Η «ειδική ομάδα εργασίας» του Άουσβιτς είχε τέτοια “εξειδίκευση” που κατέστη μοναδική στο είδος της στην παγκόσμια ιστορία, αποκαλύπτοντας τη δίχως τέλος κτηνωδία του Ναζισμού.

Μιλάμε για τις ομάδες κρατουμένων, κυρίως Εβραίων, που επάνδρωναν τα κρεματόρια και ήταν επιφορτισμένες με το καθήκον της «προετοιμασίας» των θαλάμων αερίων, τη συγκομιδή και την αποτέφρωση των πτωμάτων.

Ήταν αυτοί που γνώριζαν το μυστικό των Κρεματορίων αλλά παράλληλα και τη δική τους τύχη: διότι ήξεραν καλά πως μετά από σύντομο χρονικό διάστημα θα εκτελούνταν και οι ίδιοι, καθώς οι Γερμανοί ανανέωναν τακτικά τις ομάδες εργασίας για να μη διαρρεύσει το μυστικό των θαλάμων αερίων.

Οι Ζόντερκομαντο ήταν υποχρεωμένοι να λένε ψέματα και να καθησυχάζουν τους κρατούμενους ακόμη και στο κατώφλι των θαλάμων που έβρισκαν τραγικό θάνατο.

Ένα μέλος που θέλησε να πληροφορήσει τους μελλοθάνατους για τη μοίρα τους ρίχτηκε ζωντανός στις φλόγες του Κρεματορίου για παραδειγματισμό. Οι σύντροφοί του εξαναγκάστηκαν να παρακολουθήσουν την εκτέλεσή του. Οι κρατούμενοι που αρνούνταν να συνεργαστούν και να γίνουν μέλη της ομάδας κατέληγαν με μια σφαίρα στο σβέρκο.

Πολλοί Έλληνες Εβραίοι εντάχθηκαν στην ομάδα Ζόντερκομαντο του Άουσβιτς, η οποία ξεκίνησε με περίπου 20 μέλη το φθινόπωρο του 1941 και έφτασε τα 875 τον Αύγουστο του 1944, με την ενσωμάτωση του στρατοπέδου Μπίρκεναου.

Ένας εξ’ αυτών ήταν και ο Μαρσέλ Νατζαρή: “Ξεναγός” στην κόλαση του Άουσβιτς.

Γεννημένος την πρωτοχρονιά του 1917 στη Θεσσαλονίκη από εύπορη οικογένεια εμπόρων, ανήκε στη γενιά των Εβραίων που μεγάλωσαν μετά την προσάρτηση της πόλης στην Ελλάδα.

Πολέμησε στο αλβανικό μέτωπο και κατά την κατοχή  εργάστηκε για τη φυγάδευση Εβραίων στη Θεσσαλονίκη, φεύγοντας για την Αθήνα μέσω Λάρισας με πλαστή ταυτότητα. Το 1943 οι γονείς του και η αδελφή του Νέλυ εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς και χάθηκαν εκεί για πάντα. Η δική του σειρά δεν άργησε να έρθει.

Στις 2 Απριλίου του 1944 οι Ναζί επάνδρωσαν 300 βαγόνια με Εβραίους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και Εβραίους με ιταλική, ισπανική και πορτογαλική υπηκοότητα. Προορισμός το Άουσβιτς – Μπίρκεναου. Ανάμεσα στους 1900 αιχμαλώτους ήταν και ο Μαρσέλ Νατζαρή.

Ο μοναδικός δηλαδή Έλληνας που άφησε γραπτή μαρτυρία για τα όσα συνέβησαν στο κολαστήριο του Άουσβιτς ενώ ήταν κρατούμενός του.

Μαθαίνοντας πως η Ελλάδα έχει απελευθερωθεί από τους Γερμανούς στις 12 Οκτωβρίου του 1944, διαμηνύει ότι θα πεθάνει ευχαριστημένος. «Τώρα που ήρθε αυτή η διαταγή θα μας εκτελέσουν και εμάς. Είμεθα 26 Έλληνες εδώ και μία Πολωνή. Τουλάχιστον για τους Έλληνες είμεθα αποφασισμένοι να πεθάνουμε σαν πραγματικοί Έλληνες όπως ξέρει να πεθαίνει κάθε Έλληνας.

Όποιος ρωτήσει για μένα να πείτε ότι δεν υπάρχω πλέον και ότι έφυγα ως πραγματικός Έλληνας. Πεθαίνω ευχαριστημένος αφού ξέρω αυτή τη στιγμή ότι η Ελλάς μας είναι ελεύθερη. Η τελευταία μου λέξη θα είναι “ζήτω η Ελλάς”»!