Η ΕΤΑ ιδρύθηκε το 1959, όταν την Ισπανία κυβερνούσε ο δικτάτορας Φρανθίσκο Φράνκο. Στα χρόνια της δράσης της με διακηρυγμένο σκοπό την ανεξαρτησία της Χώρας των Βάσκων, στις επιθέσεις που εξαπέλυσε στην Ισπανία και τη Γαλλία σκοτώθηκαν τουλάχιστον 829 άνθρωποι ενώ χιλιάδες άλλοι τραυματίστηκαν.

Τα πιο αιματηρά χτυπήματα της διάσημης ΕΤΑ που επίσημα αποφάσισε να σταματήσει τη δράση της to 2018 είναι τα εξής:

– 20 Δεκεμβρίου 1973. Η ΕΤΑ σκοτώνει στη Μαδρίτη τον ναύαρχο και πρόεδρο του υπουργικού συμβουλίου, Λουίς Καρέρο Μπλάνκο, ενεργοποιώντας μια βόμβα που είχε τοποθετηθεί κάτω από το οδόστρωμα τη στιγμή που το αυτοκίνητο του διαδόχου του Φράνκο περνούσε από το σημείο. Από τη σφοδρή έκρηξη, το όχημα “ίπταται” πάνω από το διπλανό κτίριο και μένει κρεμασμένο στην ταράτσα από την εσωτερική πλευρά του ακάλυπτου! Εκτός από τον ναύαρχο, δυο ακόμα άτομα χάνουν τη ζωή τους στο πιο εντυπωσιακό χτύπημα στην 52χρονη ιστορία της οργάνωσης, ένα κτύπημα που συγκλόνισε όλη την υφήλιο: όλοι πλέον ήξεραν ποια είναι η ΕΤΑ και τι σκοπούς έχει.

Βρισκόμαστε στα πρώτα χρόνια της ένοπλης δράσης της ΕΤΑ και αυτό είναι το χτύπημα με το μεγαλύτερο αντίκτυπο στην δικτατορική Ισπανία του Φράνκο. Η εκτέλεση του προέδρου της Κυβέρνησης, Καρέρο Μπλάνκο, που πραγματοποιήθηκε με αυτόν τον ευφάνταστο και δολοφονικό τρόπο  έμεινε γνωστή ως “Operación Ogro” (επιχείρηση Δράκοντας).

– 13 Σεπτεμβρίου 1974. Δεκατρείς πολίτες πεθαίνουν μετά από έκρηξη αυτοσχέδιας βόμβας μέσα στην καφετέρια “Rolando” στην οδό Correo της Μαδρίτης, ενώ τραυματίζονται άλλοι 80. Η καφετέρια ήταν γνωστό στέκι αστυνομικών, όμως από τα 13 θύματα μόνο ένας ανήκε στο σώμα.

– 29 Ιουλίου 1979. Τρεις βόμβες εκρήγνυνται σχεδόν ταυτόχρονα στο αεροδρόμιο “Barajas” και στους σιδηροδρομικούς σταθμούς της “Atocha” και του “Chamartín”, προκαλώντας χάος στη Μαδρίτη. Πεθαίνουν 8 πολίτες και τραυματίζονται άλλοι 100.

– 14 Ιουλίου 1986. Δώδεκα αστυνομικοί χάνουν τη ζωή τους στην πλατεία Republica Dominicana της Μαδρίτης, μετά από έκρηξη παγιδευμένου με εκρηκτικά αυτοκινήτου τη στιγμή που το όχημα που τους μετέφερε, βρέθηκε ακριβώς δίπλα. Τραυματίζονται άλλοι 56, οι περισσότεροι περαστικοί.

– 19 Ιουνίου 1987. Ένα αυτοκίνητο παγιδευμένο με εκρηκτικά και παρκαρισμένο στο παρκινγκ του πολυκαταστήματος “Hipercor” στη Βαρκελώνη, σκοτώνει 21 άτομα και προκαλεί τραύματα σε άλλα 40. Η ΕΤΑ αναλαμβάνει την ευθύνη, όμως γνωστοποιεί ότι είχε ενημερώσει την αστυνομία πριν την έκρηξη χωρίς η τελευταία να εκκενώσει το κτίριο.

– 11 Δεκεμβρίου 1987. Έντεκα άτομα, ανάμεσά τους 5 κοριτσάκια, χάνουν τη ζωή τους από έκρηξη βόμβας στο Αρχηγείο της Αστυνομίας στη Σαραγόσα.

– 8 Δεκεμβρίου 1990. Ένα παγιδευμένο με εκρηκτικά αυτοκίνητο ανατινάζεται στην πόλη Σαμπαδέλ (Καταλονία) τη στιγμή που περνάει από δίπλα του μια κλούβα που μεταφέρει αστυνομικούς. Σκοτώνονται 6 από αυτούς και τραυματίζονται άλλοι 12.

– 29 Μαΐου 1991. Εννέα άτομα, ανάμεσά τους 5 κοριτσάκια, χάνουν τη ζωή τους μετά από έκρηξη αυτοκινήτου στο προαύλιο συγκροτήματος διαμερισμάτων όπου διέμεναν οικογένειες αστυνομικών στη Βαρκελώνη. Τραυματίζονται άλλοι 40.

– 17 Οκτωβρίου 1991. Τρία αυτοκίνητα παγιδευμένα με εκρηκτικά ανατινάζονται στις συνοικίες Καραμπαντσέλ και Αλούτσε στη Μαδρίτη. Ένας στρατιωτικός πεθαίνει και άλλα τρία άτομα τραυματίζονται βαριά. Ανάμεσά τους η 12χρονη Ιρένε Βίγια που έχασε τα δυο της πόδια και τρία δάχτυλα από το ένα χέρι. Η μητέρα της και ένας αστυνομικός υπέστησαν επίσης σοβαρούς ακρωτηριασμούς.

– 6 Φεβρουαρίου 1992. Στην πλατεία Cruz Verde της Μαδρίτης εκρήγνυται ένα αυτοκίνητο παγιδευμένο με εκρηκτικά τη στιγμή που περνάει δίπλα του ένα λεωφορείο το οποίο μεταφέρει στρατιωτικούς. Τρεις λοχαγοί, ο οδηγός και ένας διοικητικός υπάλληλος σκοτώνονται, ενώ άλλοι 7 επιβαίνοντες τραυματίζονται.

– 21 Ιουνίου 1993. Επτά άτομα – πέντε αντισυνταγματάρχες, ένας λοχίας και ο οδηγός – σκοτώνονται στην οδό López Hoyos της Μαδρίτης, όταν ένα αυτοκίνητο παγιδευμένο με εκρηκτικά, εκρήγνυται τη στιγμή που περνάει δίπλα του το λεωφορείο το οποίο τους μετέφερε μαζί με άλλους στρατιωτικούς.

– 19 Απριλίου 1995. Ο Χοσέ Μαρία Αθνάρ γλυτώνει το θάνατο μετά από έκρηξη παγιδευμένου αυτοκινήτου, χάρη στη θωράκιση του οχήματος στο οποίο επέβαινε. Μια περαστική γυναίκα που τραυματίστηκε από το ωστικό κύμα, υπέκυψε στα τραύματά της λίγους μήνες αργότερα.

– 11 Δεκεμβρίου 1995. Ένα αυτοκίνητο παγιδευμένο με εκρηκτικά σκοτώνει έξι πολίτες που εργάζονταν στο Ναυτικό πάνω στη γέφυρα του Vallecas στη Μαδρίτη. Τραυματίζονται άλλα 19 άτομα.

– 30 Οκτωβρίου 2000. Ένα αυτοκίνητο παγιδευμένο με εκρηκτικά σκοτώνει έναν ανώτατο δικαστή, τον οδηγό και τον σωματοφύλακά του. Τραυματίζονται άλλοι 64 περαστικοί, ένας εκ των οποίων (οδηγός ενός διερχόμενου λεωφορείου), υποκύπτει λίγες ώρες αργότερα στα τραύματά του.

– 30 Δεκεμβρίου 2006. Ένα φορτηγάκι παγιδευμένο με εκρηκτικά σε έναν από τους χώρους στάθμευσης του Terminal 4 στο αεροδρόμιο “Barajas” της Μαδρίτης, προκαλεί τον θάνατο δυο ατόμων και τον τραυματισμό άλλων 20. Το χτύπημα πραγματοποιείται ενώ η ΕΤΑ είχε κηρύξει “διαρκή κατάπαυση πυρός”.

– 30 Ιουλίου 2009. Η ΕΤΑ ξαναρχίζει τις επιθέσεις στη Μαγιόρκα. Μια αυτοσχέδια βόμβα μεγάλης ισχύος που τοποθετείται κάτω από ένα αστυνομικό όχημα, σκοτώνει τους δυο αστυνομικούς που επέβαιναν σε αυτό.

Στις πέντε δεκαετίες της ύπαρξής της, η ΕΤΑ έγραψε την ιστορία της με ανακοινώσεις, προκηρύξεις και πολιτικές ενέργειες σε διάφορα μέτωπα. Όμως το σημαντικότερο μέρος της δράσης της στην πάλη «για την ανεξαρτησία και τον σοσιαλισμό» γράφτηκε με αίμα. Η ένοπλη πορεία της οργάνωσης άφησε πίσω της 829 θύματα στη Χώρα των Βάσκων, την υπόλοιπη Ισπανία και τη Γαλλία.

Το αίμα φέρνει αίμα, πολύ συχνά αθώων!

Στη διάρκεια των 52 χρόνων της δράσης της ΕΤΑ, η αυτονομιστική οργάνωση είχε και αυτή τις δικές της απώλειες. Υπολογίζεται ότι 170 μέλη της σκοτώθηκαν είτε από ατυχήματα (κυρίως εκρήξεις των αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών), είτε από τις αστυνομικές δυνάμεις μετά από καταδιώξεις και ενέδρες, είτε από ακροδεξιές ομάδες που δρούσαν αυτόνομα κυρίως στη Χώρα των Βάσκων, είτε από τους GAL (Grupos Antiterroristas de Liberación), την περίφημη παρακρατική οργάνωση που δημιουργήθηκε μυστικά το 1983 επί πρωθυπουργίας του Φελίπε Γκονθάλεθ με σκοπό να πολεμήσει την ΕΤΑ με ένοπλη βία.

Η αποκάλυψη της ύπαρξης αυτής της οργάνωσης και κυρίως το γεγονός ότι είχε χρηματοδοτηθεί και δρούσε υπό τις οδηγίες του ίδιου του Γκονθάλεθ, προκάλεσε ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της ισπανικής σοσιαλιστικής κυβέρνησης στις αρχές της δεκαετίας του ’90.

Μετά από εξονυχιστικές έρευνες αποδείχτηκε ότι οι GAL είχαν σκοτώσει πολλούς αθώους Βάσκους, που καμία σχέση δεν είχαν με την οργάνωση της ΕΤΑ.

Τέλος, να αναφέρουμε την ύπαρξη πολλών εκατοντάδων κρατούμενων της ΕΤΑ (και διαφόρων “αδελφών” οργανώσεων) που εκτίουν ποινές σε διάφορες φυλακές. Το θέμα αυτό υπήρξε από τη δεκαετία του ’60 ένα από τα κυριότερα σημεία αντιπαράθεσης ανάμεσα στις κυβερνήσεις Ισπανίας και Γαλλίας και στην ίδια την οργάνωση, η οποία θεωρούσε μη διαπραγματεύσιμο όρο στις απαιτήσεις της, πρώτον, τον χαρακτηρισμό όλων των φυλακισμένων της ως πολιτικών κρατούμενων και δεύτερον, την χωρίς εξαίρεση μεταφορά τους σε σωφρονιστικά ιδρύματα αποκλειστικά της Χώρας των Βάσκων.

22 κρατούμενοι για συμμετοχή στην ΕΤΑ έχουν αυτοκτονήσει μέσα στις φυλακές όπου κρατούνταν. Σήμερα υπάρχουν δεκάδες ακόμη κρατούμενοι της οργάνωσης που εκτίουν ποινές σε διάφορα σωφρονιστικά ιδρύματα, στην συντριπτική τους πλειοψηφία σε φυλακές της Ισπανίας και της Γαλλίας.