Η εφηβεία είναι ίσως η πιο σημαντική περίοδος στη ζωή ενός ανθρώπου. Κατά την διάρκειά της, διαμορφώνεται η προσωπικότητα, η αυτοπεποίθηση και η ευελιξία, στοιχεία απαραίτητα για την μετέπειτα εξέλιξη και ανταπόκριση στις απαιτήσεις της ζωής.

Είναι μία κρίσιμη φάση και ίσως η πρώτη φορά που πρέπει το άτομο πραγματικά να συγκεντρωθεί, να αφοσιωθεί και να δείξει ωριμότητα προκειμένου να αποφασίσει σχετικά με το μέλλον του. Σε αυτήν την ηλικία όμως η κριτική ικανότητα και η συναισθηματική ωριμότητα, ακόμα και σε εγκεφαλικό επίπεδο (οι μετωπιαίοι λοβοί που σχετίζονται με τις ανώτερες εκτελεστικές λειτουργίες, νοητική ευελιξία, λήψη αποφάσεων, αυτοπαρατήρηση, κριτική ικανότητα αναπτύσσονται μέχρι τα 25 έτη) δεν έχει επιτευχθεί ολοκληρωτικά.

Μία ενδεχόμενη «αποτυχία», ειδικά στις πανελλήνιες εξετάσεις, όπου «κρίνεται» η επαγγελματική σταδιοδρομία μπορεί να ενεργοποιήσει ποικίλα συναισθήματα κυρίως αρνητικά και να γίνει πραγματικά επώδυνη εμπειρία.

Στην Ελλάδα, η εισαγωγή μέσω των Πανελληνίων σε κάποιο πανεπιστημιακό ίδρυμα ισοδυναμεί με επιτυχία τόσο του παιδιού όσο και της ευρύτερης οικογένειας. Άρα σε αντίθετη περίπτωση εκτός από τον έφηβο επηρεάζεται και η οικογένεια καθώς δίνεται μεγάλη σημασία  από τον κοινωνικό περίγυρο.

Τα πιο κοινά συναισθήματα που μπορεί να βιώσει ένας έφηβος είναι η απογοήτευση, η θλίψη, το άγχος, η αμφισβήτηση, οι ενοχές, η ανησυχία και έλλειψη εμπιστοσύνης στις ικανότητες του. Σε αρκετές περιπτώσεις είναι πιθανόν να εμφανίσει τάση για αδράνεια και το αίσθημα της ηττοπάθειας ή της αχρηστίας. Τα συμπτώματα συχνά παρομοιάζονται με αυτά της ήπιας ή μέτριας κατάθλιψης με απώλεια ενδιαφέροντος, τάση για απομόνωση, αυτοκαταστροφική συμπεριφορά, διαταραχές στον ύπνο και την όρεξη, άσχημη διάθεση.

Δεν θα πρέπει όμως να είναι έτσι. Μία αποτυχία χρειάζεται να ενδυναμώσει και να ανασυγκροτήσει το παιδί για να μπορέσει να επανασχεδιάσει το μέλλον του σύμφωνα με τις προσωπικές του επιθυμίες και όχι τις προσδοκίες των σημαντικών άλλων. Οι γονείς πρέπει να είναι κοντά στο παιδί και να βρίσκονται σε εγρήγορση αν παρατηρήσουν αλλαγές στη διάθεση ή την συμπεριφορά του. Καλό είναι να ζητήσουν βοήθεια από ψυχολόγο αν πιστεύουν ότι δεν μπορούν να διαχειριστούν μία κατάσταση.

Μία αποτυχία στις εξετάσεις δεν σημαίνει ότι το παιδί έχει αποτύχει συνολικά ή δεν είναι αρκετά έξυπνο άρα δεν έχει δυνατότητες και προοπτική. Είναι σημαντικό να γίνει ένα ρεαλιστικό πλάνο σχεδιασμού προκειμένου να αναζητηθούν εναλλακτικές μορφές εκπαίδευσης οι οποίες μπορεί να συμβαδίζουν περισσότερο με τα ενδιαφέροντα του.

Η αυτοπεποίθηση του παιδιού χρειάζεται τόνωση και είναι βασικό να του υπενθυμίζουν τα προτερήματά και τα δυνατά του σημεία. Αν υπάρχει κάποια δυσκολία ένας ειδικός μπορεί να σας βοηθήσει και να σας καθοδηγήσει ώστε να τα εντοπίσετε.

Ακόμα κι αν το ίδιο το παιδί δεν επιθυμεί να επισκεφτεί κάποιον μπορεί να πάρει μία επαγγελματική άποψη για το πώς θα το αντιμετωπίσει.

Ο έφηβος μπορεί να επισκεφτεί έναν ψυχολόγο ο οποίος να εξειδικεύεται στον επαγγελματικό προσανατολισμό για να σχεδιάσει βάση ειδικών τεστ το λεπτομερές προφίλ προσωπικότητάς σας προκειμένου να αναγνωρίσει τις ικανότητες και τις δεξιότητές του. Αυτό θα τον βοηθήσει να αποκτήσει μεγαλύτερη αυτογνωσία.

Ένας ψυχολόγος παράλληλα με το τεστ προσωπικότητας χορηγεί τεστ δεξιοτήτων και νοημοσύνης, όχι τόσο για να μετρήσει το δείκτη ευφυΐας, αλλά για να δείξει το εσωτερικό διάγραμμα των γνωστικών ικανοτήτων και αυτό να προσανατολίσει τον έφηβο εκπαιδευτικά και επαγγελματικά.