αν όντως υπάρχουν  διαταραχές ή αν οι δυσκολίες κινούνται στο φυσιολογικό πλαίσιο.
Υπάρχουν ενδείξεις για προσφυγή στα οφέλη της λογοθεραπείας:

Αν η άρθρωσή του παιδιού δεν έχει ακρίβεια και ορισμένες φορές ακούγεται σαν να «μασάει» τις λέξεις, ενώ δεν έχει λεξιλόγιο το ίδιο πλούσιο με άλλα παιδιά της ηλικίας του. Αν δε δείχνει σημεία επικοινωνίας με το περιβάλλον. Αν δεν αντιδρά σε ήχους. Όταν κάνει στερεοτυπικές, μονότονες και επαναλαμβανόμενες κινήσεις του σώματος, των άκρων ή του κεφαλιού. Αν διαπιστωθεί ότι  εδραιώνει βλεμματική επαφή με πρόσωπα ή αντικείμενα.

Αν το παιχνίδι του είναι μηχανικό και δεν έχει συμβολισμό. Όταν ασχολείται με ιδιόρρυθμο τρόπο με τα αντικείμενα και τα παιχνίδια του και έχει εμμονές. Αν Δυσκολεύεται να ξεκινήσει να μιλά, κολλάει στον πρώτο ήχο της λέξης ή επαναλαμβάνει πολλές φορές την πρώτη συλλαβή. Αν η ομιλία του αρκετές φορές είναι άσχετη με τη συζήτηση ή με τις ερωτήσεις που του κάνετε.

Υπάρχει ζήτημα αν ένα παιδί του Δηµοτικού που δεν λέει το «ρ» και το «σ». Αν το παιδί έχει διαγνωσθεί µε υπερκινητικό ή κάποιο άλλο σύνδροµο (π.χ. αυτισµό).  Αν επαναλαμβάνει μικρές λέξεις όπως το “και” ή τα άρθρα των λέξεων. Όταν δυσκολεύεται να μάθει πράγματα καθημερινής ρουτίνας ακόμα και μετά από πολλές προσπάθειες, ενώ δεν διατηρεί την αποκτηθείσα γνώση την επόμενη μέρα. Όταν παρουσιάζει δυσκολίες στη ανάγνωση και τη γραφή.

Για να προσεγγίσουμε το ζήτημα και ηλικιακά χρειαζόμαστε λογοθεραπευτική αξιολόγηση όταν διαπιστώσουμε τα εξής

18 μηνών

Παρατηρούμε αν το μωρό αντιδρά στους ήχους. Αν όχι ελέγχουμε την ακοή του. Αν το μωρό στην προσπάθειά του να επικοινωνήσει, δεν κάνει βλεμματική επαφή. Αν το παιδί σας σταματήσει να μιλάει ή αν η ομιλία του παραμένει στάσιμη ή παρουσιάζει ενδείξεις ότι χειροτερεύει Όταν λέει μόνο φωνήεντα και καθόλου σύμφωνα και αν

χρησιμοποιεί 2-3 λέξεις δυσκατάληπτες ή λέει 2-3 λέξεις αλλά δεν τις χρησιμοποιεί πάντα για να δηλώσει το ίδιο πράγμα, π.χ. βλέποντας τη μαμά λέει “μαμά”, αλλά το λέει κι όταν βλέπει τον μπαμπά τον αδελφό.

Στην ηλικία των 2 χρόνων

Όταν το λεξιλόγιο του αποτελείται από λίγες λέξεις (8 – 10 λέξεις)

Αν δεν συνδυάζει 2 λέξεις για να σχηματίσει σύντομες φράσεις και προτάσεις.

Αν χρησιμοποιεί μόνο λίγα ρήματα ή/και καθόλου άρθρα ή επίθετα, δεν χρησιμοποιεί πληθυντικό, δεν εκτελεί απλές εντολές και δεν κατανοεί την άρνηση και την ερώτηση

Αναζητούμε βοήθεια, στην ηλικία των 3 ετών όταν:

Η ομιλία του παιδιού εξακολουθεί να είναι δυσκατάληπτη, το λεξιλόγιο του περιορισμένο σε ουσιαστικά και λίγα ή καθόλου ρήματα, δεν χρησιμοποιεί άρθρα, επίθετα, επιρρήματα, προθέσεις, δεν έχει εμπεδώσει την έννοια του πληθυντικού και δεν σχηματίζει απλές προτάσεις π.χ. “η Άννα πίνει γάλα”.

Επίσης όταν δυσκολεύεται να αρχίσει μια πρόταση ή αν επαναλαμβάνει συλλαβές ή λέξεις, όταν χρησιμοποιεί μικρές και ανοργάνωτες προτάσεις, όταν δεν μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα δεν σχηματίζει προτάσεις

Χρειαζόμαστε αξιολόγηση αν στην ηλικία των4 ετών:

Οι προτάσεις του είναι μικρές και όχι σωστά οργανωμένες, π.χ. λέει «όχι φάω», αντί «δεν θέλω να φάω», ή λέει «θέλω να πάω τι κούνιες», αντί «θέλω να πάω στις κούνιες»

Η ομιλία του δεν είναι πάντα κατανοητή π.χ. αφαιρεί συλλαβές από πολυσύλλαβες λέξεις, δεν λέει απλά συμπλέγματα συμφώνων όπως “κλαίω”, “πλένω”.

Δεν μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα. Δυσκολεύεται να προφέρει όλα τα σύμφωνα. Κάνει συντακτικά λάθη, ενώ  μπερδεύει οικείες λέξεις (π.χ. «λάλα», αντί για «.γάλα»)

Αναζητήστε λογοθεραπευτική βοήθεια, αν στην ηλικία των 5 χρόνων:

Το λεξιλόγιο του είναι περιορισμένο, και οι προτάσεις του μικρές και φτωχές σε περιεχόμενο. Σ’ αυτή την ηλικία το παιδί πρέπει να χρησιμοποιεί προτάσεις με 10-11 λέξεις.

Δεν μπορεί να διηγηθεί ένα γεγονός με ευχέρεια και στην ομιλία του κάνει πολλά σφάλματα. Σ’ αυτή την ηλικία υπάρχει ανοχή μόνο για τους φθόγγους “σ”, “δ”, “θ” και “ρ” ,τους οποίους δεν είναι πρόβλημα να μην προφέρει σωστά.

Η έγκαιρη παρέμβαση σε καθυστέρηση του λόγου ή διαταραχή, θα βοηθήσει το παιδί να αποφύγει δευτερογενείς συνέπειες, όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση, μειωμένη κοινωνική δραστηριότητα, φόβο για επικοινωνία και προσωπική έκφραση.

Σε μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά μπορεί να εμφανιστούν μαθησιακές δυσκολίες, οι οποίες σχετίζονται άμεσα με την εξέλιξη του λόγου τους.